جهش تولید یعنی هدف گذاری صادرات سالانه ۱۰۰ میلیارد دلاری

 

 

توجه به تجارت خارجی، به ویژه صادرات غیر نفتی در سال های پس از جنگ تحمیلی آغاز شد و به فراخور باور دولتمردان، توانمندی تولیدکنندگان و پیگیری تجار در بازارهای بین الملل و کشش بازار در کشورهای مختلف تغییرات محسوسی ایجاد شــد.

 

 

البته آمارها مؤید آن اســت که هرگاه نفت از لحاظ حجم و ارزش فروش بیشتری داشته توجه به تجارت غیر نفتی را هم تحت تأثیر قرار داده اســت.

 

 

 

از سال 76 تاکنون روند تجارت خارجی کشور رشد چشم گیری پیدا کرده است و با توجه بیشتر به ظرفیت های داخلی و تولید کالاهای با ارزش افزوده بیشتر و تمرکز بر صادرات کالاهای غیر نفتی با منطقه و کشورهای دنیا می توان صادرات کشور را سالانه 100 میلیارد دلار هدف گذاری کرد که این رقم فقط 10 درصد واردات کشورهای همسایه ما از دنیاست.

 

موضوعی که می تواند مقوم و هموارکننده جهش تولید باشد.

 

رشد 142 درصدی تجارت خارجی ایران در نیمه بهار 1400 اوایل خرداد بود که گفته شــد آمار تجاری ایران در دو ماه ســال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 142 درصد رشد کرده اســت.

 

مهدی میراشرفی رئیس کل گمرک با اعلام این خبر افزود: در اردیبهشت امسال یک میلیون و 841 هزار تن کالا از قلمرو ایران ترانزیت شــد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 142 درصد رشد داشته است.

 

میراشرفی گفت: این افزایش، حاکی از بهبود وضعیت عبور کالا از مرزهای گمرکی، کاهش محدودیت های کرونایی و کمتر شدن تأثیر تحریم ها است.

 

براســاس اظهارات مطرح شده از سوی رییس کل گمرک در اردیبهشت ماه امسال 22 میلیون و 200 هزار تن کالای صادراتی و وارداتی به ارزش 12 میلیارد و 800 میلیون دلار بین ایران و سایر کشورها مبادله شد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن و ارزش به ترتیب 606 درصد و 38 درصد رشــد را تجربه کرده است.

 

از سوی دیگر در این مدت 16 میلیون و 900 هزار تن کالا به ارزش 6 میلیارد و 300 میلیون دلار از ایران به کشــورهای مختلف جهان صادر شد که بخش عمده آن شامل بنزین، پلی اتیلن، متانول، شمش آهن و فولاد و صنایع فولادی بوده است.

 

براساس داده های اعلام شده این حجم از کالاهای صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن 17 درصد و ارزش 84 درصد رشد را نشان می دهد.

 

ارزیابی های صورت گرفته نشان دهنده آن است که صادرات ایران به چین در مدت زمان مورد بررسی برابر با چهار میلیون و 600 هزار تن است که به لحاظ ارزشی 2 میلیارد دلار و افزایش 17 درصدی داشته و به لحاظ وزنی با افزایش 74 درصدی همراه بوده است.

 

به گفته رییس کل گمرک ایران، صادرات به عراق برابر با ســه میلیون و 100 هزار تن به ارزش 953 میلیون دلار بوده که کاهش 18 درصدی به لحاظ وزن و 13 درصدی به لحاظ ارزش بوده است، همچنین صادرات به امــارات برابر با 2 میلیون و 400هزار تن به ارزش 849 میلیون دلار بوده که با افزایش 9 درصدی به لحاظ وزنی و 25 درصدی به لحاظ ارزشی همراه بوده است.

 

میراشرفی در ادامه در خصوص آمار صادرات ایران به ترکیه نیز افزود: آمار صادرات ایران به ترکیه 384 هزار تن به ارزش 388 میلیون دلار بوده که افزایشی 14 درصدی داشته و به لحاظ وزنی 172 درصد رشد داشته است، همچنین حجم تجاری ایران به افغانستان 911 هزار تن برآورده شده که 365 میلیون دلار ارزش داشته است.

 

از سوی دیگر داده های اعلام شده نشان دهنده آن است که این پنج کشور در مجموع 11 میلیون و 500 هزار تن کالا به ارزش چهار میلیارد و 600 میلیون دلار از ایران وارد کردند که در مقایسه با مدت مشــابه سال گذشــته از نظر وزن 68 درصد و ارزش 73 درصد کل صادرات ایران را شامل می شود.

 

کارنامه متوسط تجارت خارجی ایران در سال 99 براساس گزارش بانک مرکزی، صادرات در مجموع 12 ماهه سال گذشته 34 میلیارد و 998 میلیون دلار و واردات نیز با رقم 38 میلیارد و 893 میلیون دلار ثبت شد.

 

براین اساس بیشترین میزان صادرات در مهر ماه سال گذشته با رقم 4 میلیارد و 672 میلیون دلار انجام شد.

 

بیشترین میزان واردات نیز در ماه اسفند با 4 میلیارد و 572 میلیون دلار به ثبت رسید.

 

همچنین بررسی آمارها حاکی از این است که به جز مهرماه، تراز تجاری در 11 ماه دیگر سال منفی بوده است.

 

براســاس این گزارش، صادرات در مجموع 12 ماهه سال گذشته 43 میلیــارد و 998 میلیون دلار و واردات نیــز با رقم 38 میلیارد و 893 میلیون دلار ثبت شد.

 

سال گذشته در فروردین ماه، 1931 میلیون دلار واردات داشتیم که در مقابل 1652 میلیون دلار هم صادر کردیم.

 

میزان صادرات و واردات دومین ماه سال 1399 نیز به ترتیب 2 میلیارد و 648 میلیون دلار و 3 میلیارد و 110 میلیون دلار به ثبت رسید.

 

واردات خردادماه نیز 2 میلیارد و 579 میلیون دلار و صادرات در این ماه نیز 2 میلیارد و 64 میلیون دلار بود.

 

ایران در تیر ماه سال گذشته 3 میلیارد و 302 میلیون دلار واردات از دیگر کشورهای دنیا داشت و 2 میلیارد و 349 میلیون دلار نیز کالا به دنیا فروخت.

 

آمار واردات در مرداد ماه نیز در حالی به 2 میلیارد و 785 میلیون دلار رسید که میزان صادرات 2 میلیارد و 162 میلیون ثبت شد.

 

آخرین ماه تابستان سال 99 نیز با واردات 3 میلیارد و 76 میلیون دلاری و صادرات 2 میلیارد و 691 میلیون دلاری بشته شد.

 

همچنین 3 میلیارد و 257 میلیون دلار و 4 میلیارد و 672 میلیون دلار نیز به ترتیب واردات و صادرات مهرماه ســال گذشته بود که رکورد صادرات در این سال را زد.

 

در آبــان ماه واردات اندکی کاهش داشــت و بــه رقم 3 میلیارد و 92 میلیون دلار رســید.

صادرات نیز در این ماه با کاهش همراه بود و 3 میلیارد و 210 میلیون دلار ثبت شد.

 

آذر ماه سال گذشته واردات و صــادرات به ترتیب 3 میلیارد و 726 میلیــون دلار و 3 میلیارد و 466 میلیون دلار بود.

اولین ماه از فصل زمســتان نیز با واردات 3 میلیارد و 781 میلیون دلاری و صادرات 2 میلیارد و 951 میلیون دلاری آغاز شد.

واردات در بهمن ماه نیز با رقم 3 میلیارد و 682 میلیون دلار و صادرات 3 میلیارد و 135 میلیون دلار به ثبت رسید.

 

در نهایت کارنامه تجارت خارجی سال 99 در اسفند ماه با واردات 4 میلیارد و 572 میلیون دلاری و صادرات 3 میلیارد و 800 میلیون دلاری بسته شد.

 

نگاهی به سیر تجارت خارجی در دهه گذشته آنچه از تحلیل ها بر می آید ســال 90 و 91 ســخت ترین ســال تحریم های آمریکا بوده است.

 

اما آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صمت از تجارت خارجی سال 90 نشان می دهد در سال 90، حجم تجارت خارجی کشــور به 105 میلیارد و 600 میلیون دلار رسیده اســت.

 

در عین حال در ســال 91 این رقم افت کرده است.

البته در آمارهای وزارت صمت دو رقم برای حجم تجارت خارجی سال 91 ذکر شده که تفاوت چشمگیری با یکدیگر دارد.

 

در آماری که انتهای سال 91 منتشر شــده، حجم تجارت خارجی ایران در این سال 94 میلیارد و 682 میلیون دلار ثبت شده است.

اما در انتهای سال 92، رقم اعلام شده حجم تجارت خارجی برای سال 91، معادل 86میلیارد و 17 میلیون دلار ثبت شده و مبنای مقایسه تجارت خارجی این سال با سال 92 قرار گرفته است.

 

تجار ایرانی در سال 92 توانستند حجم تجارت خارجی را به 80 میلیارد و 753 میلیون دلار برسانند که نسبت به سال ماقبل خود افت کرده است.

 

اما ســال 93 ارزش تجارت خارجی کشور نسبت به سال 92 بیش از 10 میلیارد دلار افزایش یافت و به 90 میلیارد و 125 میلیون دلار رســید.

 

اما مجددا در سال 94 ســیر نزولی صادرات و واردات را شاهد بودیم.

 

به گونه ای که حجم تجارت در این سال به 77 میلیارد و 250 میلیون دلار رسید.

امضای برجام در ســال 94 موجب شد در سال های بعد با افزایش ارزش تجارت خارجی روبه رو شــویم.

 

آمد و رفت های کشــورهای خارجی به ایران پس از امضای برجام انگیزه فعالان اقتصادی را بیشتر کرد و چراغ سبز کشورها به همکاری با ایران موجب افزایش حجم تجارت تا بیش از 10 میلیارد دلار در سال ۹۵ شد.

 

آمارهای ثبت شده از سال 95 بیانگر ارزش تجارت 87 میلیارد و 726 میلیون دلاری است.

 

افزایش تجارت خارجی در ســال 96 نیز ادامــه یافت و ارزش آن به 101 میلیارد و 441 میلیون دلار رســید.

پس از سال 90، تجارت ایران وارد مدار 100 میلیارد دلار نشــده بود و در این دهه تنها در دو سال 90 و 96 شاهد ارزش تجارت خارجی بیش از 100 میلیارد دلار بوده ایم.

 

اما در ســال 97 بحران های جدیدی در اقتصاد و روابط بین المللی ایران ایجاد شد.

ترامپ رئیس جمهور آمریکا به صورت یک طرفه از برجام خارج شد و بازگشت تحریم های اقتصادی علیه ایران، شرایط اقتصادی کشور را تغییر داد.

 

مقامات مسوول دائما اعلام می کردند در شرایط جنگ اقتصادی قرار گرفته اند و همین موضوع نیز باعث اتخاذ تصمیمات ناگهانی و نادرست در سال 97 شد.

 

تصمیماتی که فعالان اقتصادی از آن به عنوان تحریم های داخلی یاد می کردند.

سیاست های اعمال شده در کشور در سال 97 انقباض تجارت خارجی را به دنبال داشت.

از این سو تخصیص دلار 4200  تومانی و از سوی دیگر لزوم رفع تعهد ارزی با روش های اعلام شده از سوی متولیان تجارت خارجی، جامعه اقتصادی کشور را وارد بحران هایی به جز تحریم های آمریکا کرد.

 

تاثیر عملکرد متولیان تجارت خارجی را می توان در حجم تجارت خارجی ایران در سال 96 مشاهده کرد.

 

در این سال ارزش واردات و صادرات به 86 میلیارد و 922 میلیون دلار رسید.

اما افت تجارت در سال 98 نسبت به سال 97 سرعت کمتری به خود گرفت و 85 میلیارد و 105 میلیون دلار ثبت شد.

 

اما سال گذشته (سال 99) کمترین میزان تجارت خارجی یک دهه اخیر رقم خورد.

حجم تجارت خارجی در سال 99 معادل 73 میلیارد دلار اعلام شده است که در مقایسه با سال 98 کاهش بیش از 8 میلیارد دلاری را تجربه کرده است.

 

براســاس آمار سازمان توسعه تجارت، تجارت خارجی در سال 90 ارزشی بیش از 95 میلیارد و 600 میلیون دلار داشته است.

در سال 91 دو آمار در این سازمان ثبت شده که یکی حکایت از ارزش 85 میلیارد و 882 میلیون دلاری تجــارت خارجی دارد و دیگری 88 میلیارد و 204 میلیون دلار ثبت شده است.

 

برای تجارت خارجی سال 92 نیز دو آمار متفاوت با اختلاف چشمگیر از یکدیگر از سوی این سازمان ثبت شــده اســت، یکی 83 میلیارد و 117 میلیون دلار و دیگری 101 میلیارد و 370 میلیون دلار.

 

در ســال 93 نیز این اختلاف آماری دیده می شود؛ تجارت خارجی کشــور در یک سند 114 میلیارد و 237 میلیون دلار ثبت شده و در دیگری 104 میلیارد و 129 میلیون دلار عنوان شده است.

 

در ســال 94 که همزمان با امضای برجام بوده است آمار تجارت خارجی ثبت شــده در سازمان توســعه تجارت حکایت از واردات و صادرات 83 میلیارد و 904 میلیون دلاری دارد.

 

براساس آمار سازمان توســعه تجارت، سال ۹۵ نیز ارزش تجارت خارجی کشور بیش از 87 میلیارد و 700 میلیون دلار ثبت شده است.

 

در سال 96 ارزش تجارت خارجی ثبت شده در این سازمان به بیش از 101 میلیارد و 200 میلیون دلار می رسد و در سال 97 این رقم به 87 میلیارد و 839 میلیون دلار تنزل پیدا کرده است.

 

 همچنین آمار تجارت خارجی ثبت شده در سال 98 براساس گزارش سازمان توسعه تجارت 84 میلیارد و 898 میلیون دلار ثبت شده است.

 

 

مهم ترین شرکای تجاری دهه 90 کدام کشورها بودند؟

سال 90: مهم تریــن مقاصد صادراتی ایران در این سال عبارتند از چین، عراق، امارات، هند و افغانستان. همچنین امارات،چین، کره جنوبی، آلمان و ترکیه نیز مهم ترین مبادی واردات ایران در این سال هستند.

 

سال 91: عمده ترین مقاصد صادراتی سال 91 به ترتیب ارزش شامل عراق، چین، امارات، افغانستان و هند است.

امارات، چین، کره جنوبی، ترکیه و سوئیس نیز در لیست عمده ترین مبادی وارداتی ایران در این سال قرار گرفته اند.

 

ســال 92: صادرات عمده ایران در این سال نیز به پنج مقصد صورت پذیرفته که عبارتند از چین، عراق، امارات، هند و افغانستان.

بیشترین واردات در ســال 92نیز از کشورهای امارات، چین، هند، کره جنوبی و ترکیه صورت گرفته است.

 

سال 93: در این سال نیز مقاصد عمده صادراتی در اختیار چین، عراق، امارات، هند و افغانستان بوده است.

علاوه بر این چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و هند هم مهم ترین مبادی وارداتی ایران در سال ۹۳ هستند.

 

سال 94: عمده صادرات ایران در این سال متعلق به پنج کشور چین، عراق، امارات، افغانستان و هند است و عمده واردات از پنج کشور چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و سوئیس صورت گرفته است.

 

سال 95: پنج کشــور چین، امارات، عراق، ترکیه و کره جنوبی بزرگ ترین خریداران کالاهای ایرانی در سال ۹۵ هستند.

همچنین بیشترین واردات نیز از کشورهای چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و آلمان انجام شده است.

 

سال 96: بازارهای هدف عمده صادرات ایران در این سال شامل چین، امارات، عراق، کره جنوبی و ترکیه است و مبادی عمده وارداتی نیز کشورهای چین، امارات، عراق، کره جنوبی، ترکیه و آلمان ثبت شده است.

 

سال 97: بیشترین صادرات کالا در این سال به کشورهای چین، عراق، امارات، افغانستان و کره جنوبی صورت گرفته است.

بیشترین واردات نیز از کشورهای چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان انجام شده است.

 

ســال 98: در این ســال نیز چین، عــراق، ترکیــه، امارات و افغانستان مهم ترین مقاصد صادراتی ایران بوده اند.

مهم ترین مبادی وارداتی نیز در ســال 98شــامل چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان است.

 

سال 99: پنج کشور مهم مقصد صادراتی ایران در این سال عبارتند از چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان.

پنج مبدأ وارداتی مهم نیز عبارتند از چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 30 خرداد 1400»