نگاهی دیگر به توافق ایران و عربستان

سرانجام به خاطر مسائل مختلف داخلی و بین المللی که عراق داشــت، ایران و عربســتان سعودی پیشرفت کمی در گفتگو داشتند؛ تا جایی که یک مقام ارشد سعودی گفته بود که پس از دور پنجم مذاکرات در آوریل 2022، دو طرف برای ماه ها هیچ تماس جدی با یکدیگر نداشتند.

با این حال، این مقام تاکید کرد که مذاکرات تسهیل شده توسط عراق زمینه را برای توافق نهایی آماده کرد.

در اوایل دسامبر 2022 ،شی جین پینگ، رئیس جمهور چین برای اولین اجلاس سران چین و اعراب به ریاض رفت؛ عربستان سعودی و ایران هر کدام دلایل قانع کننده ای برای قرار دادن چین در مرکز صحنه داشــتند.

میانجیگری پکن در توافق به تهران این امکان را می دهد که نشان دهد آنقدر که سیاست گذاران غربی که تحریم ها را تشدید می کنند، منزوی یا وابسته به مسکو نیست.

ایران همچنین برای پیوندهای اقتصادی خود با چین ارزش قائل است.

با افزایش فشار بین المللی بر ایران، با متوقف شدن مذاکرات برای احیای توافق هسته ای 2015 و مسائل داخلی این کشور، تهران مایل است مشارکت های بین المللی خود را به نمایش بگذارد، به ویژه با پکن، رقیب اصلی ابرقدرت واشنگتن.

به واشنگتن وابسته نیست.

ریاض معتقد است در مورد عربســتان ســعودی، این توافق به ریاض اجازه می دهد نشــان دهد که منحصرا که ایالات متحده به آرامی در حال عقب نشینی از خاورمیانه است و بنابراین نسبت به گذشته ضامن امنیتی کمتر قابل اعتمادی است.

این کشور از تلاش های ایالات متحده برای دیکته کردن اقدامات خود، مانند اواخر سال 2022، زمانی که دولت بایدن تلاش کرد این کشور را متقاعد کند که نفت بیشتری تولید کند تا قیمت نفت را کاهش دهد، مخالفت می کند.

توافق عربستان و ایران پس از سه اجلاس سران چین و عربی که همگی در ریاض برگزار شد، انجام شد و چین را به ترتیب با عربستان سعودی، شش عضو شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب همراه کرد.

این نشست ها منجر به ایجاد ده ها توافق اقتصادی و همچنین مشارکت استراتژیک جامع بین عربستان سعودی و چین شد.

این توافق چه تاثیری می تواند در خاورمیانه داشته باشد؟ باید دید این توافق چه تاثیری بر منطقه خواهد داشــت.

همانطور که در بالا اشــاره شــد، عربستان سعودی و ایران برای هژمونی در طیف وسیعی از جبهه ها رقابت می کنند.

آنها همچنین دیدگاه های متفاوتی برای امنیت منطقه دارند، به طوری که یکی به حضور بسیاری از قدرت های خارجی در امنیت منطقه معتقد اســت و دومی معتقد اســت که امنیت منطقه باید در حیطه اختیارات کسانی باشد که در منطقه هســتند.

در نهایت اینکه اگر طرفین به دســتورات توافق عمل کنند، برقراری مجدد روابط دیپلماتیک - تنها اولین گام تهران و ریاض در رســیدگی به اختلافات مهمشــان اســت.

یکی از جاهایی که این توافق می تواند پیشرفت داشته باشد، جنگ در یمن است، که ریاض نتیجه آن را برای امنیت عربستان سعودی مهم می داند.

گفتگوهای حوثی و عربستان در باره گسترش آتش بس رسمی هنوز در جریان است.

ایران می تواند با متقاعد کردن حوثی ها به کاهش پیش شرط های خود در مسیر به اصطلاح بشردوستانه کمک کند، جایی که از دولت شناخته شده بین المللی می خواهد حقوق نظامی و خدمات ملکی را در بخش هایی از یمن که تحت کنترل نیروهایش است بپردازد و دشمنانش همه محدودیت ها را لغو کنند.

در فرودگاه صنعا و بندر حدیده. منابع گروه بحران در یمن از حرکت در این مسیر و همچنین توافق بالقوه ای خبر می دهند که به موجب آن تهران دیگر حوثی ها را برای انجام حملات فرامرزی در داخل عربســتان ســعودی تشویق نمی کند که یک اولویت مطلق برای ریاض است.

توافق عربستان و حوثی ها به خودی خود کافی نیســت: همه طرف های درگیر باید برای ترسیم مسیری به سوی آتش بس سراسری و مذاکرات سیاسی فراگیر برای پایان دادن به جنگ آغاز کنند.

با این حال، در مجموع، تصور صلح پایدار برای یمن در حالی که ایران و عربستان سعودی )و شرکای ائتلاف آن) همچنان در مورد آینده آن در تضاد هستند، دشوار است.

«روزنامه آسیا - 16 فروردین 1402»