چه شد که سهم ایران در بازار عراق کم شد؟

 

 

 

 

 

 

بررســی آمارهای تجارت خارجی در حوزه بازار عراق طی 5 ماه نخســت ســال جاری نشان می دهد که در این بازه زمانی ۸ میلیون و 655 هزار تن کالا بــه ارزش 2 میلیارد و 961 میلیون دلار به این کشــور صادر شده که نسبت به 5 ماه نخست ســال قبل با کاهش 3.6 درصدی در ارزش و 7.28 درصدی در وزن داشته است.

 

 اگرچه ارقام ذکر شــده چندان بزرگ به نظر نمی رســند اما با توجه به اینکه عراق یکی از اصلی ترین شــرکای تجاری ماست و همواره جزو 10 کشــور نخســت در خرید کالای ایرانی بوده، کاهش صادرات به این کشور آن هم در شرایطی که عراق با وفور درآمدهای نفتی مواجه شده، جای تامل دارد.

 

 

6 عامل کلی کاهش صادرات ایران به عراق

 

در این رابطــه جهانبخش ســنجابی دبیرکل اتاق مشــترک بازرگانــی ایران و عراق کرد: در 5 ماه نخســت امســال صادرات ایران به عراق با کاهش بیش از ۶ درصدی در ارزش و 28 درصدی در وزن مواجه شده است.

 

 وی در تشریح دلایل کاهش صادرات به عراق، گفت: در یک نگاه کلی باید به مواردی همچون افزایش قیمت های جهانی، کاهش تقاضا به دلیل افزایش تورم و تغییر سیاســت های کشور از جمله توســعه روابط تجاری با همســایه ها و بازاریابی در کشــورهای دیگر همچون شــرق آسیا و شمال آفریقا اشــاره کرد.

 

همچنین عراق به عنوان شــریک تجاری ما از نظر درآمدی و امنیتی تغییر کرده اســت و البته رقبای جدید هم در حوزه عراق پیدا کرده ایم.

 

ســنجابی ادامــه داد: اما به صورت جزئی باید اشــاره شــود که محدودیت و ممنوعیت های فصلی از دیگر دلایل کاهش صادرات بوده است محدودیت و ممنوعیت های فصلی از دیگر دلایل کاهش صادرات بوده اســت؛ امسال بیشــترین ممنوعیت ها را در حوزه میوه و تره بار داشــتیم زیرا وضعیت محصول خودشان مناسب بــود.

 

البته خوش بین هســتیم که در ۶ مــاه دوم وضعیت عقب ماندگی جبران شود و به عدد ســال گذشته برسیم زیرا عمدتا نیمه دوم سال که کشــاورزی در عراق محدودتر می شود بخشی از ممنوعیت ها و محدودیت ها نیــز کاهش می یابد.

 

البته در نیمه دوم سال محصولات صادرات محور ما نیز بیشتر می شود.

 

 

رقبای ما در عراق کدام کشورها هستند؟

 

وی افزود: در حوزه عراق بعد از ســقوط صدام دو رقیب سنتی داشتیم؛ یکی کشورهای غربی که در ائتلاف جنگ خلیج فارس و رقیب دوم همســایه های عراق یعنی ترکیه و سوریه بودند.

 

در ادامه بعد از اتفاقاتی که درون کشور ســوریه رخ داد، این کشور توان صادراتی خود را از دســت داد و از تأمین کالای عراق خارج شد.

 

ســنجابی ادامه داد: با خروج ســوریه از بازار عــراق، ما با همان رقبای قدیمی ماندیم و در ادامه کشــورهای چین، رژیم صهیونیستی در پوشش شــرکت های اردنی و اردن هم اضافه شــدند.

 

البته باید اشاره شــود که در این دوره کشورهای عربی حضور چندانی در عراق نداشتند.

 

دبیرکل اتاق مشــترک بازرگانی ایران و عراق اضافه کرد: بعد از خروج آمریکا از عراق، دو اتفاق افتاد یکی اینکه کشــورهایی که در ائتلاف جنگ نبودند، مجوز به ورود به عــراق را یافتند.

 

پس کشورهای آلمان و فرانسه هم به بازار عراق وارد شدند و ما رقبای جدید پیدا کردیم.

 

وی افزود: در ادامه مجوز ورود عربســتان و مصر به بازار عراق صادر شد که برای در اختیار گرفتن سهمی از بازار این کشور، شروع به سرمایه گذاری در عراق کردند.

 

 

ورود رقبا به عراق از طریق پروژه های سرمایه گذاری

 

ســنجابی تصریح کرد: پس رقبای ما در عراق بسیار زیاد شده خصوصا با توجه به نیاز عــراق به پروژه های ســرمایه گذاری اســت، اکثر کشورهایی که به عنوان رقیب ما به این کشور ورود کردند از طریق پروژه های سرمایه گذاری ورود کردند.

 

در حالی که ما کمتر از این طریق ورود کرده ایم و پروژه ســرمایه گذاری مشترک، پایدار و مستقلی در عراق نداریم.

 

وی یادآور شد: بنابراین کشــورهای رقیب ما در عراق همزمان با توســعه تجارت، توســعه همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری را نیز در دستور کار قرار دادند؛ در حالی که میان رقابت رقبا برای حضور فعال تر در عراق، ما فقط توانستیم سهم مان در بازار عراق را تثبیت کنیم و حتی کاهش هم داشــتیم؛ البته آمار دقیق پایان ســال 2022 مشخص می شود.

 

در حال واگذاری سهم بازار به رقبا هستیم سنجابی گفت: از ســویی دیگر با توجه به اینکه عراقی ها با رشد درآمدهای نفتی مواجه شــدند که تجربه 20 ساله عراق نشان داده رشد درآمد نفتی برابر با رشد واردات است که رشد واردات هم منجر به رونق بودجه های عمرانی و توســعه زیرساخت ها و ساخت و سازها می شود.

 

دبیرکل اتاق مشــترک بازرگانی ایران و عــراق تصریح کرد: در همین رابطه ما انتظار داشتیم که ســهم ما در بازار این کشور به تناســب افزایش درآمد نفتی عراق افزایش یابد ولی این اتفاق نیفتاد.

 

واقعیت این اســت که ســهم بازار را در حال واگذاری به رقبا هستیم.

 

ســنجابی در مورد نحوه افزایش ســهم ایران در بــازار عراق، با بیان اینکه چند کار را باید در ســطح راهبــردی و تاکتیکی انجام دهیم، اظهــار کرد: راهبرد اول باید این باشــد که با عراق به سطحی از تراز تجاری برســیم که خلق مزیت رقابتی کرده و موافقت نامه تجارت آزاد با عراق را امضا کنیم.

 

وی ادامه داد: همــگام با برنامه ریزی برای توســعه صادرات به عراق از بستر عراق برای افزایش واردات هم استفاده کنیم تا تراز به حد معقولی برســد که عراقی ها انگیزه امضای موافقت نامه تجارت آزاد را داشته باشند.

 

سنجابی افزود: وقتی بیش از 90 درصد تراز تجاری به نفع ایران مثبت است کشــور مقابل دلیلی برای امضای توافقنامه، قاعدتا تجارت آزاد یا ترجیحی ندارد.

 

دبیرکل اتاق مشــترک بازرگانی ایران و عراق تصریح کرد: همچنین متأســفانه از نظر راهبردی بازارسازی در عراق درســت نبوده اســت.

 

نگاه ما به بازار عراق در وهله نخســت ناظر بر صدور کالا بوده اســت یعنی به جای خدمات، کالا بیشتر صادر کرده ایم.

 

وی افزود: از ســویی دیگر نیز نگاه به این بازار مبتنی بر مدیریت از راه دور بوده اســت؛ یعنی بیش از 50 درصد تجارت ما با عراق تجارت پیله وری اســت بیش از 50 درصد تجــارت ما با عراق تجارت پیله وری اســت.

 

وقتی تجارت به صورت پیله وری باشد یعنی حضور پایدار در کشور مقصد نداریم.

 

 

«روزنامه اقتصاد مردم - 16 شهریور 1401»