نرخ ارز در روزهای اخیر رکوردهای جدیدی ثبت کرده و روز گذشته هم با وجود تعطیلی رسمی، آنطور که از معاملات غیررسمی گزارش شد دلار آمریکا در کانال 35 هزارتومانی پیشروی خود را آغاز کرده و در این میان بازارساز تنها با گفتار درمانی و انتشار اخبار مثبت مانند آزادسازی منابع ارزی که قبلا بارها منتشر شده، سعی در کنترل نرخ ارز دارد.
لازم به ذکر است که برخی کارشناسان اعتقاد دارند بازار توافقی ارز هم کارکرد مطلوبی نداشته چرا که صرافان و صادرکنندگان منافع خود را در عرضه ارز لحاظ می کنند و از این نظر به نظر می رسد این سیاست بانک مرکزی هم شکست خورده است.
سردرگمی بانک مرکزی در قبال بازار
مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با «بازار» در باره علل افزایش نرخ ارز و عملکرد بانک مرکزی در راه اندازی بازار معاملات توافقی این کالا گفت: قیمت ارز هم اکنون در بازار تابعی از عرضه و تقاضاست، بنا بر این چه بازار توافقی باشد وچه نباشد وقتی تقاضا برای کالایی در بازار افزایش می یابد قیمت آن نیز رشد می کند این مسئله نه فقط در بازار ارز بلکه در همه بازارها نیز صدق می کند.
البته رشد قیمت ها این روزها در بازار ارز به دلیل افق تاریک توافق در مذاکرات برجام، وجود نرخ بالای تورم، تشدید تحریم ها و مسائل و مباحث سیاسی و اجتماعی چه در داخل و چه خارج کشوراست که موجب شده تقاضا برای خرید ارز در بازار بشدت افزایش و این روند منجر به گرانی دلار و سایر ارزها در بازار شود.
وی با بیان اینکه نرخ دلار به امید ایجاد توافق در مذاکرات برجام و رفع تحریم های بین المللی مدتها در کانال 30 و در نهایت 31 هزار تومان قرار گرفته بود اما اکنون قیمت آن به همراه سایر ارزهای خارجی دیگر با رشد بالایی همراه شده است، گفت: رشد نرخ تورم در کشور، به دلیل بدبینی سرمایه گذاران نسبت به آینده اقتصاد و بیم از کاهش ارزش پول ملی در کنار تصمیم برخی ها برای خروج از کشور و ... باعث شده تا مردم با هجوم به بازار ارز اقدام به تبدیل ریال به دلار کنند این موضوع موجب شده تا ارز همچنان بر مدار رشد قیمت قرار گیرد.
این اقتصاددان اظهارداشت: خیلی از سرمایه گذاران مدتهاست به امید رفع تحریم ها برای ایجاد سرمایه گذاری نشسته بودند اما از آنجایی که به جای توافق و رفع تحریم ها روز به روز بر تحریم ها علیه کشورمان افزوده می شود و از طرفی نرخ تورم به جای مهار آن ره شتابانی را در پیش گرفته است؛ بنا بر این سرمایه گذاران ترجیح می دهند در این آشفته بازار احتمالا با تبدیل منابع مالی خود به دلار یا سایر ارزهای دیگر به دنبال حفظ سرمایه های خود باشند.
افقه در ادامه و در پاسخ به اینکه بانک مرکزی در چنین شرایطی برای جلوگیری از رشد قیمت ها در بازار ارز باید چه اقدامی کند؟
افزود: بانک مرکزی هم اکنون دچار سر در گمی شده و سیاست گذاری های ارزی از سوی این بانک نیز نتوانسته است چاره ساز جلوگیری از رشد قیمت ارز شود چرا که تسلط خاصی بر این بازار ندارد.
از طرفی با راه اندازی بازار توافقی ارز خود را به نوعی سرگرم کرده است غافل از اینکه در همین بازار عرضه و تقاضا فاکتور تعیین کننده قیمت ها بوده و فروشندگان ارز نیز این فرصت را به آسانی از دست نمی دهند.
شاهین شایان آرانی، کارشناس اقتصادی و بازار نیز در باره علل رشد قیمت ها در بازار ارز گفت: عوامل متعدد تحریک کننده ای باعث شده تا قیمت ها در بازار ارز دچار تغییر و افزایش یابد، طولانی شدن بحث مذاکرات برجام، تحریم و وجود نرخ بالای تورم موجب شده تا قیمت دلار و سایر ارزها روندی افزایشی به خود گیرند.
به طور مثال زمانی که نرخ تورم در کشور بالای 40 درصد است این موضوع فضای کسب و کار را دچار بحران شدید می کند چنین محرک هایی در کنار نظام مدیریتی دولتی ضعیف دورنما نسبت به آینده را برای سرمایه گذاران غبار آلود کرده و باعث شده تا سرمایه ها به جای سرمایه گذاری در داخل تبدیل به ارز برای حفظ ارزش آن شود.
وی خاطرنشان کرد: اینکه اکنون با افزایش میزان تقاضا برای تهیه ارز قیمت ها در این بازار روندی صعودی به خود گرفته اند به ناامیدی خیلی ها از آینده اقتصاد کشور بر می گردد، چرا که تحریم ها و تشدید آن فضای کسب و کار را متلاطم کرده است حال در چنین شرایطی تقاضا برای خرید ارز در بازار افزایش و چنین روندی منجر به رشد قیمت ارز شده است.
صرافان را از جریان اقتصاد حذف نکنید
یک عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس بر ضرورت بررسی همه جوانب تصمیمات اقتصادی تاکید کرد و گفت: موضوع افزایش سرمایه صرافی‌ها اگر منجر به حذف صرافان و حضور گسترده دلالان در بازار شود، باید از دستور کار خارج شود.
رحیم زارع با اشاره به دستورالعمل اخیر بانک مرکزی مبنی بر افزایش سرمایه صرافی‌ها، گفت: موضوع افزایش سرمایه صرافان آن هم به صورت ریالی، در شرایطی که بانک‌مرکزی شرایط کار کردن صرافی‌ها مخصوصا در شهرستان‌های کم برخوردارتر را بسیار سخت کرده است، نتیجه‌ای جز حذف شبکه صرافی رسمی و رشد قارچ‌گونه دلالان ارزی نخواهد داشت.
نماینده مردم آباده و بوانات در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید در خصوص تصمیمات اقتصادی آینده‌نگری صورت بگیرد، افزود: زمانی که عملیات حواله صرافی به واسطه کارکرد غلط سامانه نیما منحصر به چند صرافی خاص شده و شبکه صرافی صرفا فروش ارز توافقی آن هم به صورت اندک را دارد، با چه توجیهی باید افزایش سرمایه در شهرستان‌ها از 2 به 6 و بعد از سال به 13 میلیارد تومان و در تهران و کلان شهرها از 4 میلیارد تومان به 12 میلیارد تومان و بعد از سال به 25 میلیارد تومان افزایش یابد؟
این نماینده مردم در مجلس یازدهم با بیان اینکه باید از ظرفیت صرافی‌ها در شرایط تحریم به نفع وضعیت اقتصادی کشور استفاده شود، تصریح کرد: سوال اینجاست در حالی که کشور با مشکل تحریم مواجه است و این صرافان هستند که ریسک نقل و انتقال وجوه در شبکه غیر رسمی را به عهده گرفته‌اند، چرا باید ریسک حذف این سربازان اقتصادی را به کشور تحمیل کرد؟
وی با تاکید بر اینکه بدیهی است با حذف شبکه رسمی صرافان و جایگزینی آن با دلالان، اختلاف بازار آزاد با بازار رسمی افزایش خواهد یافت، گفت: نباید اجازه بروز تنش در بازار ارز یا هر نوع بازار مرتبطی داده شود.
این عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه نباید تصمیمات منجر به حذف صرافی‌هایی که عملیات آن‌ها به نفع اقتصاد کشور است شود، افزود: باید راهکارهای جایگزین در خصوص افزایش سرمایه صرافی‌ها مدنظر قرار بگیرد.
«روزنامه تجارت - 14 آبان 1401»
[/sect id=[file]] |