دلیل اندک بودن صادرات در مناطق آزاد تجاری چیست؟

 

 

 

 

آماری که نشان می دهد موتور تجارت در این مناطق خاموش شده است.

 

اگر بخواهیم شاخص های خروجی اقتصادی را مبنای ارزیابی مناطق آزاد قرار دهیم، ارقام رسمی حکایت از این دارد که تراز تجاری مناطق آزاد کشور در طول 6 سال گذشته همواره منفی بوده است و رقمی بین 2 تا 4 برابر صادراتی که از مناطق آزاد انجام شده، واردات در این مناطق صورت گرفته است.

 

از این زاویه یکی از نکاتی که در آسیب شناسی مناطق آزاد وجود دارد به این بر می گردد که مدیریت مناطق آزاد در کشور فاقد هدف گذاری های صادراتی بوده است.

 

به این معنا که وقتی رئیس جمهور حکم مدیرعاملی منطقه ای را به مدیر آن منطقه اعطا می کند، هیچ هدف مشخصی برای این وجود ندارد که مدیر منطقه باید ظرف هر سال در دوره مدیریت خود چه اهدافی را محقق کند.

 

برخی معتقدند که معافیت مالیاتی این مناطق، مهم ترین دلیل تمایل برای فعالیت در این مناطق است و برخی دیگر می گویند معافیت حقوق گمرکی برای واردات به خصوص واردات کالاهای خاصی مانند خودرو، انگیزه اصلی مدافعان افزایش این مناطق است.

 

یکی از مهم ترین انتقاداتی که به مناطق آزاد وارد بود، ناتوانی این مناطق در صادرات کالا و تبدیل شدن آنها به معبر واردات بود.

 

اما حالا آمارها نشان می دهد حتی واردات از این مناطق هم کاهش داشته است.

 

برای مثال در سال 97 مجموع واردات به مناطق آزاد تجاری، یک میلیارد و 300 میلیون دلار بود که این رقم در سال 98 به 718 میلیون دلار رسید؛ یعنی حدودا نصف شده است.

 

آمار واردات 9 ماهه سال 99 هم همچنان محرمانه است و منتشر نشده است.

 

اما مشاور رئیس جمهور با بیان اینکه مناطق آزاد به اهداف خود نرسیده است، گفت: سهم این مناطق از صادرات یک درصد است.

 

مردم 20 سال است مدیران عامل مناطق خود را ندیده اند.

 

سعید محمد در سومین گردهمایی ائمه جمعه مناطق آزاد کشور گفت: مقام معظم رهبری در بیانات سال های قبل، اهدافی همچون تولید، صادرات و ارز آوری را از جمله موارد مورد انتظار مناطق آزاد بیان کرده بودند، این در حالی است که کلا 2 درصد صادرات،7  درصد سرمایه گذاری و 1 درصد از تولید کشور برای این مناطق است که نشان می دهد تاکنون این مناطق آنطور که باید به اهداف خود نرسیده اند.

 

وی یادآور شد: اکثر کشورها از ظرفیت مناطق آزاد بیشترین بهره را برای منافع کشورشان برده اند، 75 درصد از اقتصاد چین در مناطق آزاد این کشور است و مناطق آزاد موتور پیشران امارات هستند، عمده مشوق های معمول مناطق آزاد در سطح دنیا هم مشوق های مالیاتی و گمرگی است.

 

مشاور رئیس جمهور بیان کرد: هم اکنون 2500 واحد تولیدی در مناطق آزاد و ویژه فعالیت دارند که اکثرا از مجموعه های خوب کشور هستند، ولی بخاطر حذف مشوق ها همه گرفتار شده اند، با حذف مشوق ها دیگر مجموعه ای به مناطق آزاد نخواهد آمد، آنها که آمده اند هم خواهند رفت، برای ادامه فعالیت مناطق آزاد باید به اصل قانون اداره کِرد این مناطق رجوع کرد.

 

محمد افزود: هم اکنون برخی واحدهای تولیدی در مناطق آزاد دو بار مالیات بر ارزش افزوده می دهند، یکبار پس از خرید مواد اولیه که قصد ورود آنها را به منطقه دارند و یکبار حین خروج محصول تولید شده در منطقه، شرکتی بود که سه بار مالیات می داد، این در حالی است که تولید کنندگان در سرزمین اصلی یکبار مالیات بر ارزش افزوده می دهند.

 

وی یادآور شد: مطابق قانون، دولت باید هزینه تاسیس زیرساخت های مناطق آزاد را تامین کند اما تاکنون صورت نگرفته، 7 منطقه آزاد جدید هم تاسیس شده است.

 

دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری صنعتی ویژه اقتصادی گفت: ماده 65 از قوانین مناطق آزاد مترقی جهان الگو گرفته شده است و مطابق آن همه امورات مناطق آزاد بجز موارد نظامی و امنیتی با مدیرعامل منطقه است.

 

دو مرتبه این موضوع در حضور رئیس جمهور مطرح شده که هر دو بار تایید و حمایت کرده است، ولی دستگاه ها به شرایط کنونی عادت کرده اند و اختیارات را واگذار نمی کنند، طبق قانون باید بنادر، شهرهای جدید و دستگاه های خدمت رسان در مناطق آزاد تحویل ما بشوند.

 

محمد تصریح کرد: هم اکنون بیست و چند دستگاه در مرزها حضور دارند، عملکرد هماهنگ هم ندارند لذا در عمل مانع تولید و صادرات شده اند.

 

مشاور رئیس جمهور، بیان کرد: بویژه در حوزه موضوعات فرهنگی مناطق به کمک شما نیازمندیم، باید راهکارهای مناسب و غیر کلیشه ای برای موضوعات یافت، تا باورها تقویت نشوند مشکلاتی از جنس فرهنگی حل نخواهند شد.

 

محمد تصریح کرد: در مناطق آزاد همواره عمده توجه معطوف به توسعه اقتصادی بوده، لذا ابعاد فرهنگی و اجتماعی صدمه دیده اند، هرجا صنعت و اقتصاد بدون پیوست ها حضور یافته آسیب های فرهنگی و اجتماعی ایجاد کرده، به مجموعه در حال احداث پتروشیمی چابهار گفتیم باید تا حد ممکن از بومیان منطقه استفاده کنند، مهاجرت کمتر تبعات و آسیب های اجتماعی کمتر را در پی خواهد داشت.

 

وی اظهارداشت: مسئولان در مناطق آزاد از مردم دور افتاده اند، در سفرها اکثرا سعی می شود دیدارهای مردمی داشته باشیم، افراد می آیند و بعضا با نگاه در ابتدا منفی، مشکلات خود را مطرح می کنند، طبیعی هم هست زیرا طی بیست سال گذشته مدیرعامل منطقه را هم ندیده اند چه رسد به دبیر شورایعالی مناطق، ولی بسیاری از مشکلاتی که دارند حتی بدون هزینه کردهای خاص نیز قابل حل شدن هستند و کارها جلو می رود.

 

دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری  صنعتی ویژه اقتصادی بیان کرد تصریح کرد: روحیه اشرافی گری نباید در مناطق آزاد جایی داشته باشد، برای تردد کاروان راه بیندازیم، آسانسور شخصی داشته باشیم که کم کم کارمندان مجموعه خودمان هم مدیران را نبیند و برخوردهای توام با تفرعن جایی در مناطق آزاد ندارد.

 

محمد افزود: وضعیت بهداشت و درمان در مناطق آزاد اصلا مطلوب نیست، کیش که نگین مناطق آزاد کشور است، تنها یک بیمارستان خصوصی دارد که آنجا هم تعرفه ها اینقدر بالا هستند که مردم عادی امکان استفاده ندارند، بدنبال اخذ مجوز تاسیس بیمارستان علوم پزشکی در مناطق اروند و چابهار هستیم تا وضعیت درمانی بهتر شود، طرح هایی برای ایجاد بیمارستان و دهکده های سلامت در مناطق آزاد نیز در دست بررسی هستند.

 

وی گفت: به پرسنل مان در منطقه آزاد اروند گفتیم به ساختمان قدیمی بروند تا ساختمان جدید برای تحصیل 2 هزار دانشجوی عراقی و ارز آوری حاصل از حضور آنان استفاده شود که برخی مخالفت ها راه افتاد، در حالی که پول فروش آن ساختمان صرف ایجاد جاده، لوله کشی و تاسیس سیستم دفع فاضلاب برای مردم همان منطقه خواهد شد.

 

مشاور رییس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری صنعتی ویژه اقتصادی تصریح کرد: در قشم 5 -6 ویلای لاکچری داشتیم که به فروش گذاشته شدند تا پول آنها صرف ایجاد پل ارتباطی خلیج فارس شود.

 

«روزنامه اسکناس - 29 دی 1400»