نگرانی بابت حذف ایران از کریدورها وجود ندارد
مدیرکل دفتــر ترانزیــت و حمل ونقل بین المللی ســازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت: 
در کریدور «راه توسعه» عراق، ایــرانی می توانــد از طریق مرزهای خســروی، مهران به مسیر توســعه متصل شــود و بــرای حوزه آسیــای میانه دســترسی خوبی ایجاد کند که به دنبال آن بار کشــورهایی مانند عربســتان و اردن حتی منطقه شــاخ آفریقا از خسروی وارد ایران شــوند که این امر یک فرصت برای ایران محسوب می شود.
جواد هدایــتی در باره تحقــق ترانزیت 40 میلیــون تنی در پایــان برنامه هفتم با توجــه چالش ها و تنش های منطقه ای و سیاســت های خصمانه دشــمنان به ویژه اســراییل برای حذف ایران از کریدورهــای منطقه با به نمایش گذاشتن نقشه های ادعایی «برکت و نفرت» در جلسه اخیر ســازمان ملل و تاکید بر برنامه ریزی های بلندمدت برای حذف کشورمان از مسیرهای ترانزیتی منطقه، اظهار داشت: هدف گــذاری ترانزیت 40 میلیون تن برنامه هفتم اســت که ابلاغ شده و متولیان بخش ترانزیت از جمله سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به عنوان دســتگاه اجرایی، مکلف است تمام تلاش خود را انجام دهد تا این برنامه محقق شــود و یا به تحقق حداکثری برسیم.
وی ادامــه داد: البتــه بایــد توجه داشــت که ایــن عدد در هدف گــذاری ترانزیــت، بلنــد پروازانه اســت و چالش ها و مشــکلات زیاد خاص به خود را دارد اما یک فرصت محسوب می شــود چرا که با توجه به اتفاقات چند ســال اخیر به ویژه پس از کرونا که از بن بســت حمل و نقل و تجارت حمل و نقل زمینی رخ داد، شــاهد یک روند رو به رشــد در ترانزیت این حوزه بودیم.
مدیرکل دفتــر ترانزیــت و حمل و نقل بین المللی ســازمان راهداری و حمــل و نقل جــاده ای گفــت: اســتفاده از این فرصت های ترانزیتی برای کشــور و با ایــن هدف گذاری ها، شــرایطی ایجاد می کند که می توانیم مشــکلات این حوزه را جدی تر ببینیم و به آنها بپردازیم.
مانند اینکه تشــکیل ستاد ملی ترانزیت به ریاســت رییــس جمهــوری در برنامه هفتم دیده شــده و این موارد از فرصت هایی است که هدف گذاری ترانزیتی در برنامه هفتــم ایجاد کرده اســت، چرا که ظرفیت این ســتاد ملی منجر به بهبود فرایند هــای داخلی و افزایش هماهنگی ها و ارتقای زیرساخت ها خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه در موضوعــات بین المللی باید گفت تمام کشــورها بدون تعارف در بحث ترانزیت رقیب هم هســتند و تنها بحث اسراییل نیســت، افزود: ممکن است یک کشور در کریدوری همکار و شــریک کشــورمان و در کریدوری دیگر رقیب ما باشــد.
برای مثال کشــور روسیه در کریدور شمال- جنوب همکار ایران است اما در کریدور زنگزور و غرب به شرق رقیب ایران به حساب می آید.
هدایتی اظهار داشــت: در موضوعــات بین الملــلی نه هیچ دوستی دائمی اســت و نه هیچ دشــمنی.
بنابراین این رقابت تنها به این کشور محدود نمی شــود و همه کشورها در بخش ترانزیت در رقابت با هم هســتند تا سهم بیشتری را از ترانزیت بردارند.
در این فضا بایــد به دنبال این باشیم که با کشــورها اشــتراکات بیشــتر و موثرتری به وجود بیاوریم تا بتوانیم با حضور در کریدورهای ترانزیتی ســهم بیشتری داشته باشیم که البته این موضوع بــه دیپلماسی های وزارت امور خارجه بر می گردد.
وی با اشاره به راه اندازی کریدور آیمک یا کریدور میانی برای حذف ایــران از کریدورهــای منطقه ای گفت: شــکل گیری کریدورها می تواند از ایده های اتصالی شــروع شود که نمونه آن کریدور آیمک اســت.
همچنین، کریدور میانی یا تراسیکا که بنیان و راه اندازی آن به ســه دهه گذشــته برمی گردد و با تمام مشــکلاتی که شــکل گیری این کریدور داشت از جمله ترانشیپمنت در دریای سیاه، دریای خزر و ضعف زیرساختی مناطق قفقــاز و آسیای میانه، اما از آنجایی که پشــت آن یک اراده سیــاسی با این هدف کــه ایران و روسیــه در این مسیر حضور نداشــته باشــند، در نهایت این کریدور شکل گرفت.
برای راه اندازی آن هم سرمایه گذاری قدرت های بین المللی و چانه زنی بین کشورها انجام شد و همان بحث ایجاد اشتراکات که به آن اشاره کردم، بین کشورها شــکل گرفت و این اجماع منطقه ای و فرامنطقه ای به نتیجــه رسید و این کریدور امروز کار می کند.
مدیرکل دفتــر ترانزیــت و حمل ونقل بین المللی ســازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ادامــه داد: کریدور ایمک هم در ابتدا به عنوان یک ایــده می تواند مطرح شــود و طی یک برنامه ریزی، کشــورها به آن بپردازند و با توجه اشــتراکاتی که ایجاد می شود، بر روی این مسیر ســرمایه گذاری کنند به دنبال آن هم اراده های سیاسی و اقتصادی ایجاد می شــود و می توانند این کریدور را تجاری کنند.
هدایــتی تاکید کــرد: اما بــا این ادبیــات که ایــران از یک کریدورهای منطقه حذف می شــود یا ایــران را دور می زنند، موافق نیســتم و از این بابت نگرانی وجود ندارد.
به طور مثال، مسیر ترانــس افغان به دلیل جنگ داخلی مســدود شــد آیا می توان انتظار داشت که تا ســال های دور این جنگ داخلی ادامه داشته باشــد؟
واقعیت این اســت که در آینده با بهبود شــرایط، کریدور ترانس افغان هم احیا خواهد شد.
یا در عراق که در مقطــعی داعش حضور فعال داشــت، کریدورهای این کشور به دلیل مشــکلات امنیتی غیر فعال شد اما امروز عراق پس از عبور از این مشــکلات، در حال احیای کریدور توسعه است.
وی گفــت: معتقدم اگــر ایــران برنامه ریزی خــوبی برای استفاده از ظرفیت های منطقه داشــته باشد، با کریدورهای رقیب منطقه هــم می تواند ســاختار تعاملی ایجــاد کند تا فرصت هــای جدیدی ایجاد شــود.
در همیــن کریدور «راه توســعه» عراق، ایرانی می تواند از طریق مرزهای خسروی، مهران به مسیر توسعه متصل شود و برای حوزه آسیای میانه دســترسی خوبی ایجاد کند که به دنبال آن بار کشــورهایی مانند عربستان و اردن حتی منطقه شــاخ آفریقا از خسروی وارد ایران شــوند که این امر یک فرصت برای ایران محسوب می شود.
هدایتی تاکید کرد: اینکه فکر کنیم منطقه در همین شــرایط باقی می ماند، تفکر و انتظار منطقی نیست و باید توجه داشت که تحولات منطقه بسیار زیاد اســت.
چه کسی می توانست به طور قطع بگوید که بین روسیه و اوکرایــن جنگ رخ دهد که در پی آن برای ایران یک فرصت ترانزیتی ایجاد شــود؟
اما این اتفاق رخ داد. از ســوی دیگر نمی توان انتظار داشــت که این جنگ ســال های ســال ادامه پیدا کند و حاال اگر ایران نتواند این کریدور را پایدار کند، با پایان جنگ روسیه و اوکراین این فرصت را از دست می دهد.