صادرات مجدد به مثابه یک فرصت دو باره در تجارت بین المللی تعریف می شود؛ فرآیندی که کالاهای وارداتی بی هیچ تغییر شکلی و بدون ایجاد ارزش افزوده دوباره از سوی تجار و صادرکنندگان مقیم آن کشور به کشورهای ثالث، آن هم از مبادی رسمی همچون مناطق آزاد، بنادر یا حتی از انبارهای تحت حفاظت گمرک کشورها صادر می شوند.

 

 

 

 

بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فعالان بازرگانی معتقدند صادرات مجدد یکی از فعالیت های مثبت تجاری است که برای کشورهای طرفین این نوع معامله، سودآوری به همراه دارد.

 

کشور صادرکننده اولیه، از طریق تجارت با کشورهایی که فعالیت صادرات مجدد انجام می دهند، می توانند با کمترین هزینه برای کالاهای خود بازارهای گسترده ای بیابند.

 

از سویی دیگر، کشورهای صادرکننده، مجدد ضمن کسب سودهای کلان از این نوع تجارت، جایگاه خود را به عنوان تاجر رسمی و بین المللی در سطح جهانی تثبیت کرده و بدیهی است که این اعتبار می تواند پیامدهای مثبت زیادی به همراه داشته باشد.

 

ایران به دلیل موقعیت استراتژیک جغرافیایی خود، همواره از مزیت های متعدد تجاری برخوردار است و می تواند تبدیل به هاب منطقه برای تجارت به ویژه صادرات مجدد تبدیل شود.

 

با وجود این ابعاد مثبت، به دلیل نقایص متعدد لجستیکی و زیرساختی حمل و نقل و همچنین چالش های دیپلماتیک ایران با برخی کشورها، کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات متحده عربی و عمان تبدیل به هاب منطقه در مسئله صادرات مجدد شده و این فرصت را از ایران ربوده اند، حتی این کشورها سالانه درآمدهای جدی از صادرات مجدد به ایران دارند.

 

در این گزارش، ضمن بررسی شرایط ایران در امر تجارت، درباره الزامات توسعه صادرات به ویژه مزایای ایجاد اسکله های صادرات مجدد با کارشناسان و فعالان تجاری به گفت وگو پرداخته است.

 

 

جمشید نفر، دبیر کل کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران در گفت وگو با به الزامات رشد میزان صادرات مجدد ایران اشاره کرد و گفت: در کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران، پرسشنامه ای به بازرگانان و تشکل های مختلف تجاری ارائه شده و از آنها درباره میزان صادرات پرسیده شده است، همچنین از آنها سوال شده که چه موانعی در حال حاضر برای صادرات آنها وجود داشته و در صورت رفع این مشکلات، میزان صادرات آنها به چه میزان رشد خواهد کرد.

 

اگر مشکلات صادرات، شناسایی و رفع شود، بازرگانان می توانند در نخستین قدم خود به پیک نخست صادرات دست یابند.

 

این قدم زمینه ای را برای پیک دوم صادرات فراهم کرده و به این ترتیب در تمامی بخش های اقتصادی کشور، افزایش صادرات را شاهد خواهیم بود.

 

وی ادامه داد: به طورکلی صادرات، نیازمندهای بسترها و مولفه های متعددی بوده و صادرات مجدد نیز وابستگی زیادی به قابلیت های ترانزیتی و پایگاه های صادراتی کشورها دارد.

 

برای صادرات، مشکلات متعددی اعم از کمبود امکانات داخلی در حوزه ترابری، ضعف های لجستیکی و نقایص مربوط به حمل ونقل زمینی، هوایی و دریایی وجود دارد، همچنین از سویی دیگر، پایگاه های صادراتی ایران در کنار مرزها، قدرت و توان جابه جایی حجم زیادی از کالاها را ندارند، بنابراین در صادرات کالاهای تولید داخل مشکلات زیادی وجود دارد و در چنین شرایطی، بستر برای صادرات مجدد فراهم نخواهد بود، بنابراین کمبودهای لجستیکی و زیرساختی حمل و نقل را می توان مهم ترین ضعف ایران در فعالیت های صادراتی و صادرات مجدد عنوان کرد.

 

 

نقش صادرات مجدد در تجارت کشورها

 

نفر در ادامه صحبت های خود به تاثیر صادرات مجدد بر تجارت کلان کشورها اشاره کرد.

 

او معتقد است: فعالیت های حوزه صادرات مجدد نتایج اقتصادی مناسبی برای بسیاری از کشورها تا به امروز داشته است و دراین باره تصریح کرد: با نگاهی به روند تجارت کشورهای توسعه یافته درمی یابیم، صادرات مجدد نقش بسیار مهمی در درآمدهای تجاری این کشورها داشته است.

 

کشورهایی مانند سنگاپور، مالزی و امارات باوجود امکانات بسیار محدودی که دارند، رقم های بسیار بزرگی در آمار صادرات آنها دیده می شود که تمامی این ارقام مربوط به میزان صادرات مجدد آنها است، بنابراین صادرات مجدد درآمدهای جدی را برای برخی کشورها به همراه داشته و همواره نگاه بخش مهمی از بازرگانان به این دست فعالیت ها است.

 

دبیر کل کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران افزود: کشورهایی که فعالیت های صادرات مجدد دارند، زیرساخت های فنی و تجهیزاتی خود را توسعه داده و تمام بسترهای لازم برای تجارت های بین المللی را فراهم کرده اند، متاسفانه در ایران زیرساخت ها و بسترهای فنی مناسبی به ویژه در امر حمل ونقل برای صادرات مجدد و به طورکلی صادرات وجود ندارد، از این رو پیشنهاد می کنم هرچه سریع تر امکانات مناسب امور تجاری فراهم شود و ظرفیت حمل ونقل های درون مرزی و برون مرزی افزایش یابد.

 

 

مزیت اسکله های صادراتی دبیر کل کنفدراسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران

 

در باره توسعه اسکله های صادرات مجدد و تاثیر آن بر روند تجارت ایران گفت: برخی عقیده دارند، توجه به اسکله های صادرات مجدد، سرمایه گذاری بر حمل ونقل دریایی و بهبود زیرساختی بنادر می تواند نقشی مهم در رشد صادرات مجدد ایران داشته باشد.

 

ایجاد و توسعه اسکله های صادرات مجدد، همواره به عنوان یکی از زیرساخت های مهم تجارت به شمار می رود، اما توجه به بنادر و این اسکله ها، تنها مولفه توسعه صادرات مجدد نیست.

 

وی تصریح کرد: با سرمایه گذاری بر اسکله های صادرات مجدد، کشتی های باربری سایر کشورها تشویق به بارگیری و پهلو گرفتن در اسکله های ایران می شوند، هرچند این اتفاق رخ نخواهد داد، مگر با رقابتی شدن هزینه بارگیری در ایران. به عبارتی، اگر بتوانیم ضمن توسعه اسکله های صادراتی، هزینه بارگیری، باربری و سایر مخارج مربوط به حمل ونقل و بنادر را با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس رقابتی کنیم و کاهش دهیم، می توانیم از مزیت وجود اسکله های صادراتی بهره مند شویم.

 

نفر خاطرنشان کرد: در غیر این صورت به دلیل نزدیکی کشور امارات متحده عربی و عمان به ایران، فعالیت های گسترده آنها در امر صادرات مجدد، زیرساخت های موجود و مدیریت استراتژیکی که این کشورها در بحث تجارت دارند، ایران حتی با دارا بودن اسکله های صادرات مجدد توانایی رقابت را با امارات متحده عربی و عمان نخواهد داشت.

 

 

تقویت پایه های حمل و نقل

 

نفر در ادامه صحبت های خود، به توسعه همه جانبه حلقه های تجاری تاکید کرد.

 

او معتقد است: تنها توجه به اسکله، صادرات مجدد و بهبود بستر حمل ونقل دریایی، راهکار افزایش فعالیت های مربوط به صادرات مجدد نیست و در این باره تصریح کرد: اهمیت به مزایای وجود اسکله های صادرات مجدد، موضوع مهمی است، اما باید روند توسعه را به صورت پکیجی کامل نگاه کرد.

 

زنجیره توسعه تجارت وابسته به حلقه های مختلف بوده، نمی توان تنها بر جزئی از آن توجه کرد، چرا که حتی اگر حلقه ای به طورمناسب توسعه یابد، باز نمی تواند فعالیت های کل زنجیره را بهبود بخشد.

 

در موضوع توسعه اسکله های صادرات مجدد نیز چنین قانونی برقرار است و تنها با رشد و بهبود این زیرساخت نمی توان صادرات مجدد را گسترش داد. وی ادامه داد: دیپلماسی یکی از حلقه های توسعه تجارت جهانی است و کشورهایی که اقتصاد پویا و روبه رشد دارند، دیپلماسی های تجاری گسترده ای با سایر کشورها برقرار کرده اند.

 

این در حالی است که روابط بین المللی برای ایران یک گره بزرگ محسوب می شود، چرا که با بسیاری از کشورهای جهان دچار چالش هستیم، اما در چند مدت اخیر به دلیل تحولات جهانی، فرصت هایی برای افزایش رابطه تجاری ایران با برخی کشورهای جهان پدید آمده که امید می رود در آینده ثمرات آن را شاهد باشیم.

 

این فعال بازرگانی در پایان تاکید کرد: در حال حاضر میزان تولید کشور براساس نهایت ۱۰ درصد ظرفیت های موجود در کشور است.

 

اگر چرخه تولیدی در کشور بهبود یافته و میزان تولید کالاهای صادرات محور افزایش یابد، بی شک در انتقال و ترابری آنها به کمبودهای جدی و ضعف های مهم برخواهیم خورد، بنابراین علاوه بر توسعه روابط دیپلماسی، باید تقویت پایه های حمل ونقل را در دستور کار خود قرار دهیم.

 

 

ضعف های لجستیکی ایران در حمل و نقل

 

محمود بهشتیان، کارشناس ارشد گمرک در گفت وگو با ، صادرات مجدد را یکی از فعالیت های معمول و مهم تجاری عنوان کرد و گفت: صادرات مجدد یکی از بحث های مهم و گسترده تجاری است که رشد آن به مولفه های متعددی وابسته است.

 

این نوع تجارت در بین تمامی کشورها معمول است و همواره بازرگانان بین المللی در تلاش هستند تا از مزایای صادرات مجدد بهره مند شوند.

 

در ایران نیز از لحاظ قانونی فرآیند صادرات مجدد مشکلی نداشته و گمرک شرایط مناسبی را برای این اقدامات در نظر گرفته است.

 

وی تصریح کرد: براساس متن ماده ۶۶ قانون گمرکی، حقوق ورودی اخذشده از عین کالای وارداتی که از کشور صادر می شود.

 

این بدان معنا است که واردکننده کالا هنگام صادرات مجدد آن، تمام حقوق ورودی را که به گمرک پرداخت کرده، باز پس خواهد گرفت.

 

اکنون نیز شاهد هستیم در برخی مناطق آزاد، صادرات مجدد بدون وجود مشکل انجام شده و در حال حاضر این نوع تجارت تا حدی برقرار است، اما آمار تجارت بین المللی ایران نشان می دهد که صادرات مجدد، سهم محدودی در صادرات ایران دارد و یکی از مهم ترین دلایل آن را می توان نقص های زیرساختی و لجستیکی در بحث حمل و نقل عنوان کرد.

 

 

جای ایران در منطقه گرفته شد

 

بهشتیان کمبود تجهیزات لجستیکی را یکی از عوامل مهم کم بودن آمار مربوط به صادرات مجدد در ایران معرفی کرد و در این باره توضیح داد: برخی افراد معتقدند، نبود اسکله های صادرات مجدد یکی از عوامل اصلی کمرنگ بودن نقش این نوع تجارت در ایران است، اما صادرات مجدد تنها از طریق مسیر دریایی، بنادر و اسکله نیست و به طورکلی از طرق مختلف، می توان به فعالیت های صادراتی به ویژه صادرات مجدد پرداخت.

 

یکی از مباحث جدی توسعه صادرات، وجود بسترهای مناسب انتقال بار است که در حمل ونقل دریایی، زمینی، ریلی و هوایی کمبودهای جدی داریم، همچنین ظرفیت بنادر و سیستم های گمرکی محدود است و ضعف های جدی در این زمینه داریم. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۲ کشور عمان و امارات متحده عربی در تلاش هستند تا تبدیل به هاب منطقه در بحث تجارت و صادرات شوند و بخش زیادی از فعالیت های صادرات مجدد منطقه را به خود اختصاص دهند.

 

این کشورها زیرساخت های بسیار پیشرفته و قوی در بحث حمل ونقل دریایی و انتقال بار داشته و همین موضوع باعث شده تا فعالیت تجاری این ۲ کشور به طور چشمگیری طی سال های اخیر توسعه داشته باشد.

 

این کارشناس ارشد گمرک، در ادامه به اهمیت روابط بین المللی در توسعه صادرات تاکید کرد و گفت: یکی از لازمه های اصلی گسترش فعالیت های تجاری، برقراری تعامل سازنده و موثر با کشورهای جهان است، بنابراین اگر قصد داریم فعالیت های تجاری را گسترش دهیم، باید روابط خود را با سایر کشورها به ویژه کشورهای منطقه افزایش دهیم.

 

بدون دارا بودن ارتباطات صحیح و گسترده، نمی توان تحولی در تجارت به ویژه صادرات ایجاد کرد.

 

 

سهم محدود صادرات مجدد در تجارت

 

مدیر کل دفتر ترانزیت سازمان راهداری با تشریح جزئیات کاهش هزینه های ورود کامیون های ایرانی به خاک ترکمنستان گفت: این اقدام با پیگیری های دولت و تحول در دیپلماسی حمل ونقل محقق شد.

 

به گزارش تسنیم، جواد هدایتی با تشریح جزئیات توافق ایران و ترکمنستان برای تسهیل تردد کامیون های ایرانی از خاک این کشور، اظهار کرد: تا پیش از این، ترکمنستان هزینه های متعددی را از ناوگان ایرانی دریافت می کرد.

 

یکی از هزینه ها، هزینه های مربوط به ورود کامیون های ایرانی به خاک ترکمنستان بود.

 

در هر بار ورود کامیون های ایرانی به ترکمنستان، حدود ۲۶۰ دلار از رانندگان دریافت می شد. علاوه بر این، ترکمنستان هزینه های بیمه، واکسیناسیون، تست کرونا، باسکول و... نیز از رانندگان (حدود ۲۵۰ دلار) اخذ می کرد.

 

وی یادآور شد: هزینه اصلی که در بحث ترانزیت دریافت می شد، مربوط به پیمایش ناوگان بود، بر این اساس به ازای هر کیلومتر تردد ناوگان ایرانی در خاک ترکمنستان، ۵.۱ دلار دریافت می شد. در مجموع، با احتساب حدود ۵۰۰ دلار ورودی و هزینه های دیگر، کامیون ایرانی برای تردد از خاک ترکمنستان باید بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار پرداخت می کرد.

 

هدایتی با تاکید بر اینکه این هزینه ها خیلی سنگین بود، گفت: با پیگیری های دولت سیزدهم و تحول دیپلماسی حمل و نقل، ۵.۱ دلار به ازای پیمایش هر کیلومتر حذف شده، یعنی حدود ۱۸۰۰ دلار برای مسیری مانند ازبکستان که باید از خاک ترکمنستان عبور کرد، کمتر شده است.

 

وی با اعلام اینکه هزینه های دیگر نیز کاهش یافته، اضافه کرد: ۲۶۰ دلار هزینه ورودی به ۱۵۰ دلار کاهش یافته است.

 

کاهش چشمگیر هزینه ورود کامیون های ایرانی به ترکمنستان به طورمعمول صادرات مجدد از مناطق آزاد کشورها انجام شده و از این رو می توان نقش مناطق آزاد در توسعه فعالیت های مربوط به صادرات مجدد را مهم توصیف کرد.

 

رئیس گمرک منطقه آزاد قشم از رشد بیش از هزار و ۵۰۰ درصدی این منطقه در قالب صادرات از محل تولید به خارج از کشور و صادرات مجدد تا پایان مرداد ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: وعده جهش صادراتی و تراز تجاری مثبت در ۵ ماه ابتدایی امسال در این منطقه آزاد محقق شده است.

 

به گزارش ایرنا، مختار گرشاسبی، روابط عمومی و امور بین الملل سازمان منطقه آزاد قشم اظهار کرد: مجموع صادرات از منطقه آزاد قشم در قالب صادرات مجدد و صادرات از محل تولید به خارج از کشور در ۵ ماه ابتدای امسال معادل بیش از ۱۰۷ میلیون و ۳۱۷ هزار دلار بوده است.

 

به گفته گرشاسبی تا پایان مرداد امسال، بیش از ۹ میلیون و ۸۸۸ هزار دلار صادرات مجدد در منطقه آزاد قشم انجام گرفته است، همچنین صادرات مجدد در منطقه آزاد قشم در ۵ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۱۰۷۲ درصد رشد را نشان می دهد.

 

رئیس گمرک منطقه آزاد قشم خاطرنشان کرد: عمده محصولات تولیدی در واحدهای صنعتی قشم در این مدت به مقصد کشورهای هدف از جمله امارات متحده عربی، سومالی، پاکستان و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس صادر شده است.

 

با اقدامات و برنامه ریزی انجام گرفته برای تسهیل فرآیند صادرات، وعده جهش صادراتی و تراز تجاری مثبت در ۵ ماه ابتدایی امسال محقق شد.

 

 

رشد صادرات مجدد منطقه آزاد قشم

 

صادرات مجدد به مثابه یک فرصت دوباره در تجارت بین المللی تعریف می شود؛ فرآیندی که کالاهای وارداتی بی هیچ تغییر شکلی و بدون ایجاد ارزش افزوده دو باره از سوی تجار و صادرکنندگان مقیم آن کشور به کشورهای ثالث، آن هم از مبادی رسمی همچون مناطق آزاد، بنادر یا حتی از انبارهای تحت حفاظت گمرک کشورها صادر می شوند.

 

بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فعالان بازرگانی معتقدند صادرات مجدد یکی از فعالیت های مثبت تجاری است که برای کشورهای طرفین این نوع معامله، سودآوری به همراه دارد.

 

کشور صادرکننده اولیه، از طریق تجارت با کشورهایی که فعالیت صادرات مجدد انجام می دهند، می توانند با کمترین هزینه برای کالاهای خود بازارهای گسترده ای بیابند.

 

از سویی دیگر، کشورهای صادرکننده، مجدد ضمن کسب سودهای کلان از این نوع تجارت، جایگاه خود را به عنوان تاجر رسمی و بین المللی در سطح جهانی تثبیت کرده و بدیهی است که این اعتبار می تواند پیامدهای مثبت زیادی به همراه داشته باشد.

 

ایران به دلیل موقعیت استراتژیک جغرافیایی خود، همواره از مزیت های متعدد تجاری برخوردار است و می تواند تبدیل به هاب منطقه برای تجارت به ویژه صادرات مجدد تبدیل شود.

 

با وجود این ابعاد مثبت، به دلیل نقایص متعدد لجستیکی و زیرساختی حمل و نقل و همچنین چالش های دیپلماتیک ایران با برخی کشورها، کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات متحده عربی و عمان تبدیل به هاب منطقه در مسئله صادرات مجدد شده و این فرصت را از ایران ربوده اند، حتی این کشورها سالانه درآمدهای جدی از صادرات مجدد به ایران دارند.

 

در این گزارش، ضمن بررسی شرایط ایران در امر تجارت، درباره الزامات توسعه صادرات به ویژه مزایای ایجاد اسکله های صادرات مجدد با کارشناسان و فعالان تجاری به گفت وگو پرداخته است.

 

 سخن پایانی

 

برخی فعالان اقتصادی و کارشناسان بازرگانی عقیده دارند که استفاده از فرصت های کشورهای همسایه برای صادرات، می تواند دروازه ورود کالاهای ایرانی به جهان را باز کند.

 

آنها معتقدند در صورتی که بتوانیم کالاهایی با ارزش افزوده بالاتر از نظر کیفیت، بسته بندی و برندسازی را به کشورهایی مانند عمان صادر کنیم، امکان صادرات مجدد این کالاها از عمان به مقاصد دورتر وجود خواهد داشت، به این ترتیب، هم میزان تجارت مشترک میان ۲ کشور افزایش می یابد و هم کالاهای ایرانی از این طریق به دیگر مقاصد خواهند رسید، اما برخی دیگر نیز معتقدند علاوه بر توجه به این نوع فرصت های جهانی، باید زیرساخت های فنی و دیپلماسی لازم برای انجام صادرات مجدد در ایران فراهم شود.

 

 

«روزنامه صنعت، معدن و تجارت - 24 مهر 1401»

   تاریخ ثبت: 1401/07/24     |     [sect id=[file]] | [/sect id=[file]] |