بورسی که نمی تواند بانک باشد!

 

 

 

 

 

 

عمده کسانی که امروز در بازار فعال هستند عموما با حداقل های ادبیات بازار آشنایند و از سوی دیگر درد و سختی سال 99 را چشیده اند؛ با این وجود در سال های اخیر بازار سرمایه دستخوش تغییراتی شده است تغییراتی همچون سهولت اعطای مجوز کارگزاری ها، سبدگردان ها و بالاخره گسترش صندوق های سرمایه گذاری.

 

در این سال ها شاهد اعطای مدل های مختلف صندوق های سرمایه گذاری در بازار بودیم از صندوق های درآمد ثابت گرفته تا صندوق های اهرمی و معامله در سهام و غیره که باید اثرات اعطای سهل الوصول این مجوزها را مورد بررسی قرار داد.

 

با توجه به اینکه پیش بینی می شد بعد از یک مرحله رشد بورس وارد اصلاح زمانی و درجا زدن شود سپس حرکت جدید که در این سطح آغاز کند؛ هرچند اتفاقات و رویدادهایی هفته گذشته خوشبینی ایجاد کرده بود و بی رمقی، رکود و کم تحرکی بازار این هفته را کمی دور از انتظار بود.

 

یک کارشناس بازار سرمایه ضمن اشاره به اینکه آرام آرام شاخص از لاک تدافعی خود خارج می شود، گفت: به نظر برای این موضوع به اخبار خوب و قوی نیاز است که لازمه آن وجود جو مثبت و خوشبینی و نبود خبرهای منفی است.

 

رضا روحی با بیان اینکه اتفاقات مثبت برای گروه خودرو و شــفاف سازی بیشتر شرکت ها از نرخ تسعیر و همچنین تحولات مهم در حوزه سیاسی می تواند در بازار اثر مثبت بگذارند، افزود: یکی از مهمترین رویدادهای در حال حاضر سیاست گذاری ها برای برنامه هفتم توسعه است که به زودی و طی همین هفته آینده روی بازار اثر می گذارد، زیرا می تواند روی تامین و قیمت گذاری انرژی، مواد اولیه و بهای تمام شــده شرکت ها و همچنین موضوع فروش و قیمت گذاری دستوری تاثیر بگذارد.

 

 

تاثیر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی بر بازار

 

روحی با تاکید بر اینکه موضوع افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و عدم الزام شــرکت ها به این موضوع می تواند یکی از مهم ترین خبرها و اتفاقات باشد، تصریح کرد: در حال حاضر بورس فعال بلاتکلیف است در حالی که با توجه به شرایط تورمی اقتصاد به راحتی می تواند تغییر فاز بدهد و وارد فاز صعودی شود.

 

شــوک تسعیر ارز تا حدودی اثراتش بر بازار روشن شده است، هر چند که به بدترین شکل ممکن این موضوع در بازار بیان شد و هنوز بسیاری نمی دانند چه ابعاد و تبعاتی دارد و اثرات آن بر شرکت ها چگونه است.

 

در هر صورت این خبر فضای متفاوتی را برای بازار رقم زد و طی همین مدت از بحران و سقوط نجات یافت و کمی به محدوده خوب ۲۲۰۰ نزدیک کرد.

 

 

حرکت دلار و تورم محرک بورس

 

فعلا فشار دولت و دست پر او مانع از رشد دلار شده و جریان را به سمت تثبیت می برد ولی در نهایت حرکت دلار و تورم جایی همراه و همگام خواهد شد.

 

بهناز اکبرپور کارشناس بازار سرمایه می گوید با وجود آن که شاخص در محدوده قدرتمندی نیست، اما می تواند نوید دهنده بازاری صعودی باشد.

 

او با بیان اینکه انتشار خبرهای تایید نشده ای درباره اقدامات احتمالی دولت و بانک مرکزی در رابطه با مسائلی که برای بازار سهام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است یک محرک جدید برای بازار است، تصریح کرد: طی ماه های گذشته شرایط سختی برای بازار رقم خورده بود و اخبار مثبت سیاسی در سطح کلان، موجب شده تا سهامداران با اعتماد و امیدواری بیشتری به معاملات بپردازند.

 

به گفته اکبرپور یک راهکار حمایتی وجود دارد مبنی بر آن که صندوق توسعه بازار قصد دارد برای برگشت آرامش و ثبات به بازار و آرامش خاطر سرمایه گذاران، 6 هزار میلیارد تومان اوراق تبعی با سررسید یک ساله و نرخ 20 درصد منتشر کند و به نوعی برای سبد سهام سرمایه گذاران ضمانت محسوب می شود.

 

بهناز اکبرپور کارشناس بازار سرمایه افزود: شاخص کل بورس با وجود شرایط سخت پس از شکست محدوده حمایتی که از اهمیت نسبتا بالایی نیز برخوردار بود، با ثبت کندل مثبت و قدرتمند هفته گذشته توانست بار دیگر مسیر را به بالای محدوده حمایتی برگرداند و مانع از ریزش های بیشتر شود؛ از این رو می توان انتظار داشت که شرایط در روزهای آتی نیز با قدرت مناسبی تداوم یابد.

 

 

تاثیر گزارش های ماهانه بر بورس

 

مهرماه بازار این قابلیت را خواهد داشت که با کمک گزارش های ماهانه و سپس میان دوره ای کمی از فضای بدبینی فاصله گرفته و افشای مصوبات حمایتی جریان بنیادی سهم ها را تقویت می کند و یک کف سازی محکم پس از رشد اخیر ایجاد شده را رقم بزند.

 

بنابراین گزارش های میان دوره ای نقطه خوبی برای محک عرضه و تقاضای بازار است.

 

 

موانع رشد بورس

 

رضا گلستانی، کارشناس بازار سرمایه، گفت: بازار سهام همچنان گرفتار دوگانه رکود و خروج پول است، دو عاملی که مانع رشد بازار هستند.

 

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تا زمانی که معاملات رونق نگیرد و پول جدید وارد بازار نشود، نمی توان منتظر بازگشت شاخص به محدوده 2.2 میلیونی بود.

 

عامل رکود بی اعتمادی معامله گران به سیاست گذار است.

 

وی افزود: عمق بی اعتمادی به اندازه ای اســت که مصوبه بازگشــت نرخ گذاری خوارک پتروشیمی به فرمول پیشین هم نتوانست شاخص بورس را در نیمه بالایی کانال 2.1 میلیونی نگه دارد.

 

گلستانی تاکید کرد: در چنین شرایطی باید منتظر باشیم تا در میان مدت و با انتشار گزارش عملکرد 6 ماهه شرکت ها، اثر صورت های مالی را بر بازار رصد کنیم.

 

 

خطر افزایش قارچ گونه صندوق های سرمایه گذاری

 

جواد فلاحیان کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازاری که جواد فلاحیان کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بازاری که بیش از 70 درصد بنگاه های آن را مستقیم و یا غیر مستقیم شرکت های دولتی به خود اختصاص داده اند، سهامدار خرد نقش بسیار کمرنگی را در بازار دارد، گفت: بررسی فروش های سال 99 و مورد آخر آن 17 اردیبهشت سال جاری قطعا واقعیت های دیگری را نشان خواهد داد همان طوری که همین شرکت های خصولتی در ســال های 99،98 باعث ســوپر حباب بازار و فروش سهام در بازار شدند همین شرکت ها بازیگری اصلی بازار را در اختیار دارند ولی سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بر بازار این روزها به جای آنکه وظیفه نظارتی خود را بر رفتار بزرگان بازار تقویت کند در حال اعطای مجوزهای بی حساب کتاب صندوق ها است.

 

باید اشاره کرد برای کسانی که دانش کافی در بازارهای مالی ندارند قطعا صندوق ها و سبدگردان های مجاز بهترین گزینه هستند.

 

فلاحیان افزود: ناگفته نماند این صندوق ها روز به روز فربه تر شده و بنابر نزدیکی به ارگان های بازار سرمایه، اطلاعات خاصی را هم در اختیار دارند.

 

بنابراین رقابت این صندوق ها با فعالان خرد حال حاضر در بازار عادلانه نیست، صندوق های سرمایه گذاری با توجه به تبلیغاتی که این روزها صورت می گیرد منابع بسیاری را جذب کردند و از سوی دیگر رانتی مثل عرضه های اولیه که سازمان در اختیار آن ها قرار داده در یک رقابت نابرابر با سهامدارانی که بر اساس دانش خود فعالیت می کنند قرار گرفته اند.

 

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: روند صدور صندوق های سرمایه گذاری بازار را تبدیل به جنگلی کرده است که عمده حیوانات آن شیر هستند و مابقی حیوانات توسط این شیرها در حال دریده شدن هستند و با انقراض مابقی حیوانات مرگ ومیر به سراغ شیرها خواهد آمد.

 

 

فعالیت با تحلیل شخصی دیگر در بورس جواب نمی دهد؟

 

افزایش صدور مجوزها برای تشکیل صندوق های سرمایه گذاری منجر به عدم تحلیل پذیری بازار سرمایه با دخالت های متعدد دولت خواهد شد که مسئله بسیار خطرناک است زیرا هرکس از رانت اطلاعاتی بیشتر برخوردار باشد می تواند کسب سود بالاتری داشته باشد.

 

علی فراقی کارشناس بازار سرمایه در این باره گفت: موردی که شاید در هر چند ماهی مدتی به آن برخورد می کنیم به چالش کشیده شدن تحلیل پذیری یا عدم تحلیل پذیری بازار سرمایه یا حتی دیگر بازارهای اقتصاد کشور است و خصوصا با پررنگ تر شدن ریسک های سیستماتیک در برخی مواقع باعث دامن زدن به این اتفاق می شود.

 

فراقی افزود: شاید نزدیک ترین این اتفاق برای درک بهتر این حس اتفاقات اردیبهشت ماه بازار سرمایه باشد که به راحتی بیش از سه ماه بازار سرمایه را درگیر خود کرد و شاید حتی بسیاری از تحلیلگران با دیدگاه تکنیکی به بازار این اتفاق را ناگزیر و ذات حرکتی بازار می دانستند ولی چرخش یکباره و عدم وجود انتشار به موقع اطلاعات تأثیرگذار نکته ای فراتر از تحلیل بوده و این دست از اتفاقات عدم احساس امنیت سرمایه گذاری و دیدگاه مثبت سرمایه گذاری را ناشی می شود که صرفا ً به دنبال اصطلاحا سفته بازی نیست و به دنبال ایجاد یک سرمایه گذاری مناسب است که صرفا فقط این ناامنی فرار این پول با ارزش را ناشی می شود.

 

این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: با توجه به نکته و مورد گفته شده قبلی می توان به این نتیجه رسید که یکی از مهم ترین موارد مهم در راستای تحلیل پذیری یک بازار (خصوصا بازار سرمایه) رعایت شفافیت است و حتی اگر زمانی ما با خبری ساده و پیش پا افتاده هم طرف باشیم ولی عدم شفافیت در این مورد رعایت نشود می تواند به راحتی هم در راستای عدم اطمینان قدم بردارد و افراد را (چه تازه واردان و چه افراد فعال قدیمی آن بازار) با دیدگاه عدم تحلیل پذیری و در نهایت خروج از آن بازار یا عدم فعالیت چند ماهه از آن منجر شود که عملا در نهایت یکی از اصلی ترین ابزارهای شادابی آن بازار سلب خواهد شد.

 

در قسمت بعدی بازار به غیر از شفافیت و انتشار به موقع اخبار عدم وجود رانت است که شاید خیلی از افراد آن را در دیگر بازارها به دلیل وجود چند نرخی ها مدنظر داشته باشند ولی مهم ترین رانتی که می تواند در هر اقتصادی شکل بگیرد و شاید مهم ترین و کاربردی ترین آن می تواند باشد رانت خبری است که در هر بازاری به راحتی این امکان را می دهد که سودهای کلان شکل بگیرد یا از زیان های بزرگ و کوچک به راحتی شانه خالی شود که بازهم اینگونه اتفاقات هم اعتماد را سلب هم عملا دیدگاه تحلیل پذیری و سناریو سازی طبق پارامترهای اقتصادی ً برای افراد بی معنی خواهد شد.

 

فراقی ادامه داد: در این بین باید به نکات دیگری هم اشاره کرد که چند مدتی بود بسیاری از افراد منتظر انتشار داده های اقتصادی از مراجع اصلی بودند که برخی از آنها منتشر نشده بود که شاید در این مدت مرجع و منبع خیلی افراد به دلیل اطلاعات ناکافی و کم به منابع و داده های انتشاری غیرمستقیم و غیرمرجع تبدیل شده بود که همین مورد تأثیر بسیاری بر روی عدم تحلیل پذیری بازارها حتی بازار سرمایه شده بود که در چند روز گذشته شاهد منتشر شدن برخی داده ها شدیم که البته در اول کار شاهد پر شدن درصدی از این احساس خلا داده ها از یک منبع رسمی شدیم ولی در پله های بعدی متوجه خواهیم شد که این داده ها صرفا چند پله قابل توجه از حال اقتصاد عقب هستند و نمی توانند منعکس کننده اتفاقات و تصمیم گیری های حال اقتصاد و بازارها باشند و شاید حتی به گفته برخی از مطالعه کنندگان فقط یک سری اطلاعات سوخته یا بهتر توان گفت ناکارآمد در جهت رفع تکلیف هستیم.

 

حال با توجه به گفتن این نکات هم از کل به جز یا برعکس آن شاهد این گونه اتفاقات هستیم که عملا تحلیل بر اساس اطلاعات و علم را سخت یا مشکل می سازند یا حتی به گفته عده ای ناممکن ولی بازهم با توجه با نظرات مختلف بازهم عقلانی ترین مسیر با این همه کمبودهای ممکن به نظرمی رسد بازهم با کمترین داده بهترین تصمیم این می تواند باشد که از بررسی و فیلتر گذر کرده باشد.

 

 

قرار نیست بازار سرمایه مانند بانک باشد

 

یکی از موضوعاتی که باید به آن تاکید شود این است که قرار نیست سهامداری در بازار سرمایه مانند سپرده گذاری در بانک باشد، در بانک برای یک سال سپرده با درصدی مشخص برای فرد پرداخت می شود و متأسفانه صندوق های سرمایه گذاری این روزها رویه ای خطرناک را در پیش گرفته و تبدیل به صندوق های بانکی شده اند، باید به این موضوع بانک مرکزی و سازمان بورس ورود جدی کرده و نگذارند خاطره مؤسسات مالی اعتباری ورشکسته و زیان ده دوباره تکرار شود.

 

سهامداری در بازار سهام معنای خود را داشته و این سرمایه گذاری با ریسک های بیشتر از بازارهای دیگر و بازدهی بالاتر نسبت به آنان است و اگر بخواهیم با توسعه صندوق های سرمایه گذاری معنای سهامداری خرد را از بین ببریم، تبعات سنگینی را برای بازار سرمایه و اقتصاد کشور خواهد داشت و حتی بانک مرکزی هم می تواند برای پیشگیری وارد این موضوع شود.

 

صندوق های درآمد ثابت با توسعه خود تبدیل به رقیب شبکه بانکی شده و باعث افزایش پایه پولی تورم کشور خواهند شد، موضوع دیگر این است که متولی اصلی این صندوق ها سازمان بورس بوده و بانک مرکزی که متولی بازار پولی در کشور است در این صندوق ها نقش نظارتی پررنگ ندارد و باید این رویه اصلاح شود.

 

 

سفته بازی در بازار سهام موضوع بدی نیست

 

موضوع دیگری که برخی از کارشناسان اقتصادی نابلد آن را پررنگ کردند، کلمه سفته بازی است، این کارشناسان برای این کلمه بار منفی، معنا کرده اند، در صورتی که سفته بازی یا همان نوسان گیری در بازار سهام در تمام کشورهای پیشرفته اقتصاد امری رایج و صحیح است و اینکه بازار سرمایه ایران به سمتی برود که فعالان خرد از نوسان گیری روزانه ناامید شوند و از نوسان گیری روزانه ناامید شوند بیشترین ضربه به بازار سهام است و در میان مدت می تواند سفته بازی در بازارهای موازی مانند مسکن، خودرو و ... تقویت کند و سیاست گذار اقتصادی نباید با قوانین سفت و سخت سهامداران را از نوسان گیری در بازار سهام ناامید کند.

 

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 21 شهریور 1402»