الزامات تدوین برنامه هفتم توسعه

 

 

 

 

 

همین مساله باعث شد رهبری در دیدار اخیر خود با نمایندگان مجلس، نسبت به تسریع در تدوین برنامه هفتم توسعه کشور تذکر دهند.

 

بنا به اطلاعات موجود پیش نویس سیاست های برنامه هفتم توسعه دو هفته پیش از سوی دفتر مقام معظم رهبری برای کسب نظر مشورتی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد.

 

مجمع نیز این پیش نویس را در اختیار دولت، مجلس و کارشناسان خود گذاشت.

 

سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه برخلاف سیاست های کلی سابق که «موضوع محور» بودند، کاملا مبتنی بر «مساله محوری» شکل گرفته تا با تدوین این سیاست ها بتوان به نقشه راهی مطلوب برای حل مهم ترین چالش ها و مسائل کشور دست یافت.

 

در ابتدای امر، 320 بند پیشنهاد شد که پس از بررسی در کمیسیون مشترک مجمع به 45 بند رسید و پس از آن به 29 بند کاهش یافت و نهایتا متن حاضر در قالب 2۱ بند پیش روی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد.

 

فرآیند تدوین برنامه هفتم توسعه از اوایل اردیبهشت سال 99 در مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز شد.

 

علی احمدی، دبیرکمیسیون مشترک سیاست های کلی برنامه هفتم مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد که پیش نویس تدوین شده سیاست های برنامه هفتم توسعه در مجمع تشخیص مصلحت نظام چهار مرحله را طی کرده است.

 

پس از تعیین عنوان در مرحله دوم که از اردیبهشت سال 1399 شروع شده است، بررسی ایده اولیه، یعنی شقوق، رویکرد و گزینه های مختلف در کمیسیون ها و کارگروه های تخصصی دبیرخانه مورد بررسی قرار گرفت.

 

احمدی گفت: نهایتا رویکرد مساله محوری به عنوان ایده اولیه سیاست های برنامه هفتم توسعه انتخاب شد.

 

مرحله سوم تهیه پیش نویس سیاست های کلی برنامه هفتم بر اساس ایده اولیه بود که توسط کمیسیون های تخصصی با حضور نمایندگان دولت، کارشناسان و نخبگان هر حوزه تخصصی و برای نخستین بار به صورت جمع سپاری و اخذ نظر بسیاری از نخبگان کشوری و نهایتا کمیسیون تلفیق دبیر خانه مجمع انجام شد و در مرحله چهارم ارسال پیش نویس سیاست های کلی از سوی رهبری برای اخذ نظر مشورتی مجمع تشخیص مصلحت نظام است که اینک در حال بررسی است.

 

در این میان تعداد کارشناسانی که در جلسات تدوین این پیش نویس حضور داشتند و میزان ساعاتی که برای پیش نویس این سند مهم توسعه کشور وقت صرف کرده اند، دارای اهمیت است.

 

بنا به اعلام احمدی، دبیر کمیسیون مشترک سیاست های کلی برنامه هفتم مجمع تشخیص مصلحت نظام، برای تدوین ایده اولیه، ابتدا چالش های پیش روی کشور توسط کمیسیون ها و کار گروه های تخصصی بحث و بررسی شد.

 

سپس آسیب شناسی سیاست های کلی برنامه های پنج ساله و میزان تحقق آنها در هر برنامه و آسیب شناسی نظام برنامه ریزی کشور مورد بررسی قرار گرفت.

 

در مرحله بعد نظام مسائل کشور در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت.

 

در ارزیابی نهایی مشخص شد هر یک از شش برنامه توسعه گذشته کمتر از 35 درصد تحقق یافته اند.

 

بنا بر این این برنامه ها به صورت امور محور یعنی امور اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... به صورت جامع و بدون اولویت مشخص تدوین شده اند و نه تنها در تحقق اهداف سیاست ها ناکام بوده اند، بلکه از اهداف سیاست ها نیز انحراف پیدا کرده اند.

 

به عبارت دیگر برنامه ریزان نه خود اهل تدبیر بوده اند و نه تواضع پیروی از رهبری را داشته اند؛ بنا بر این بر این اساس مساله محوری برای پاسخ به مسائل مهم در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فناوری انتخاب شد.

 

مرکز تحقیقات راهبردی مجمع نیز بر حسب موضوع در چنین فرآیندی مشارکت داشته است و به طورکلی از کسانی که در موضوع دخیل هستند نیز در تدوین پیش نویس دعوت شده و آنها نیز مشارکت داشته اند.

 

به گفته احمدی فرآیند تدوین پیش نویس برنامه هفتم از تصویب ایده آغاز شده و با بررسی موضوعات در کمیسیون های تخصصی ادامه یافته است.

 

این عبارت فرازی از سخنان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در نشست اعضای مجمع با موضوع بررسی سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه بود که بر دو چالش فراروی نظام تدوین برنامه های توسعه  یعنی «تعدد» و «تفرق» سیاست های کلی تاکید نموده است: چالشی که بررسی روند تعداد سیاست های کلی از برنامه دوم تا ششم (12 به 80) از یک سو و تنوع موضوعات و مباحث مورد توجه در آن از سوی دیگر، آن را تصدیق می نماید.

 

مانند تجربه برنامه پنجم و به ویژه ششم که شعار گذار از «جامع نگری» به «مساله محوری» در فرآیند تدوین برنامه مطرح می شد، این بار هم ادعای «مساله محوری» و اجتناب از «تکرار خطاهای پیشین»، از ابتدای تدوین سیاست های کلی موردتوجه دست اندرکاران قرار گرفته است.

 

پیشنهادات رئیس مرکز پژوهش ها برای برنامه هفتم اما رییس مرکز پژوهش های مجلس در آستانه تدوین برنامه هفتم توسعه، ۱۰ توصیه به دست اندرکاران تهیه این برنامه ارائه کرد.

 

 بابک نگاهداری رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در آستانه برنامه هفتم توسعه و با توجه به شانزده جلسه برگزار شده از سوی دبیرخانه برنامه هفتم توسعه مرکز پژوهش های مجلس بر 10 توصیه مهم در خصوص این برنامه به عنوان نکات راهبردی تاکید کرد.

 

نکات مورد توجه رییس مرکز پژوهش های مجلس به شرح زیر است:

 

1 - در خصوص دوگانه های سیاستی- مدیریتی مزمن کشور تصمیم روشن گرفته شود.

 

2- از آرمان گرایی های غیرواقع بینانه که با زیرساخت ها و ظرفیت های کشور تناسبی ندارد، پرهیز شود.

 

3 - حاکمیت برای 5 سال پیش رو به منظور تمرکز بر روی چند اولویت کاملا محدود به اجماع برسد و حداکثر منابع و ظرفیت ها را برای تحقق اولویت ها متمرکز کند.

 

4 - موانع انواع سرمایه گذاری های خصوصی، عمومی غیردولتی و خارجی را به طور حداکثری رفع شود.

 

5 -از فرصت موقعیت جغرافیایی ایران در مسیر کریدورهای ترانزیتی شمال به جنوب در ارتباط با اوراسیا و روسیه و کمربند راه در رابطه با چین حداکثر استفاده به عمل آید.

 

6 - برای رفع تورم مزمن بر روی 3 ناترازی بودجه، شبکه بانکی و صندوق های بازنشستگی تمرکز شود.

 

7 - دیپلماسی اقتصادی و تجاری منطقه ای و فرامنطقه ای در ارتباط با کشورهای همسایه و ژئواکونومیک به ویژه چین، روسیه و هند جدی گرفته شود.

 

8 - برای پیشبرد اهداف توسعه، توانمندسازی دولت از طریق تقویت نهاد راهبر توسعه، دولت الکترونیکی یکپارچه و مردم سپاری حداکثری خدمات عمومی در دستور کار قرار گیرد.

 

9 - امید و اعتماد و مشارکت مردم لازمه تحقق برنامه توسعه است.

 

رفع موارد تعارض منافع، شفافیت در حکمرانی و کاهش فقر برای تقویت همراهی جامعه لازم و ضروری است.

 

10 - اهمیت تبیین و تنویر افکار عمومی در خصوص اقدامات تحولی و اصلاحی کمتر از خود اصلاح نیست.

 

حتما فکری به حال توان رسانه ای جبهه انقلاب شود.

 

«روزنامه اقتصادی اسکناس - 7 تیر 1401»