راهکارهای رشد سرمایه گذاری خارجی چیست؟

 

 

 

 

آنکتاد نوشته است: جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2021 به سطح پیش از پاندمی بازگشت و رقم 1.58 تریلیون دلار را به ثبت رساند که افزایشی 64 درصدی را نسبت به 2020 نشان می دهد، اما چشم انداز سال جاری تیره تر به نظر می رسد.

 

در این گزارش با عنوان «اصلاحات مالیاتی و سرمایه گذاری باثبات بین المللی» آمده است برای دوام آوردن در جو نااطمینانی ها و مقابله با ریسک ها، کشورهای درحال توسعه باید کمک قابل توجهی از جامعه بین الملل دریافت کنند.

 

ربکا گرین اسپن، دبیرکل آنکتاد در این رابطه گفت: سرمایه گذاری در ظرفیت های مولد، در اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد و در مقابله با تغییرات جوی و انطباق با آن بسیار ضروری است.

 

روندهای فعلی سرمایه گذاری در این حوزه ها به طور هماهنگ مثبت نیستند.

 

وی افزود: مهم است که همین حالا وارد عمل شویم.

 

با وجود اینکه کشورها با مشکلات بسیار هشداردهنده و قریب الوقوع ناشی از بحران هزینه های زندگی روبه رو هستند، مهم است که بتوانیم برای درازمدت سرمایه گذاری کنیم.

 

 

نگاهی تاریخی به مقوله سرمایه گذاری

 

از موقعی که سرمایه گذاری های خارجی آغاز شد، برخی کشورها با آن دشمنی کردند، اما در اغلب موارد وقتی کشورها دریافتند که این سرمایه گذاری ها مزایای زیادی دارند، برخی از این سرمایه ها به طور مستقیم به سوی سرمایه داران کشورهای دیگر نرفت، بلکه وام هایی بود که به دولت ها داده شد و این دولت ها وام ها را سرمایه گذاری کردند.

 

روسیه یکی از کشورهای دریافت کننده وام بود.

 

فرانسه به دلایل کاملا سیاسی، در دو دهه منتهی به جنگ جهانی اول، حدود 20 میلیارد فرانک در روسیه سرمایه گذاری کرد.

 

همه طرح های صنعتی بزرگ دولت روسیه، از جمله راه آهنی که با گذر کردن از کوه های اورال و برف و یخبندان سیبری، روسیه را به اقیانوس آتلانتیک متصل کرد، غالبا با سرمایه های خارجی که به دولت این کشور وام داده شده بود، ساخته شد.

 

می دانید که فرانسوی ها وقتی این وام ها را به دولت روسیه می دادند، ابدا گمان نمی کردند که روزی دولت کمونیستی در روسیه بر سر کار بیاید و خیلی راحت اعلام کند که ما اقساط وام های پیشینیان، یعنی دولت تزاری را نمی پردازیم.

 

با آغاز جنگ جهانی اول، جنگ علنی با سرمایه گذاری خارجی هم در سراسر جهان آغاز شد.

 

از آنجا که ابزاری برای جلوگیری از مصادره سرمایه ها از سوی دولت ها وجود ندارد، سرمایه خارجی در زمانه ما تحت هیچ گونه حمایت قانونی نیست.

 

سرمایه داران، این موضوع را پیش بینی نکرده بودند.

 

اگر سرمایه داران کشورهای صادرکننده سرمایه، این را فهمیده بودند، همه سرمایه گذاری های خارجی 40 یا 50 سال پیش متوقف می شد، اما این امر به ذهن سرمایه داران خطور نمی کرد که چنان کشور غیراخلاقی یافت شود که دیون خود را نپردازد و سرمایه های خارجی را مصادره و قبضه کند.

 

با این گونه اقدام ها، فصل تازه ای در تاریخ اقتصادی جهان آغاز شد.

 

 

سرمایه گذاری در ایران و جهان

 

سرمایه گذاری مستقیم خارجی که در 2020 سطح بسیار پایینی را به ثبت رساند، به مدد رونق ادغام ها و خرید شرکت ها و رشد سریع تامین مالی بین المللی پروژه ها که مرهون بسته های محرک زیرساخت ها و سیاست های مالی تسهیلی بود، در 2021 رشد کرد.

 

گرچه این احیای سرمایه گذاری در همه مناطق قابل مشاهده بود اما حدود سه چهارم این رشد در اقتصادهای توسعه یافته شکل گرفت، جایی که جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی رشدی 134 درصدی را به ثبت رساند.

 

بر این اساس، جریان سرمایه گذاری در اقتصادهای درحال توسعه افزایشی 30 درصدی داشت و به 837 میلیارد دلار بالغ شد، رقمی که بالاترین رکورد در این زمینه بوده است.

 

علت عمده این رکوردزنی رشد قدرتمند این سرمایه گذاری ها در آسیا، احیای نسبی در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب و خیز آفریقا در این زمینه بوده است.

 

سهم کشورهای درحال توسعه در جریان جهانی سرمایه گذاری در سطح بالای 50 درصد باقی ماند.

 

پیش از این کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) اعلام کرد: سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2021 رشد بیش از ۶درصدی داشته و به یک میلیارد و 425 میلیون دلار رسیده است.

 

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هرسال در سلسله گزارش های »سرمایه گذاری خارجی جهان» به بررسی روند سرمایه گذاری خارجی در کشورهای مختلف می پردازد و طی آن، آمار مربوط به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشور های جهان را منتشر می کند.

 

بر اساس گزارش »سرمایه گذاری خارجی جهان 2022 »، میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال 2021 به یک میلیارد و 425 میلیون دلار رسیده است.

 

میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2020 معادل یک میلیارد و 342 میلیون دلار بود؛ یعنی میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال 2021 با افزایش 6.18 درصدی (83میلیون دلاری) مواجه شده است.

 

سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال های 2020 ،2019 و 2018 به ترتیب 11درصد، 36.4 درصد و 30 درصد افت کرده بود.

 

میزان جذب سرمایه گذاری خارجی ایران در سال 2019 برابر با یک میلیارد و 508 میلیون دلار، در سال 2018  برابر با 2 میلیارد و 373 میلیون دلار و در سال 2017 برابر با 5 میلیارد و 19 میلیون دلار بود.

 

همچنین این رقم در سال 2016 برابر با 3 میلیارد و 372 میلیون دلار بود.

 

ایران در سال 2014 بالغ بر 2 میلیارد و 105 میلیون دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2015 به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافته بود.

 

میزان سرمایه مستقیم خارجی جذب شده در سال 2013 نیز 3 میلیارد و 50 میلیون دلار بود.

 

این رقم در سال 2012 برابر با 4 میلیارد و 662 میلیون دلار برآورد شده بود.

 

براساس این گزارش، طی سال گذشته میلادی در جهان، 1.582 تریلیون دلار جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده که نسبت به سال پیش از آن، 619 میلیارد و 171 میلیون دلار بیشتر است.

 

سهم ایران از این میزان سرمایه گذاری در جهان 0.09 درصد است.

 

سهم ایران در سال 2020 برابر با 0.13 درصد و در سال 2019 برابر با 0.09 درصد بود.

 

بر اساس این گزارش، ایران در سال 2021( 1400 ) جایگاه 80 را در میان کشورهای مورد بررسی به خود اختصاص داده که نسبت به گزارش سال گذشته هشت پله نزول داشته است.

 

البته میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2020 در بسیاری از کشورها به علت شیوع کرونا به شدت کاهش یافت.

 

بر این اساس، ایران در سال 2020 ) 1399) در جایگاه 72 در میان کشورهای مورد بررسی قرار گرفته بود و نسبت به گزارش سال پیش از آن  6 پله صعود داشت.

 

همچنین ایران در سال 2019 با 23 پله نزول جایگاه 78 و در سال 2018  با 10 پله نزول جایگاه 55 را به خود اختصاص داده بود.

جایگاه ایران در سال 2017(1396) برابر با 45 بود.

 

با اینکه همیشه سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه یافته از سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای در حال توسعه بیشتر بوده است؛ اما در سال 2020 ، این روند معکوس شد و در سال 2021 ادامه یافت.

 

سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده در جهان در سال 2021 نزدیک به 52.87 درصد برابر با 836 میلیارد و 517 میلیون دلار بوده است.

 

این رقم در سال 2020  برابر با 66.3 درصد بود و کشورهای توسعه یافته 745 میلیارد و 739 میلیون دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کردند که 47.12 درصد کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان است.

 

این رقم در سال 2020 برابر با 31.2 درصد بود.

 

به نظر می رسد، آغاز شیوع کرونا در سال 2020 بر میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه یافته به شدت تاثیر گذاشته است و این روند همچنان ادامه دارد.

 

کشورهای در حال توسعه در سال 2012 برای نخستین بار، از کشورهای توسعه یافته در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیشی گرفتند و این وضعیت را در سال 2014 نیز حفظ کردند.

 

این وضعیت بار دیگر در سال 2018 اتفاق افتاد.

 

 

میزان بدهی خارجی ایران

 

بدهی خارجی ایران در پایان اسفندماه سال گذشته، به رقم 8 میلیارد و 675 میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 5.3 درصد کم شده است.

 

گزارش جدید بانک مرکزی از گزیده آمارهای اقتصادی نشان می دهد که میزان بدهی های خارجی کشور در پایان اسفند ماه سال قبل به رقم 8 میلیارد و 675 میلیون دلار رسیده است.

 

میزان بدهی های کوتاه مدت کشور دو میلیارد و 501 میلیون دلار و بدهی های بلند مدت ایران نیز شش میلیارد و 174 میلیون دلار اعلام شده است.

 

از سوی دیگر، معادل یورویی بدهی خارجی ایران، هفت میلیارد و 855 میلیون یورو است که پنج میلیارد و 590 میلیون یورو از این میزان، حجم بدهی های میان مدت و بلندمدت بوده و دو میلیارد و 265 میلیون یورو حجم بدهی های کوتاه مدت است.

 

این در حالی است که میزان بدهی خارجی کشور در پایان اسفند ماه سال 1399 معادل 9 میلیارد و 142 میلیون دلار بوده و میزان بدهی های کوتاه مدت کشور یک میلیارد و 966 میلیون دلار و بدهی های بلند مدت ایران نیز هفت میلیارد و 176 میلیون دلار اعلام شده است.

 

بنا بر این، میزان بدهی های خارجی کشور در پایان اسفند ماه سال گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل 5.3 درصد با کاهش مواجه شده است.

 

 

«روزنامه اقتصادی اسکناس - 13 تیر 1401»