فناوری موج چهارم

در مورد این فناوری که چرا فراگیر شده و منشا آن کجاســت و چرا در زندگی امروز بشــر تحول ایجاد می کند، همچنین در مورد فواید این فناوری در جهان و ایران، و اینکه ایران از کدام موج این فناوری استفاده می کند و جایگاه بعضی کشــورهای توسعه یافته اشــاره خواهدشد.

انقلاب صنعتی چهارم با تغییرات ســریع فنــاوری صنایع و الگوهای اجتماعی وعملیاتــی درقرن ۲۱ به منظور افزایش اتصال های متقابل اتوماســیون هوشمند فراگیرشــد، این لغت اولین بار توسط بنیان گذار مدیر اجرایی مجمع جهانی اقتصاد «کالوس شواب» استفاده شده که تحول در سرمایه گذاری صنعتی را دنبال می کند، فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، ویرایش ژن تا، رباتیــک پیشــرفته و ... اســت، این فناوری مرز بیــن دنیای فیزیکی دیجیتال و بیولوژیکــی را ازبیــن می برد مانند اســتفاده از ماشــینهای هوشــمند بدون دخالت انســان و غیره، این فناوری تاکنون چهارمین موج را در جهان ایجاد کرده، اولین انقلاب صنعتی تغییرات تولیدات دســتی به ماشــینی با بهره مندی ماشین بخار وآب، پیاده ســازی فناوریهــای جدید در بازه زمانــی ۱۷۶۰ تا ۱۸۴۰ در آمریکا و اروپا، این انقلاب در صنعت تولید پارچه و کشاورزی در ابتدا چشمگیرتر بود، انقلاب صنعتی دوم در فاصله ی ســالهای ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۴ اتفــاق افتاد، نتیجــه آن راه اندازی خط ریلی و شــبکه های تلگراف و اختراع الکتریسیته بود، انقلاب سوم بنام انقلاب دیجیتال شناخته شده که بعد از جنگ جهانی دوم رخ داد، انقلاب چهارم ده روند برترداشت که عبارتند از: هوش مصنوعی و یادگیری ماشــین، اینترنت اشــیا با کلان داده ها؛ بلاکچین با رایانش ابری و لبه ای؛ رباتیک، ماشــینهای خود ران شــبکه ۵g با ویرایش انستیکی و محاسبات کوانتومی.

اولین بار کشــور آلمان با هدف کامپیوترســازی و به عنوان یکی از نوآورترین کشــورها در حوزه صنعت بهینه ســازی صنعت خود را با هوشمندســازی مهم ترین روشــها برای کاهش هزینه و بهره وری مبادرت ورزید که شــامل ظرفیتهای اینترنتی و ســایبری و بــه طــور کلــی تبادل اطلاعات برای بهره وری بهتــر این فناوری ترکیبی از سیستم های سایبری و فیزیکی است که بر پروسه های فیزیکی درون کارخانه های صنایع نظارت خواهد کرد، علاوه بر این فناوری موج چهارم بخشی از صنعت مشتمل بر تولید و ساخت و ساز را تحت تاثیر خود دارد که بر چهار اصل استوار است:

۱ _عمل کردن همکارانه: که ماشین آلات، دستگاهها، سنسورها و افراد از طریق اینترنت اشیا و اینترنت افراد برای مدیریت خط تولید در ارتباط هستند.

۲_شفافیت اطلاعاتی که داده ها ی خام سنسورها را تبدیل به اطلاعات با ارزشتر و دارای مفهوم می کنند.

۳_کمکهای فنی: کمک در تصمیم گیری و کمک فیزیکی.

۴_تصمیم گیری غیر متمرکز: که سیستمهای فیزیکی _سایبری علاوه بر توانایی کمک به عوامل انسانی بصورت مستقل و خودکار تصمیم گیری می کند، از دیدگاه کالوس شواب فناوری موج چهارم طیفی از فناوری های نوین مهارتی فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیک را هــم ادغــام می کند و بر همه ی حوزه های علمی، اقتصادی و صنعتی تاثیر می گذارد.

از دیــدگاه کارشناســان فنــاوری موج چهارم میان کمپانی هــا و کارخانه های مختلف کشورها رقابت ایجاد می کند، موجب افزایش بهره وری در صنایع می شود، مثال در آلمان افزایش بهره وری فراگیر موج چهارم ۶۰ درصد افزایش داشــته اســت و موج افزایش درآمد و افزایش اشتغال در میان قشر تحصیلکرده و متخصص شده است، علاوه بر این بهینه ســازی فرآیندهای تولیدی موج چهارم، باعث توســعه ی فناوریهای جانبی می شــود که در این فرایند صنایع مختلف متحول می شــوند و این روند باعث خوشحالی مشتریان می شود چرا که اطلاعات را به صورت خودکار جمع آوری می کنند.

اما مــوج چهــارم فنــاوری در ایــران چــه کارهایــی می تواند بکند؟

«تحقــق اقتصاد مقاومتی، تامین استقلال اقتصادی؛ پایان وابستگی به نفت؛ حل بحران مسکن؛ بهبود وضعیــت خودروســازی؛ خنثــی ســازی تحریم اقتصــادی و مجهزکــردن صنایع زیرساختهای کشور را به این فناوری جدید برطرف کند» مثلا درگذشته صادرات سنگ آهن با کشــتی های ۶۰ تا ۷۰ هزار تنی انجام می شد اما اکنون کشور استرالیا چهار کشتی ۶۰۰ هزار تنــی را خریــداری کرده و با به خدمت گرفتن فناوری موج چهارم هزینه حمل یک تن سنگ آهن از استرالیا به چین چهار دلار است اما در ایران هزینه انتقال سنگ آهن در مســافتی کوتاهتر نظیر یزد و بندرعباس با فناوری موج دومی ۱۷ دلار اســت که ایران به دلیل عدم فناوری موج چهارم نمی تواند با اســترالیا رقابت بکند یا در ایران با فناوری موج دومی در تهران یک ساختمان پنج طبقه را با فناوری موج دومی در ۱۸ ماه ساخته می شود اما چینی ها با فناوری موج چهارمی یک ساختمان ۱۱۰ طبقه را طی ده مــاه مــی سازند، اســتفاده از فناوری موج چهارمــی هم در حمل و نقل و هم قیمت مســکن تاثیر زیادی دارد، علاوه بر این اســتفاده از فناوری جدید نیاز به وام بانکی را حداقل به یک ششــم کاهش می دهد، یا در مورد احداث شــهرهای اقماری که خیلی از کشــورها «شــهرهای اقماری» می ســازند، اگر ایران در کنار کلان شهرها, «شهرهای اقماری» بســازد و این شــهرها با قطار شهری موج چهارمی به قلب کلان شهرها وصل شوند قیمت زمین در تهران به شدت سقوط می کند، چرا که با  قطار شهری موج  چهارمی می توان ۵۰۰ کیلومترمســافت را در یک ســاعت طی کرد یا فاصله ی زمانی یک شــهر اقماری با فاصله ۱۲۰ کیلومتری از تهران به ۱۵ دقیقه برســد.

در کل اســتفاده از فناوری موج  چهارمی در قیاس با موج دوم و سومی بسیار کم هزینه تراست و لازم است در ایران بســتری فراهم شــود تا با استفاده از این تکنولوژی نوین جهانی، هزینه ها را در همه ی زمینه ها ی زیرساختی کاهش داد تا با این روند کاهشی بتوان در منابع طبیعی، علمی و انسانی، یا در دیگر بخشهای اقتصادی از این فناوری موج چهارمی استفاده مطلوب برد، تا بتوان بدنه ی ساختار معیوب اقتصاد بیمار ایران را رونق و جانی تازه بدهد.

«روزنامه مواجهه اقتصادی - 29 مرداد 1402»