میزگرد اقتصادی با عنوان الزامــات و راهکارهای عملیاتی تحقق شعار سال ۱۴۰۳؛ با تأکید بر مشارکت بخش خصوصی برگزار شد.

در این نشست محمد قاسمی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه و رئیس مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به عنوان مدیر علمی و همچنین حمیدرضا فولادگر؛ عضو هیأت علمی دانشگاه و رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس دهم و وحید شقاقی شهری؛ عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی به عنوان سخنرانان این نشست به ایراد نقطه نظرات خود پرداختند.

در ابتدای نشســت، محمد قاسمی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه و رئیس مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشــاورزی ایران به عنوان مدیر علمی نشست گفت: شعار سال ۱۴۰۳ تحت عنوان جهش تولید با مشــارکت مردم، نیاز به تبیین در ملاقات کارگــزاران نظام با مقــام معظم رهبری، دارد.

اخیــرا ایشــان تأکید کردند که باید یک گروهی برای تبیین این شعار و سیاســت هایی که منجر به تحقق آن می شود فکر کنند و اگر قرار باشد که ما به یک مدار صحیح برگردیم که تولید را جهش بدهیم و مشارکت مردم را در امر تولید افزایش دهیم، یک تفکر متفاوت با آن چیزی که ما را به این وضع موجود رســانده نیاز است.

وی ادامه داد: در دهه ۱۳۵۰ تفاوت ما با ســایر کشورهای صادر کننده نفت در این بود که ایران توانســته بود یک بنیــان تولیدی ایجاد کند و این امر مهمی در سیاســت های ارزی، پولی و مالی اســت.

پس از اینکه ما در دهه ۱۳۵۰ با یک حجم عظیمــی از درآمدهای نفتی مواجه شدیم طلیعه چند اشکال اساســی در آن زمان بنیان نهاده شد که مواردی همچون تغییر فرهنگ مصرفی مردم و ایجاد سطح رفاهی نامتناســب؛ ایجاد نظام اداری فربه و توزیع کننده و مصرف کننده منابع نفت و گاز که کمتر در خدمت تولید اســت؛ عدم تکمیل زنجیره های ارزش و تأمین در داخل کشور؛ شــکل دهی به ساختار سیاسی رویکرد توزیعی در دولــت و مجلس که عمدتــا دارند و به صورت دائمــی در حال تولید توقعات جدید در سطح جامعه هستند و در ســمت دیگر ایجاد گروه های رانت جو در بین سیاســتمداران و فعالان اقتصادی از جمله نمونه آنهاست.

همین موضوع باعث شد که اقتصاد ایران در دهه ۱۳۸۰ نیز همانند اقتصاد ایران در دهه ۱۳۵۰ عمل کند.قاســمی افزود: از اولین دور تحریم های اولیه و ثانویه آمریــکا علیه ایران در دوره کلینتون و به ویژه از ابتدای دهه ۹۰ شمسی و با جدی تر شدن تقابل ایران و آمریکا و قدرت های غربی، یکی از مهم ترین ابزارهای تحریم، ایجاد موانع متعدد برای سرمایه گذاری و توسعه بخش نفت و گاز در ایران و سپس کاهش میزان صادرات آنها بوده است.

در حقیقت به نظر می رســد تحریم های غرب منطق حکمرانی در ایران را هدف قرار داد.رئیس مرکز پژوهش هــای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشــاورزی ایران خاطرنشان کرد: دشوار شــدن مدیریت بخش عمومی و افزایش کسری های آشکار یا پنهان بودجه، دشوار شدن مدیریت منابع ارزی، کاهش سرمایه گذاری، پایدار شدن تورم های بیش از ۳۵ درصد، کاهش توان بنگاه های اقتصادی در خلق ســود اقتصادی و کاهش سرمایه اجتماعی دولت ها از جمله نتایج تداوم رویکرد معمول برای مقابله با تحریم ها است.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: شعار ســال به معنای تعیین اولویت کشور است و مشخص است که تحقق این اهداف زمان بر است.

در حوزه اقتصاد عمده مشکل در ساختارهای اقتصادی و تصمیم گیری است و فهرســت مشکلات و راه حل ها قابل پیش بینی و تکراری است و با اقدامات ضربتی تقریبا در حوزه های مختلف می توان امیدوار به رشدهای کوتاه مدت بود.

اما جهش تولید و پس از آن رشد پایدار نیازمند تغییرات ساختاری و نهادی است.

در کوتاه مدت بزرگ ترین محدودیت رشد منابع کافی است.

در نتیجه مشارکت مردم در اقتصاد هم در مرحله تولید و هم در مرحله توزیع مواهب نیازمند طراحی سازوکارهای مالی(شیوه مشارکت عموم در ســرمایه گذاری) و هم سیاست های مالیاتی و حمایتی است.

قاسمی به بیان پیشنهادهای سیاستی اتاق بازرگانی ایران برای تحقق شعار ســال ۱۴۰۳ پرداخت و ضمن تقسیم این پیشنهادها به دو قسمت کلان و بخشی، گفت: در سطح کلان باید به مواردی همچون پذیرش سازوکارهای بازار، سیاست های پولی و بانکی، سیاست های مالیاتی تأمین اجتماعی، توسعه صادرات و تجارت، قضائی و حقوقی، دیپلماسی اقتصادی توجه کرد و در سطح بخشــی نیز باید مواردی از جمله انرژی، طرح های کلان پیشران و زنجیره ارزش، مسکن و خدمات فنی و مهندسی، ترانزیت و اقتصاد دریا محور، ارتقای تولید محصولات کشــاورزی و گردشــگری را مورد توجه قــرار داد.

در ادامه نشســت، حمیدرضا فولادگر؛ عضو هیأت علمی دانشــگاه و رئیس کمیســیون ویــژه جهش و رونق تولید مجلس دهم، گفت: شاید امسال ســیزدهمین سالی باشد که شعار ســال حول محور موضوعات اقتصادی انتخاب می شود و دلیل آن هم چیزی به غیر از اهمیت موضوع اقتصاد برای کشــور نیست و همچنان مساله اصلی کشور مساله اقتصاد است و این در حالی است که طی چند ســاله اخیر موضوع تولید به عنوان شعار سال انتخاب می شود و اکثر صاحب نظران روی این موضوع توافق نظر دارند که بهترین راه برون رفت از شرایط فعلی اقتصادی حمایت از تولید اســت.

فولادگر ادامه داد: جهش تولید به معنی اســتفاده حداکثری از ظرفیت ها و امکانات نرم افزاری و ســخت افزاری برای پایدار کردن نرخ رشد اقتصادی است.

با توجه به اینکه امروز بحث فنــاوری و الکترونیک در جهان مطرح اســت، باید تعریف جهش تولید را این گونه تغییــر داد که جهش تولید به معنی اســتفاده حداکثری از ظرفیت ها و امکانات نرم افزاری و ســخت افزاری برای رسیدن به یک نرخ رشد اقتصادی با توجه به پیشرفتهای فناوری است.

اقتصاد جهانی تحت تأثیر فناوری در حال پویایی و نو شدن اســت و بنابراین باید با توجه به فناوری های جدید برای رشد نرخ اقتصادی کشــور تلاش کرد.

رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مجلس دهم در ادامه به موانع جهش تولید پرداخت و مواردی همچون فقدان راهبرد توسعه صنعتی، محیط نامطلوب کسب و کار، بی ثباتی در سیاست ها و تصمیمات اقتصادی، کافی نبودن امنیت سرمایه گذاری، عدم شفافیت در رقابت پذیری و وجود انحصارات، عدم هدفمندی در یک سری از اقدامات حمایتی، وجود مسیرهای پرسودتر در فعالیت های رقیب تولید و بازارهای غیرمولد و همچنین هدایت نقدینگی مردم به سمت تولید و پایین بودن بهره وری را از جمله موانع موجود در مســیر جهش تولید دانســت.

فولادگر در ادامه به بیان اهداف سیاســت های اصلاحی پیشنهادی در تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی پرداخت و گفت: حاکم شدن رویکرد تولید محوری در اقتصاد و کارآفرینی در جامعه، رشد تولید و تسهیل تأسیس و توســعه واحدهای تولیدی، رقابت پذیری در اقتصاد و تولید، بهینه سازی زنجیره ارزش تولید کالاها و خدمات، تولید صادرات محور کالاهای با ارزش افزوده بالا، اشــتغال پایدار و مولد به ویژه برای فارغ التحصیلان دانشگاه های کشور، افزایش سهم محصولات دانش بنیان با فناوری بالا در تولید کشور، توسعه فرهنگ حمایت از سرمایه و کار از جمله اهداف این سیاست های اصلاحی است.

وی به بیان راهبردهای موجود برای رسیدن به این سیاست ها پرداخت و گفت رسیدن به این اهداف مستلزم رقابتی شدن اقتصاد با رویکرد تقویت بخش خصوصی و تعاونی هــا، ارتقای بهره وری، تولید برنامه محــور و رقابت پذیر، ارتقای حقــوق مالکیت، بهبود مستمر محیط کسب و کار و هدایت نقدینگی به سمت تولید است.

در ادامه این نشســت، وحید شقاقی شــهری؛ عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشــگاه خوارزمی، ضمن اشاره به اهمیت بحث تولید در اقتصاد گفت: آمارهای جهانی در اقتصاد نشــان می دهد که در اقتصاد جهانی در حال حاضر کشورهای چین، آمریکا و هند به ترتیب رتبه های اول تا ســوم اقتصادی هســتند و این در حالی است که طبق آینده پژوهی های انجام شده در حوزه اقتصاد در دهه ۲۰۷۰ کشور هند به یک اقتصاد پویا و قوی و حتی قوی تر از چین تبدیل خواهد شد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد که تجربه دنیا به طور روشن نشان داده است که کشــوری مثل سنگاپور که در گذشته یک کشور فقیر بود با انجام ســه اصل شایسته سالاری، عملگرایی و صداقت و فساد زدایی توانســت به یک کشور نیمه توسعه یافته تبدیل شود.

شقاقی شهری ســه محیط شامل محیط غیررقابتی، محیط ناســالم کســب و کار و محیط بی ثبات اقتصاد کلان را به عنوان موانع جهش تولید در اقتصاد بیان کرد.

در این ســه محیط، فســاد و ذی نفعان بســیاری وجود دارد که مانع از حرکت اقتصاد به سمت تولید می شود.

«روزنامه اقتصاد ملی - 25 فروردین 1403»