همگرایی منطقه ای در انواع مختلف در بخش های مختلف جهان صورت می گیرد که تشکیل اتحادیه گمرکی یکی از انواع آن است.
اتحادیه گمرکی اوراسیا سال ها پس از فروپاشی شوروی و تجربیات مختلف همگرایی که کشورهای پسا شوروی آن را تجربه کرده اند، اکنون جدیدترین و مهم ترین روند همگرایی در منطقه پسا شوروی است.
اتحادیه گمرکی اوراسیا در سال 2010 ایجاد شد و در سال 2015 وارد مرحله اتحادیه اقتصادی اوراسیا گردید.
گسترش پدیده جهانی شدن اقتصاد سبب شد تا روابط و همکاری کشورها در جهت تحصیل منافع در قالب همکاری های منطقه ای در دستور کار بسیاری از کشورهای درحال توسعه به ویژه کشور ایران قرار گیرد.
تعامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا ایران را در ایجاد زمینه های لازم برای تجارت ترجیحی و همگرایی اقتصادی با خود مشتاق نموده است.
محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور به منظور شرکت و سخنرانی در نشست روسای دولت های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا دیروز عازم ارمنستان شد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک اتحادیه اقتصادی میان دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است.
اعضای ناظر این اتحادیه ازبکستان، مولداوی و کوبا هستند.
سنگ بنای این اتحادیه حدود 10 سال قبل یعنی در 2014 نهاده شد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیش تر دی ماه 1402 با جمهوری اسلامی ایران قرارداد تجارت آزاد امضا کرد که اجرایی شدن آن نیازمند تصویب در مجالس کشورهای عضو و مجلس شورای اسلامی است.
طرفین تعرفه ها را برای 87 درصد اقلام کالایی در مبادلات تجاری خود به صورت کامل حذف خواهند کرد.
پیش از این، مراحل تصویب این موافقت نامه در مجالس کشورهای بلاروس، روسیه و قرقیزستان انجام شده است.
ارمنستان و قزاقستان به عنوان دو عضو دیگر اتحادیه اوراسیا و همچنین جمهوری اسامی ایران به عنوان کشور طرف قرارداد با این اتحادیه نیز برای اجرایی شدن قرارداد تجارت آزاد، باید مراحل قانونی تصویب را طی کنند.
پیش از این، در ملاقات روزهای آغازین خردادماه 1403 کاظم جلالی سفیر جمهوری اسامی ایران در مسکو با ساگیتنایف رئیس اتحادیه اقتصادی اوراسیا، درخواست رسمی عضویت ناظر کشورمان در این اتحادیه تحویل مقام اتحادیه شده بود.
اتحادیه اوراسیا: با ایران در باره تجارت آزاد تمام عیار مذاکره کردیم
دبیرخانه اتحادیه اقتصادی اوراسیا در گزارشی از دیدار وزیر تجارت این اتحادیه با وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان در ایروان اعلام کرد با جمهوری اسامی ایران در باره ارتقای سطح مناسبات به تجارت آزاد تمام عیار گفت و گو شد؛ این مذاکرات در حالی انجام شد که طرفین پیش از این قرارداد لغو تعرفه های گمرکی 87 درصد کالاها را در مبادلات دو جانبه امضا کرده اند.
بنا بر گزارش شامگاه دوشنبه از اتحادیه اقتصادی اوراسیا، آندری اسلپنف و سیدمحمد اتابک در حاشیه مجمع اقتصادی اوراسیا2024 در ایروان پایتخت ارمنستان، همچنین ملزومات تقویت بیش از پیش همکاری های تجاری و اقتصادی بین این اتحادیه و جمهوری اسلامی ایران را بررسی کردند.
در این دیدار که با حضور رئیس سازمان توسعه تجارت ایران انجام شد، طرفین بر شتاب بخشی به اجرایی شدن توافقنامه تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران تأکید کردند.
بنا بر گزارش دریافتی دیگری، طرفین در این دیدار در باره یکسان سازی استانداردها، ارائه خدمات بیمه و ضمانت نامه های بانکی برای شرکت های دو طرف گفت و گو شد.
وزیر صمت در این دیدار از وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای بازدید از سومین نمایشگاه اوراسیا در ایران دعوت به عمل آورد که با استقبال اسلپنف همراه شد.
سیدمحمد اتابک وزیر صمت که برای شرکت در مجمع اقتصادی اوراسیا به ایروان سفر کرده است را هیأتی متشکل از رئیس سازمان توسعه تجارت، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حدود یکصد نماینده شرکت های ایرانی و تشکل ها و تجار همراهی می کنند.
از شرکت های کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز حدود 150 نماینده در این مجمع که با رویکرد ویژه به گفت و گوی تجاری با ایران برگزار می شود، شرکت کرده اند.
پیش از این، وزیر تجارت اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حاشیه این مجمع گفت: با توجه به ظرفیت ها، امکان رشد گردش تجاری بین این اتحادیه و جمهوری اسلامی ایران به 12 میلیارد دلار در آینده نزدیک وجود دارد.
اسلپنف این سخنان را روز دوشنبه در نشست گفت وگوی تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در حاشیه مجمع اقتصادی این اتحادیه در ایروان پایتخت ارمنستان برگزار شد بیان کرد.
رویداد گفت وگوی تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ایروان شامل میزگردهایی با موضوعاتی همچون توسعه همکاری های تجاری و اقتصادی و تقویت همکاری های صنعتی بود.
در این میزگردها همچنین مأموریت هر یک از بخش های کشاورزی، صنعت، حمل و نقل و همچنین فرایندهای مالی برای ارتقای تجارت و سرمایه گذاری در مسیر ارتقای مبادلات تجاری بین طرفین بررسی شد.
در حاشیه این رویدادها، نشست های رو در رو بین نمایندگان شرکت هایی از پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و فعالان تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.
مجمع اقتصادی اوراسیا 9 و 10 مهرماه در ایروان پایتخت ارمنستان به عنوان رئیس دوره ای این اتحادیه در حال برگزاری است.
علاوه بر برخی مقامات عالی کشورهای عضو اتحادیه، شماری از کارآفرینان و مدیران شرکت هایی از این اتحادیه و جمهوری اسلامی ایران نیز در این رویداد شرکت کرده اند.
بررسی رشد 35 درصدی صادرات ایران به اوراسیا
با امضا و اجرای موقت موافقتنامه تعرفه ترجیحی میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا مراودات دو طرف در ریل افزایش قرار گرفته و با اجرای کامل توافقنامه این روند شتاب و جهش بیشتری به خود خواهد گرفت.
در 5 ماهه نخست امسال (1403 شمسی( صادرات ایران به کشور های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا 2,2 دهم میلیون تن کالا به ارزش 748 میلیون دلار بوده، که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش 35 درصدی در وزن و 16 درصدی در ارزش داشته است.
بیشترین افزایش حجم صادرات کالا از ایران به اعضای این اتحادیه در این مدت مربوط به کشور قرقیزستان ثبت شده است.
بررسی آمارهای گمرک ایران نشان می دهد، از فروردین تا پایان مرداد امسال میزان واردات کالا از کشور های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا 9.3 دهم میلیون تن کالا به ارزش 1.6 میلیارد دلار بوده است.
در سال گذشته 4.5 میلیون تن کالا به ارزش 1.7 میلیارد دلار از کشورمان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا صادر شد، که در مقایسه با سال قبل از ان از نظر وزن 18 درصد و از نظر ارزش 13 درصد افزایش داشت.
بیشترین رشد حجم صادرات در سال گذشته از حیث ارزش مربوط به روسیه با 28.6 دهم درصد و بلاروس 32.5 درصد بود.
واردات کالا از این اتحادیه در سال گذشته 10 میلیون تن یا حدود 5.3 میلیارد دلار ثبت شده، که در مقایسه با سال 1401 ، 23 درصد در وزن و 9 درصد در ارزش افزایش داشته است.
توافقنامه تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران تاریخ 4 دی ماه (25 دسامبر 2023) در سنت پترزبورگ امضا شد.
هدف از این توافقنامه تسهیل تجارت بین کشور های اوراسیا و ایران از طریق کاهش یا رفع موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای و حمایت از تعامات اقتصادی و تجاری است.
با امضای سند نهایی توافقنامه تجارت آزاد 78 درصد کد تعرفه کالا های تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا صفر می شود.
این توافقنامه برای تصویب به مجلس شورای اسامی ارائه شده است.
پیشتر توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به تصویب دومای دولتی روسیه و بلاروس رسیده است.
ایران برای گسترش تجارت با سایر ملل و خاص از تنگناهای تحریم، توانست قرارداد تجارت ترجیحی را با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اجرایی کند.
اجرای موافقتنامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد بین ج. ا ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا موجب شد از سال 1398 تجارت فیمابین بیش از 2.5 برابر و همچنین صادرات ایران به این اتحادیه نیز در این مدت بیش از 138 درصد افزایش یابد.
موافقتنامه موقت نخستین مرحله از همگرایی و همکاری تجاری بین ج. ا ایران و این اتحادیه است که در واقع ماهیت ترجیحی دارد و محدود به 800 قلم کالا می شود.
پیش بینی می شود با اجرایی شدن این موافقتنامه و دسترسی کشور به بازار بزرگ 183 میلیونی اوراسیا که بیش از 300 میلیارد دلار واردات از جهان دارد حجم تجارت فیمابین و صادرات کشور ایران جهش قابل توجهی را تجربه کند؛ البته این مهم با زمینه سازی و ایجاد ارتباط موثر و شناخت کافی صادرکنندگان و تولیدکنندگان ایران با بازار آن اتحادیه محقق می گردد.
به همین منظور ایران در نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ایروان پایتخت ارمنستان، ایران به عنوان میهمان شرکت کرد و در حاشیه نخستین روز این اجلاس، همایشی به نام ایران و اوراسیا با حضور بیش از 60 شرکت ایرانی و 220 شرکت از اعضای این اتحادیه برگزار شد.
بعد از ظهر نیز در حاشیه این اجلاس، جلسات B2B بین شرکت های خصوصی ایران و شرکت های خارجی برگزار شد.
قبل از توافقنامه تجارت ترجیحی، میزان تجارت ایران با اوراسیا 2.5 میلیارد دلار بود اما بر آورده ها حاکی از این است که با اجرای این موافقتنامه مبادلات تجاری بین ایران و اتحادیه اوراسیا بین 20 تا 30 میلیارد دلار افزایش یابد.
کشورهای اوراسیا، بازارهایی جذاب به شمار می روند. حدود 30 درصد از انرژی نفت و گاز جهان از این کشورها استخراج و صادر می شود.
علاوه بر این، منطقه اوراسیا یکی از سیلوهای بزرگ غلات جهان است که اهمیت آن در هنگام بروز جنگ اوکراین بیش از پیش آشکار شد.
این منطقه همچنین در حوزه های کشاورزی و دامپروری و به طور کلی تولید و برقراری امنیت غذایی بسیار حائز اهمیت است.
مجموعه این نکات باعث می شود تا گسترش همکاری با اوراسیا و تقویت نگاه به شرق در سیاست های راهبردی بین المللی و اقتصادی جمهوری اسامی ایران همچنان به صورت پایدار و فزاینده مورد تاکید قرار گیرد.
«روزنامه اخبار صنعت - 11 مهر 1403»