چهاردهمین اجلاس سران پنج قدرت نوظهور اقتصادی «بریکس» با محوریت تقویت همکار تجاری و اقتصادی میان اعضا و شرکای این گروه برگزارشــد و جمهوری اسلامی ایران درقالب دیپلماسی پویا و به سبب برخورداری از قابلیت هــای فراوان درحوزه هــای انرژی، ترانزینی، تجــاری و اقتصــادی، از مهم ترین کانون های توجه در این نشست بود.

 

 

 

 

 

 

آقای رئیســی رئیــس جمهوری ایران روز شــنبه به دعوت رســمی »شــی جینپینگ» همتای چینــی خود در نشســت مجازی ســران کشــورهای گروه »بریکس» شــرکت و دیدگاه هــای تهران را درخصــوص مهم ترین مســائل بین المللی و توســعه همکاری های تجــاری و اقتصادی با سایر کشورها تشریح کرد.

 

این نشست با شعار «تقویت مشارکت با کیفیت بالای بریکس، آغاز دوره جدیدی برای توسعه جهانی» برگزار شد.

 

به باور کارشناســان، برگزاری اجلاس ســران بریکس در شرایطی که جهان به سبب تبعات ناشی از شیوع ویروس کرونا، جنگ اوگراین و خشکسالی های گسترده با مشکلات اقتصادی فراوانی در حال دست و پنجه نرم کردن است، از اهمیت فراوانی برخوردار است.

 

چرا بریکس مهم است؟ بریکــس که نام گروهی به رهبری قدرت های اقتصادی نوظهور است، از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است.

 

به باور کارشناســان سیاسی، در شرایطی که جهان با مسائلی مانند همه گیری کووید-۱۹ و درگیری های منطقه ای روبروســت، توسعه همکاری میان اعضای بریکس می تواند زمینه را برای رشد اقتصادی در جهان بیش از پیش هموار کند.

 

بریکــس که یک ائتلاف فراقاره ای به شــمار می آید این پتانسیل را دارد که ساختاربندی جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی ایجاد کند.

 

به باور کارشناسان این ائتلاف قدرتمند جهانی بدون مشارکت اروپا و امریکا تشکیل شده است و این ظرفیت را دارد تا صدایی قوی در مجامع و مباحث مهم اقتصادی و سیاسی بین المللی باشــد و سیطره نظم مسلط فعلی را به چالش بکشد.

 

در حال حاضر دو کشور عضو بریکس، عضویت دائم شــورای امنیت را دارند و سه کشور دیگر داعیه عضویت دائم در شورای امنیت و اصلاح ساختارهای سیاسی و مالی جهانی را دارند.

 

به اســتناد گزارشــهای خبری، آمریکا یکی از مخالفــان اجلاس بریکس به شــمار می آید و همواره کوشــیده اســت با همراهی متحدان غربی خود روند جهانی شدن سایر کشورهای درحال توسعه را به چالش بکشاند.

 

اگرچه بیش از 16 ســال از تاسیس این بلوک اقتصــادی می گذرد، تاکنون نشــانه هایی از افزایــش همکاری این ائتلاف و کشــورهایی غربی دیده نمی شود و پنج قدرت بازار نوظهور بریکس به عنوان ائتلافی غیرغربی کوشیده اند روابط خود را توسعه دهند.

 

در بیان چرایی اهمیت گروه بریکس که پتانسیل بالایی برای تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارد، می توان به رشد پرشتاب اقتصادی و نفوذ آن در امور جهانی اشاره کرد که به واسطه دارا بودن نیمی از جمعیت جهان و بین 25 تا 28 درصد از ظرفیت اقتصاد جهانی و همچنین منابع انسانی و طبیعی غنی حاصل آمده است.

 

همچنین یکی از مهمترین رویکرهای اعضای بریکس این است که آنها حامی کشورهای در حال توسعه و کشورهای جنوب و برقرارکننده تعادل و عدالت اقتصادی در مقابله با نظام پولی و بانکی غربی است.

 

بدین ترتیب یکی از دستور کارهای گروه بریکس را می توان تقابل با نظام اقتصادی غربی دانست که کل مناســبات جهانی را دربر گرفته است.

 

همچنین محورهای مهم مورد توجه بریکس بطور کلی شامل افزایش مبادلات تجاری بین کشــورهای عضو و در نتیجه تقلیل وابستگی اقتصــادی بــه اروپا و آمریکا، تشــکیل بانک توســعه و ذخیره ارزی در برابر نهادهای غربی هــم چون بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، ایجاد روابط جنوب–جنوب، اســتفاده از پتانسیل کشورهای در حال توسعه برای تغییر مناسبات اقتصاد جهانی و عادلانه تر کردن آن، ایفای نقش مؤثر در کمک کردن به کشورهای در حال ورشکستگی و نیز تاثیرگذاری مثبت بر بحران های سیاسی یا اقتصادی مهم جهانی می شود.

 

به باور کارشناسان، اقتصاد جهانی در حال تغییر پارادایم از پارامترهای تحت سلطه غرب به سمت چند قطبی شده است.

 

اقتصاد های نوظهــور اقتصادی در قاره های مختلف نیــز به طور خاص در این مســیر حرکت می کنند که گروه بریکس یکی از مصادیق آن به شمار می آید.

 

همچنین یکی از مهمترین ویژگیهای بریکس، جغرافیای انرژی آن به شمار می آید.

 

این مساله به این معناســت که اعضای بریکس به عنوان یکــی از قطب های مطرح در جهان چند قطبی خواستار نقش آفرینی، کسب استقلال رای و اســتقلال عمل بیشتر در جهت تامین امنیت خود در ســه محــور امنیت اقتصادی با هدف به چالش کشــاندن اقتصادی حوزه های دلار و یــورو، امنیت غذایی و امنیت انرژی با هدف کاهش نقش کنونی غرب درقلمرو انرژی و جدا کردن موضوع انرژی کشورهای بریکس از قلمرو تاثیرپذیری از غرب با تاکید بر ضرورت تعامل و توسعه همکاری ها در این صنعت هستند.

 

دیپلماسی پویای ایران و بریکس رئیس جمهوری اســلامی ایران در نشســت ویدئوکنفرانســی ســران کشــورهای گروه بریکس که به میزبانی چین برگزار شد، گفت: روندهای متعــارض جهانی، یکجانبه گرایی، ترجیحــات ملی گرایانــه و چالش هایی مانند قهرآمیز اقتصادی، اهمیت ِ تحریــم و اقدامات ِ ایجاد و تقویت نهادهای نوین را در کنار سازمان ملل متحد ضروری می کند تا ضمن احترام به حاکمیت و منافع ملی کشــورها، گام مهمی برای تحقق «جامعه بشری با آینده مشترک» برداشته شود.

 

رئیســی تصریح کرد: جمهوری اســلامی ایران، به عنوان کشــوری بــا تاریخی پربار از حضــور فعال در نهادها و ابتکارات بین المللی، برخوردار از ظرفیت های گســترده اقتصادی، انسانی و طبیعی و نیز با الهام از الگوهای بومی، توانسته است، به مدد فرهنگ استقلال خواهی و حق طلبی، در مسیر توسعه ملی خود گام های مانــدگاری بــردارد.

 

ما آمادگــی داریم همه توانمندی هــا و ظرفیت های خود را، از جمله ذخایر کم نظیر انرژی جهان، شبکه های حمل استثنایی ِ و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، ثروت ِ نیروی انسانی آموزش دیده و نیز دستاوردهای ِ علمی چشــمگیر، برای نیل به اهداف بریکس ِ به اشــتراک گذاریم.

 

ایــن موقعیت کم نظیر جغرافیای سیاسی و اقتصادی، می تواند ایران را به شــریکی پایدار و قابل اتکاء جهت اتصال بریکس به گلوگاه های انرژی و بازارهای بزرگ جهانی مبدل نماید.

 

حســین امیرعبداللیهان در توصیف اهمیت بریکس در توئیتی نوشت: بریکس با ظرفیتهای بزرگ و نگاه مبتکرانه، نوید بخش حرکت موثر در مســیر توسعه و صلح جهانی است.

 

جناب دکتر رئیسی با اجابت دعوت ریاست چین برای حضور در اجلاس بریکس _ پلاس، دیدگاهها و ظرفیتهای ایران را تبیین می کنند.

 

در قالب دیپلماســی پویا، از هر فرصتی برای پیشــبرد اهداف ملی استفاده می کنیم.

 

چانگ هوآ سفیر جمهوری خلق چین در تهران در توئیتی نوشت: چین از مشارکت جمهوری اســلامی ایران در “گفتگوی ســطح بالا برای توســعه جهانی” (نشســت بریکس پلاس) جهت بحث در مورد برنامه های توسعه جهانی و استراتژی های مشترک برای همکاریهای عمل گرایی با کشورهای مهم بازارهای نوظهور و در حال توسعه استقبال می نماید.

 

در تاریخ 28 خرداد سال جاری نیز، «الکسی اورچوک» معاون نخست وزیر روسیه در دیدار با «علیرضا پیمان پاک» رییس سازمان توسعه تجــارت ایران از عزم مســکو بــرای پیگیری عضویت تهران در بریکس خبر داد.

 

به باور کارشناسان اقتصادی، جمهوری اسلامی ایــران که در مرکز خــاور نزدیک و میانه واقع شــده اســت، برای بریکس جایگاه کلیدی در ایــن منطقــه را تضمین خواهد کرد، بنا بر این در صــورت عضویت تهران در بریکس مواضع سیاســی این کشــور در نظام مناسبات بین المللی به طور چشمگیری تقویت خواهد کرد زیرا این باشگاه در اتخاذ تصمیمات راهبردی نقش فزاینده ای ایفا می کند.

 

هــر یــک از اعضــای «بریکــس» در یکی از حوزه هــای سیاســی و اقتصــادی در منطقه خود بازیگری عمده به شمار می آید، بنا بر این، می تــوان گفت گروه مزبور با پوشــش دادن مناطقی مانند اوراسیا، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین از ابعادی جهانی برخوردار است.

 

ترکیب گروه نیز جالب توجه اســت چرا که همانگونه که اشــاره شــد دو عضو یعنی روسیه و چین از اعضای دائمی شــورای امنیت ســازمان ملل می باشــند و از حق وتو برخوردارند.

 

سه کشور عضو این گروه یعنی روسیه، چین و هند دارای سلاح هسته ای هستند.

 

دو کشور دیگر، برزیل و آفریقــای جنوبی، کشــورهایی برخوردار از توانمندی هسته ای می باشند که عضو پیمان عدم اشــاعه سلاح های هسته ای(TNP) نیز هستند.

 

به باور کارشناسان، ایران به عنوان یک قدرت بــا نفوذ در منطقه ای ناپایدار و بی ثبات که در آن ایران، طرفداران سیاســت «نگاه به شرق» است، منافع مشترک فراوانی با بریکس نصیب خود خواهد کرد.

 

از دیگر سو، اعضای بریکس طی چندین دهه از نیروی کار ارزان، بهره وری بالا، سرمایه گذاری های زیاد در زیرســاخت، آموزش و انگیره بالا برای رسیدن به رقبایی ثروتمند بهره مند شده اند.

 

این کشــورها با توجه به موئله هایی مانند جمعیت و بازارهای غنی داخلی موفق شده اند بسترهای گسترش تجارت جنوب-جنوب را خلق کنند که از نظر اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه جذاب بنظر می رسیدند.

 

بنظر می رسد یکی از مهم ترین هدف های بریکس یافتن راه حل هایی برای انجام تغییرات در نظام بین الملل است.

 

بنا بر این رویکرد اولیه بریکس برای کشورهایی مانند جمهوری اسلامی ایران که خواستار برقرار نظام عادلانه تری بر سیاســت جهانی است، از جذابیت فراوانی برخوردار است.

 

به عبارت دیگر، کشورهایی که مخلاف سلطه و استیلای غرب بر امور اقتصادی و سیاسی جهان هســتند به گروه بریکس به عنوان یک قدرت سیاسی و اقتصادی جایگزین نگاه می کنند.

 

از دیگر ســو، بــا افزایش تحریم های یک جانبه آمریکا و اروپا علیه ایران، تهران به گروه بریکس به ویژه چین، روسیه و هند به عنوان جایگزین تجارت با غرب می نگرد و به نوعی سیاســت نگاه به شــرق جمهوری اسلامی ایران در این چهارچوب معنا می یابد.

 

موقعیت جغرافیایی منحصر بفرد ایران و قابلیت ها و ظرفیت های بی نظیر آن در حوزه انرژی، تزانزیــت و فعالیت های تجاری و اقتصادی به گونه ای است که اعضای بریکس نگاهی ویژه به ایران دارند و این کشــور از جذابیت بالایی برای کشورهای قدرت و قدرتهای نوظهور این گروه برخوردار است.

 

ایران به عنوان مســیر طلایی اتصال ترانزیتی شرق به غرب، سخت مورد توجه چین به عنوان یکی از بزرگترین صادر کنندگان کالا به اقصی نقاط جهان از جمله خاورمیانه و اروپاست تا از طریــق ایــران، یکی از امن ترین، ارزان ترین و کوتاه ترین مســیرهای صادرات خود را ایجاد کنــد و همین طور، مواد خام مورد نیاز خود را از ایران و دیگر کشــورهای حوزه خاورمیانه از طریق مسیر ایران تامین کند.

 

در روزهای اخیر، قطار کانتیتربر قزاقســتان- ترکمنســتان-ایران - ترکیه وارد ایران شــد و مسیر خود به سمت ترکیه و غرب را ادامه داد.

 

همچنین روز چهارشنبه گذشته (اول تیرماه( رســانه های چین روز گذشــته خبر از حرکت نخستین قطار باری بین المللی به سمت ایران خبر دادند؛ یک شریان بین المللی جدید که پس از عبور از دریای خزر، وارد ایران و سپس دیگر کشورهای حوزه خاورمیانه و غرب می شود.

 

 

«روزنامه اقتصادی روزگار - 6 تیر 1401»

   تاریخ ثبت: 1401/04/06     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |