ظرفیت مسقط در تأثیرگذاری بر معادلات منطقه ای

 

 

 

 

 

 

 

رئیسی دوم خرداد ۱۴۰۱ سفری یک روزه به مسقط داشت و در این سفر ۱۲ سند همکاری در حوزه های انرژی، سیاسی، حمل و نقل، همکاری های دیپلماتیک، روابط تجاری و اقتصادی، علمی، محیط زیست و ورزشی به امضا رسید.

 

در این سفر همچنین بیانیه مشترکی از سوی دو طرف صادر شد.

 

اعتماد، اصلی ترین عامل پیونددهنده رابطه ایران و عمان در سال های گذشته بوده است.

 

این مفهوم با نگاه ویژه دولت سیزدهم به همسایگان و دیپلماسی پویای وزارت امور خارجه در حال تحکیم و تثبیت است تا ظرفیت های تهران و مسقط در راستای منافع دو ملت تقویت شود.

 

 

تهران- مسقط الگوی روابط استراتژیک

 

تبدیل دو کشور همسایه در جغرافیای خاورمیانه به شرکایی استراتژیک با توجه به تمام چالش های موجود و دخالت های منطقه ای و فرامنطقه ای، رویدادی مهم و نیازمند الزامات متعددی است که اعتماد و عقلانیت طرفین از مهم ترین این الزامات است.

 

این نوع شراکت استراتژیک به گواه تاریخ و رویدادها، دست کم در ۴ دهه گذشته میان تهران و مسقط شکل گرفته و تثبیت شده است.

 

عمان فارغ از تمام جهت گیری های سیاسی و آغشته به ایدئولوژی های موجود در منطقه همواره در کنار ایران بوده و حسن همجواری را قربانی فشارهای خارجی نکرده است.

 

سلطان نشین مسقط چه در دوران سلطنت آل قابوس و چه در دوران آل سعید نقش آفرین بسیاری از معادلات مهم مرتبط با ایران بوده است.

 

بن بست شکنی در روابط تهران با غرب و گره گشایی از پرونده هسته ای ایران در سال ۲۰۱۵ با میانجیگری عمان آغاز شد و در طول این سال ها هرگاه بن بستی در این زمینه به وجود آمده، مسقط در مسیر شکستن آن و گشودن راه تازه پیشگام و پیش قدم بوده است.

 

تکرار چنین تجربه ای در روابط ایران و عربستان، به طور دقیق نشانگر ظرفیت مسقط در تأثیرگذاری بر معادلات منطقه ای است.

 

عقلانیت موجود در تنظیم روابط با تمام کشورهای منطقه و حتی جهان خلاق چنین ظرفیتی بوده است و جمهوری اسلامی ایران در راستای حراست از منافع ملی، توجه ویژه ای به این ظرفیت داشته است.

 

اعتماد میان تهران و مسقط ریشه در پیشنیه ای دارد که دو مورد اشاره شده، تنها بخشی از آن بوده و تهران امیدوار است با اقداماتی که مسقط در هفته ها و ماه های اخیر در پیش گرفته، این نقش بن بست شکن خود را در پرونده یمن هم ایفا کرده و این کشور را پس از سال ها جنگ به صلحی منطقی برساند.

 

سیاست و روابط دیپلماتیک یک روی سکه قیمتی روابط ایران و عمان است و روی دیگر این سکه ظرفیت های پیدا و پنهان دو کشور در حوزه اقتصاد و تجارت.

 

به بیانی دیگر دیپلماسی متوازن و معقول تهران و مسقط، بازارهای دو کشور را به روی یکدیگر گشوده و به گفته علی نجفی خوشرودی سفیر ایران در عمان، حجم تبادلات را به رشدی ۶۰ درصدی و سه برابر دو سال گذشته رسانده است، رقمی نزدیک دو میلیارد دلار که با توجه به ظرفیت های دو کشور قابلیت ارتقا دارد و کمیسیون مشترک اقتصادی در تهران می تواند عرصه گفت وگو و تبادل نظر برای یافتن راه هایی به منظور این ارتقا است.

 

بهداشتی، کشاورزی، غذایی، صنعتی و گردشگری است و چه کشوری بهتر از ایران برای سرمایه گذاری در این زمینه ها و تبدیل اعتماد دیپلماتیک به انتفاعی اقتصادی برای دو کشور.

 

این مهم در سفر سال گذشته آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور هم به عمان مورد تأکید جدی قرار گرفت و به نظر می رسد تهران برای چنین همکاری با عمان نیازمند برنامه ریزی مدون در حوزه ترانزیت دریایی و هوایی است.

 

اتصال بی وقفه بنادر دو کشور می تواند عمان را با کالاهای ایرانی آشناتر کند و راهی قابل اعتنا در مسیر خنثی سازی تحریم ها باشد.

 

شراکت استراتژیک تهران و مسقط و تسری آن در حوزه امنیتی و دفاعی، تهران را به یکی از مهمترین اهداف منطقه ای خود یعنی کاستن از دخالت های فرامنطقه ای برای تأمین امنیت نزدیک تر خواهد کرد.

 

همکاری های کشورهای منطقه تضمین معتبر تأمین امنیت است و این جز با هوشیاری سیاسی کشورها به دست نخواهد آمد.

 

تجربه دیپلماسی فعال در دو سال دولت سیزدهم و سفرهای منطقه ای هدفمند امیرعبداللهیان به کشورهای همسایه و نگاه معقول به تمام ظرفیت های قاره آسیا و قدرت های آن یعنی چین و هند، نشان داده است که راه برای تامین منافع مردم ایران هرچند پر از دست انداز اما همچنان موجود و در دسترس است.

 

 

سفر سلطان عمان به تهران شراکت و همکاری ۲ کشور را بیش از پیش افزایش خواهد داد

 

علی نجفی سفیر جمهوری اسلامی ایران در سلطنت عمان در آستانه سفر «هیثم بن طارق» سلطان عمان به تهران در گفت وگویی با خبرگزاری عمان عنوان کرد که چشم انداز گسترده ای برای ارتقای همکاری بین ایران و عمان وجود دارد.

 

علی نجفی با اشاره به این سفر افزود: سفر سلطان هیثم بن طارق به تهران و دیدارش با مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران، شراکت و همکاری بین ایران و عمان را بیش از پیش افزایش خواهد داد.

 

سفیر ایران در مسقط همچنین اظهار داشت: در راستای منافع و مصالح ۲ کشور، همواره هماهنگی و رایزنی برادرانه و مستمری در سطوح روابط دوجانبه و منطقه ای و بین المللی وجود دارد.

 

 

رشد ۶۰ درصدی در روابط تجاری ایران و عمان در سال گذشته

 

علی نجفی با اشاره به مناسبات اقتصادی و تجاری ایران و عمان با بیان اینکه مناسبات اقتصادی و تجاری ایران و عمان در سال های گذشته روند رو به رشدی را طی کرد، خاطرنشان کرد: با توجه به فرصت های امیدوارکننده ای که در همه سطوح وجود دارد، ۲ کشور در تلاش هستند تا روابط اقتصادی و تجاری فیمابین را گسترش داده و به سطح مطلوبی برسانند.

 

وی درباره حجم مبادات تجاری بین ۲ کشور هم گفت: مبادلات تجاری بین ایران و عمان طی ۲ سال گذشته، سه برابر و به رقم ۲ میلیارد دلار رسیده است.

 

سال گذشته شاهد رشد ۶۰ درصدی در روابط تجاری بودیم.

 

سفیر ایران در مسقط همچنین گفت: اطمینان دارم که چشم انداز بسیار خوبی در روابط تجاری و اقتصادی ۲ کشور وجود دارد و با توجه به ظرفیت های موجود در بخش حمل و نقل هوایی و دریایی و موقعیت ۲ کشور، فرصت های بزرگ و امیدوار کننده ای برای توسعه همکاری و تجارت و ترانزیت وجود دارد.

 

وی همچنین در این گفت وگو با خبرگزاری عمان عنوان کرد که لغو روادید مسافرتی برای اتباع ۲ کشور، کمک زیادی به ارتقای گردشگری و مبادلات تجاری کرده و منجر به افزایش روزانه پروازها بین شهرهای مختلف ایران و عمان شده است.

 

نجفی با ذکر این نکته که سلطنت عمان، جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی ایران دارد، اظهار داشت: علاوه بر روابط و اشتراکات تاریخی، فرهنگی و دینی، چشم انداز گسترده ای برای ارتقای همکاری های سیاسی، اقتصادی، بین المللی و منطقه ای بین ۲ کشور وجود دارد.

 

وی گفت که جمهوری اسلامی ایران همواره از نقش متوازن و تاثیرگذار عمان در منطقه و جهان استقبال می کند و افزود: اعتماد متقابلی در سطوح بالای ۲ کشور وجود دارد و ما همواره از ابتکارات خردمندانه و خیرخواهانه عمان استقبال کرده ایم.

 

 

عمان جای هند را در چابهار می گیرد؟

 

سازمان بنادر و دریانوردی به تازگی اعلام کرد که انعقاد قرارداد با هندی ها با بندر چابهار در مرحله نهایی است و با وجود این وزیر راه چندی پیش از پیشنهاد عمان برای سرمایه گذاری در بندر چابهار خبر داد و گفت که منتظر پیشنهادهای قطعی عمان هستیم؛ در عین حال که با ظرفیت بندری ایران، نباید منت سرمایه گذاری را بکشیم.

 

موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و برخورداری از یک جغرافیای خاص، کشورهای همسایه را بر آن داشته که از خاک ایران به عنوان یک مسیر ترانزیتی استفاده کنند؛ از طرف دیگر رویکرد دولت سیزدهم در بحث دیپلماسی اقتصادی و کشورهای خارجی، همکاری با کلیه طرف های خارجی به خصوص همسایه ها و دیگر کشورهاست.

 

یکی از این همکاری ها، استفاده از موقعیت ترانزیتی ایران برای هند است.

 

کریدور ترانزیتی شمال - جنوب می تواند هند و روسیه را از طریق ایران متصل کند.

 

در ابتدا این موضوع بین کشورهای ایران، هند و روسیه بود که در این میان بندر چابهار می تواند به عنوان یک نقطه مهم و استراتژیک در یک شبکه حمل و نقل چندوجهی جریان کالا و مسافر بین ایران، هند، افغانستان، کشورهای منطقه و آسیای میانه فعالیت کند.

 

هند از طریق انعقاد قرارداد یکی از شرکت های خصوصی خود و با تعهد سرمایه گذاری به میزان ۸۵ میلیون دلار برای خرید تجهیزات مورد نیاز بندر چابهار، از سال ۱۳۹۷ وارد طرح توسعه فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار شد که به دلیل مشکلات ثانویه ایجاد شده از جمله تحریم ها، جهت خرید و تأمین تجهیزات مذکور، این قرارداد به طور کامل اجرایی نشد؛ اما سال گذشته اعلام شد که تامین تجهیزات سنگین راهبردی به مبلغ مجموع ۲۴ میلیون دلار انجام شده است.

 

با وجود این در آخرین اظهار نظرها درباره حضور هند در چابهار، علی فتحی - عضو هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی- در باره مشکلات موجود در بندر چابهار و در پاسخ به اینکه اپراتور هندی اجازه استفاده تجهیزات وارد شده از جمله شش جرثقیل را نمی دهد و شرط اجازه از این جرثقیل ها را انعقاد قرارداد ۱۰ ساله اعلام کرده است، توضیح داد: موضوع این است که باید باری وجود داشته باشد که از این تجهیزات استفاده شود اما انعقاد قرارداد با هندی ها در مرحله نهایی است و با تکمیل قرارداد همه مشکلات برطرف می شود.

 

 

نمی گذاریم کسی با منت در بنادرمان سرمایه گذاری کند

 

مهرداد بذرپاش -وزیر راه و شهرسازی- چندی پیش در پاسخ به اینکه وضعیت سرمایه گذاری طرف هندی برای توسعه بندر چابهار به کجا رسید، بیان کرد: ما به هیچ وجه در شرایطی نیستیم که با ظرفیت عظیمی که بنادرمان دارد، کسی بخواهد با منت حضور پیدا کند.

 

آنقدر تقاضا برای سرمایه گذاری در بنادر ایران چه از سوی نهادهای مالی و فعالان بخش خصوصی داخلی و چه سرمایه گذارهای خارجی زیاد است که ما باید بین آنها انتخاب کنیم و امسال سال رونق سرمایه گذاری در این بخش خواهد بود.

 

او همچنین با تاکید بر انعقاد قرارداد بلندمدت در چابهار، اظهار کرد: هرکس ابراز تمایل کند، باید به صورت بلندمدت حضور پیدا کند.

 

در حال حاضر هم دو پیشنهاد جدید در این بخش داریم. بذرپاش چند روز بعد در دیدار با سعیدبن حمود المعولی -وزیر حمل و نقل و ارتباطات و فناوری اطلاعات عمان- از پیشنهاد عمان برای سرمایه گذاری در بندر چابهار خبر داد و گفت که منتظر پیشنهادهای قطعی کشور عمان هستیم.

 

با این اوصاف در حالی که به نظر می رسد ظرفیت های بندر چابهار، وزیر راه را  بر آن داشته که سرمایه گذاری بلندمدت و بدون منتی در چابهار فراهم کند، باید دید آیا سرمایه گذاری هندی ها در چابهار به سرانجام می رسد یا همکاری با هند در چابهار متوقف می شود و عمان قرار است سرمایه گذاری در این منطقه را بر عهده بگیرد.

 

 

«روزنامه اخبار صنعت - ششم خرداد 1402»