گرامی داشت25 آذر؛ روز پژوهش
مقــام معظــم رهبری حضــرت آیت اله خامنــه ای چنین فرمودند؛ اگر ژرف یابی و پژوهش نباشــد نتیجه اش یک جا ایســتادن، درجا زدن و با دنیای پیرامون خود به تدریج بیگانه تر شــدن است.
پژوهش یکی از اساسی ترین نیازها برای نیل به پیشــرفت و توســعة همه جانبة یک کشور است و قدرت و اســتقلال هر کشــوری بر پژوهش و تولید علم اســتوار اســت. بنابر این نوع و ســطح فعالیت های پژوهشی یکی از شاخص های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می شود.
منطق پژوهش: پژوهش، فرایندی منطقی و معقول است که هدف آن کشف روابط بین پدیدارها اســت. به دلیــل نظم و ترتیب حاکم بر پدیدارهــا و رویدادها، امکان تنظیم قوانین، اصول و نظریه ها در رشته های گوناگون فراهم شده است و این قوانین و اصول و نظریه هــا، به نوبة خود گویای نظم و همســانی موجود در پدیده هاست - جایگاه حقیقی تحقیق و پژوهش یکی از عوامل اساســی پیشرفت در کشورهای توسعه یافته توجه خاص به امر پژوهش است.
به عقیده ما در کشورهای جهان سوم، کشورهای اسامی و از جمله ایران هنوز تحقیق جایگاه حقیقی خود را نیافته اســت. این ناکامی هم از جهت کمی و هم از نظر کیفی قابل تامل است.
عدم توجیه ضرورت پژوهش، عدم ترســیم پایه های نظری و روش شناســی آن، فراهــم نبودن امکان ها و ابــزار لازم و در مواردی جانبدارانه بــودن کارکرد ســازمان های تحقیقاتی می توانــد از عوامل ناکامی پژوهش در ایران باشــد. پژوهش و تحقیق علمی از یکســو خصوصیات منحصر به فردی دارد و از ســوی دیگر می تواند آثار و نتایج علمی ویژه ای در بر داشــته باشــد، زیرا پژوهش در واقع سلســله تاش هــای قاعده مند، هدف دار و علمی است که می تواند به عقانی کردن و در نتیجه کارآمد ساختن عناصر مختلف علم و معرفت بینجامد، همچنین بازده حاصل از تکامل آن می تواند در پیشبرد امور اجرایی و توسعه زمینه های مختلف (سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) به کار گرفته شــود.
اصولا تحقیق به دلیل بافت مستدلی که دارد می تواند به ارائه تبیینی شفاف از یک موضوع یا توضیحی دقیق و گاهی توصیفی منظم از کارکرد سازمان ها و نظام های مختلف بینجامد. گذشته از این در تحقیق و پژوهش معمولا نقاط ضعف و قوت موضوع ها بررسی شده یا کارکرد سازمان مورد ارزیابی قرار می گیرد و بر مبنای آن پژوهش یا اکتشاف می توان برای کارایی بیشــتر به نوعــی برنامه ریزی مبادرت ورزید. - ارتباط تحقیق و پژوهش با رشد و توسعه اصولا هر نوع پیشــرفت و توســعه، ارتباط مســتقیمی با تحقیقــات علمــی دارد.
همراهی حجم وســیع پژوهش با توسعه یافتگی کشورهای پیشرفته گویای این واقعیت است. یکی از اندیشــمندان تصریح می کند که حــدود ۹۸ درصد تحقیق ها و هزینه های مربوط به پیشــرفت علمی در جهان مربوط به این کشورهاست. این کشورها به دلیل برخورداری از تحقیق های گســترده معمولا از شیوه های برتر و نیروهای کار ماهر اســتفاده می کنند و در استفاده از منابع خود کاما صرفه جویی می کنند.
تحقیق های مداوم و گســترده در این کشــورها باعث شــده که آنها همواره چندین دهه جلوتر از بسیاری کشورها حرکت کنند.
پیوند دیگر تحقیق و پژوهش با رشــد و توســعه مربوط به ماهیت بلند مــدت و راهبردی آن اســت. پژوهش به دلیل طبیعت علمی و کاربردی وســیع خود جنبه کلیدی دارد و در نتیجه بخصوص به دلیل ارتباط آن با رشــد و توسعه، نیاز به عزمی ملــی، اراده ای جدی و برنامه ریزی ای فوری دارد. این امر از چند جنبه حائز توجه اســت.
- اول: سرمایه گذاری در نیروی کار اســت، به این صورت که برای کســب بهره وری بیشتر از نیروی کار باید آن را کارآمد ساخت.
- دوم: کارایی نیاز به آموزش کارآمد و توانمندی در کاربرد شیوه های جدید دارد که بدون پژوهش علمی میسر نیست.
از سوی دیگر یک عامل کلیدی دیگر در رشد و توسعه پیشرفت فناوری اســت که خود پیوندی زنده با تحقیقات علمی دارد. توجه به پدیده تحقیق و توسعه در کشورهای پیشرفته و وجود موسسه های فراوان مرتبط با آن نشانه این امر است.
شناخت پدیده های جهان هستی که جهانی هدف دار و قانونمند است با تکیه بر خاقیت و نوع آوری و همچنین ابتکار بنیان گذاشته شده که از سوی خداوند متعال در وجود بشر قرار دارد که باید با استفاده از قدرت تفکر و اندیشــه به فضای زندگی معنای دیگری ببخشــید و این موفقیت روز افزون علم در شــناخت این پدیده ها تنها با مطالعه و تحقیق از طریق برنامه پژوهش محور امکان پذیر است.
ضرورت پژوهش در اقتصاد امروزه عامل اصلی تولید دانایی اســت نه ســرمایه یا مواد اولیه- ویژگی اقتصــاد دانائی برخاف اقتصاد های مبتنی بر نهاده های ســنتی کار و ســرمایه در این است که هر اندازه دانایی در فعالیت ها اضافه شود، تولید به میزان بیشتری افزایش پیدا می کند (اقتصاد بازده صعودی).
جهان ما به جهان بازده صعودی تبدیل می شود. کشورهایی که با مواد خام و اولیه سر و کار دارند و اقتصادشان بیشتر متکی بر صادرات مواد اولیه و خام مانند نفت یا محصولات کشاورزی است، به جهان بازده نزولی تعلق دارند و هر قــدر تلاش کنند و هر اندازه در این چارچوب موفقیت کسب نمایند، تنها ممکن است جایگاه شان را در همــان پله و مرتبه ای که هســتند حفظ کنند و دیگر برای صعود از پله های پیشــرفت اقتصادی- اجتماعی، توان یا ســرعت کافی ندارند و در نتیجه قادر به کم کردن فاصله خود با دنیای پیشــرفته نخواهند بود.
در جهان بازده صعودی بســیاری چیزها عوض می شوند و این تنها دانایی نیست که جای سنگ آهن و نفت خام را می گیرد، بلکه سازمان دهی ها هم عوض شده و سلسه مراتب ســازمانی هرمی و عمودی به صورت مســطح و افقــی در می آید، لایه هــای ارتباطی کاهــش پیدا می کند، رییس جای خــود را به مدیر می دهد، ســلطه و اقتدار جایش را به حســن نیت می دهد تحقیق و توســعه یکی از فعالیت های اساسی در اقتصاد دانایی است و موجب درونی شدن دانایی در بخش های اقتصادی- اجتماعی می شود.
کارکرد اصلی تحقیقات در دنیای جدید، نوآوری است که موجب تحول در فعالیت های اقتصادی می شــود. یکی از ویژگی های تحقیق و توسعه در ایران، این است که تحقیق و توسعه به نوآوری تبدیل نمی شود. نظام تحقیقات و فناوری در ایران برای تبدیل فکــر (ایده) ها به محصولات، ناکارآمد است.
نامگذاری روزی به نام روز پژوهش در واقع پاسداشت پژوهش و مقام پژوهشــگر در ارکان اقتصادی کشور است؛ چرا که تولیدات دانشــی این حوزه می تواند در پیشبرد توسعه واهداف کشور نقش قابل توجهی داشته باشد.
«روزنامه اقتصاد مردم - 29 آذر 99»
[/sect id=[file]] |