نقش بزرگ ترین میدان مشترک گازی جهان بر اقتصاد ایران

 

 

 

 

 

 

به گزارش شــانا، 30 ســال پیش در ســاحل خلیج فارس روســتایی وجود داشــت که حتی اهالی آن نیز در آن زمان گمان نمی کردند روزی بزرگ ترین تأسیســات صنعت نفت ایران در این نقطه احداث و عســلویه به پایتخت انرژی ایران تبدیل شــود.

 

با این حال از میانه دهه 70 شمســی، توسعه بزرگ ترین میدان مشــترک گازی جهان که در ایران به نام پارس جنوبی آن را می شناسیم، آغاز شد و نخستین برداشت گاز نیز از آن در ســال 1381 انجام شــد.

 

با ایــن حال چند دهه زمان لازم بــود تا ایران با وجــود تحریم های همه جانبه علیه صنعت نفــت و گاز خود، بتواند توســعه این میدان را به سرانجام برساند و رکورد برداشت گاز از این میدان را بشکند.

 

با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه به توسعه میدان های مشــترک نفت و گاز در اولویت قرار گرفــت و میدان گازی مشــترک پارس جنوبی نیز از ایــن قاعده مســتثنا نبود.

 

با اقدام های وزارت نفت در دولت سیزدهم، آخرین فاز از پارس جنوبی که بیش از 20 ســال معطل مانده بود در دستور کار قرار گرفت و با اقدام های انجام شده تولید گاز از فاز 11 پارس جنوبی آغاز شد.

 

 

شتاب گازرسانی با توسعه میدان مشترک پارس جنوبی

 

اگرچه افــکار عمومی و جامعه، پــارس جنوبــی را با تولید گاز بــرای بخش های مختلــف از خانگی گرفته تــا صنایع و نیروگاه ها می شناســند، اما نقش این میدان مشترک گازی در اقتصاد ایران به مراتب بزرگ تر است.

 

هم اکنــون 95 درصد جمعیت کشــور در بخش شــهری و روستایی به شبکه گاز دسترســی دارند.

 

شتاب گازرسانی در کشور هم زمان با توســعه پارس جنوبی در دهه 80 آغاز شد.

 

افزون بر بخش خانگی اغلب صنایع و نیروگاه ها نیز گازرسانی شده اند و گاز مهم ترین سوخت کشور به شمار می رود.

 

در این میان، 75 درصد گاز مصرفی در کشور از پارس جنوبی تأمین می شود و این آمار نشــان دهنده اهمیت این میدان در تأمین امنیت انرژی به ویژه در فصل زمســتان اســت؛ روزانه به طور میانگین حدود 680 میلیون مترمکعب برداشــت گاز از پارس جنوبی از ســوی ایران انجام می شود که در بالاترین میزان خود به برداشت روزانه 705 میلیون مترمکعب نیز در زمستان سال گذشته رسید.

 

در این زمینه جواد اوجی، وزیر نفت با بیان اینکه روزانه 705 میلیون مترمکعب گاز از پارس جنوبی برداشــت می شــود، افــزود: روزانه 750 هزار بشــکه میعانــات گازی نیز در این منطقه برداشت می شود.

 

همچنین در شــرایط کنونــی هر پالایشــگاه 2 فازی پارس جنوبی روزانه بالغ بر 10 میلیون دلار ســودآوری برای کشور دارد و هر پالایشگاه در سال حدود 3.5 میلیارد دلار به درآمد کشور می افزاید.

 

نقش دیگری که میدان مشــترک پــارس جنوبی در اقتصاد ایران بازی می کند، اشتغال زایی در بخش های مختلف است.

 

هم اکنون بیش از 60 هزار نفر در بخش های مختلف عسلویه که به نوعی وابسته به صنعت نفت است، مشغول به کارند

 

 

سهم 50 درصدی عسلویه در تولیدات پتروشیمی کشور

 

با این حــال تولیدات در پــارس جنوبی تنها بــه تأمین گاز محدود نیســت و بخشــی از تولیدات این میــدان به عنوان خوراک پتروشــیمی ها اســتفاده می شــود تا آنجا که با این ظرفیت تأمیــن خوراک، 21 مجتمع پتروشــیمی در پارس جنوبی با تولید 39 میلیون تن محصولات پتروشــیمی فعال است.

 

هم اکنون عســلویه پرقدرت ترین منطقه پتروشیمی کشور محسوب می شــود؛ منطقه ای که بیش از 38 هزار نفر نیروی مستقیم در طرح ها و مجتمع های پتروشیمی را در خود جای داده است.

 

اگرچه ماهشــهر نیز در سال های گذشته سعی بر رقابت با این منطقه اقتصاد انرژی داشته است، به نظر می رسد به دلیل اجرای طرح های بیشتر در عسلویه به نسبت ماهشهر در ســال های آینده فاصله میان ایــن دو منطقه اقتصادی از لحاظ قدرت پتروشیمی کشور بیشتر خواهد شد.

 

بنا بر آمارهای موجود، عسلویه با داشتن 13 واحد بالادستی با ظرفیــت تولید ســالانه 20 میلیون و 600 هــزار تن، 14 واحد میان دســتی با ظرفیت ســالانه 7 میلیون و 600 هزار تن و 3 واحد پایین دســتی با ظرفیت ســالانه 4 میلیون تن پرقدرت ترین منطقه پتروشیمی کشور محسوب می شود.

 

ســهم منطقه ویژه پارس از ظرفیت بیش از 90 میلیون تنی کنونی تولید صنعت پتروشــیمی 45 میلیون تن اســت که عمده آن صادراتی است و از مجموع 24 مجتمع پتروشیمی مســتقر در منطقه عسلویه 6 مجتمع بر اســاس خوراک گاز طبیعی کار می کنند.

 

 

تولید گازی معادل 4.5 میلیون بشکه نفت خام از پارس جنوبی

 

افزون بر آن با بهره برداری گام به گام ایران از فازهای مختلف پارس جنوبی و افزایــش تولید گاز از این میدان مشــترک، جایگاه ایران در میــان تولیدکننــدگان گاز در دنیا نیز ارتقا داشته و سبد صادراتی کشــور با توجه به جایگزینی سوخت مایع با گاز متنوع تر شده است.

 

تولید گاز غنی در کشور اکنون بالای یک میلیارد مترمکعب در روز برآورد می شــود که معادل حدود روزانــه 6 میلیون بشکه نفت خام اســت.

 

با توجه به ســهم 75 درصدی پارس جنوبی در تأمین گاز ایران، این میدان مشترک روزانه معادل 4.5 میلیون بشــکه نفت خام، ســوخت مورد نیاز کشــور را تأمین می کند.

 

به معنــای دیگر، اگر توســعه ایــن میدان مشــترک انجام نمی شد، اکنون باید 4.5 میلیون بشکه نفت خام بیشتری در کشور تولید می شد و بعد از فرآورش در پالایشگاه های کشور به دست مردم می رسید.

 

نگاهی به ظرفیت پالایشــی ایران و ظرفیت تولید نفت خام نشان می دهد در صورت عدم توسعه پارس جنوبی، با مشکل جدی برای تأمین سوخت و امنیت کشور روبه رو بودیم.

 

از سوی دیگر، آلایندگی ایجادشــده از مصرف فرآورده های نفتی به مراتب بیشــتر از مصرف گاز اســت و با افزایش سهم گاز در سبد سوخت کشــور که بیش از همه با توسعه میدان مشترک پارس جنوبی محقق شــده، آلودگی محیط زیستی نیز در کشور کاهش داشته است.

 

 

وابستگی 40 درصدی تولید بنزین ایران به پارس جنوبی

 

تولیدات ایــران از میدان مشــترک پارس جنوبــی البته به شــکل دیگری نیز بر امنیت انــرژی کشــور تأثیرگذار بوده اســت و خودکفایی در تولید بنزین با تکیه بر میعانات گازی تولیدی از پارس جنوبی با بهره برداری از پالایشــگاه ستاره خلیج فارس از دیگر دســتاوردهای توسعه این میدان گازی مشترک به شمار می رود.

 

حجم تولید میعانات بســته به تولید گاز حــدود روزانه 600 هزار بشکه است که به شــکل عمده به پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان خوراک منتقل می شود، در حالی که پالایشگاه ســتاره خلیج فارس، 40 درصد بنزین کشور را تأمین می کند و می توان گفت 40 درصد بنزین ایران از پارس جنوبی تأمین می شود.

 

دستاورد بزرگ دیگر کشور از توسعه میدان مشترک پارس جنوبی، ایجاد خودکفایی در تولید بسیاری از تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت و ایجاد توانایی در شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی است؛ توسعه پارس جنوبی در سال های گذشته و فعالیت شــرکت های ایرانی در بخش های مختلف سبب شد با وجود تحریم ها، ایران بتواند ســهم ساخت داخل را افزایش دهد.

 

در مجموع با توجه به اینکه سهم ساخت داخل در توسعه این میدان 60 درصد برآورد می شــود، این امر ســبب بهبود زیرساخت های توسعه صنعتی و اشــتغال زایی در کشور شده است.

 

این موضوع افزون بر امکان تأمین نیازهای داخل کشور، امکان حضور شــرکت های ایرانی در بازارهــای بین المللی را نیز فراهم کرده است.

 

به گزارش شــانا، میدان مشترک پارس جنوبی که در بســتر خلیج فارس و مرز مشــترک ایران و قطر قرار دارد، بزرگ ترین میدان گازی جهان است.

 

مجموع ذخایر گازی این میــدان 39 تریلیون مترمکعــب و ذخایر میعانات گازی آن نیز 56 میلیارد بشکه اســت.

 

از این میزان سهم ایران در بخش گاز آن 14 تریلیون مترمکعــب و در میعانات گازی 18 میلیارد بشــکه برآورد می شــود که معادل 8 درصد از کل گاز جهان است.

 

 

«روزنامه اقتصاد مردم - 12 شهریور 1402»