توسعه تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یکی از ابزارهای سیاستگذار تجاری در دو سال گذشته برای پیوستن به اقتصاد جهانی بوده است.
این ارتباط در مرحله اول به صورت برقراری تجارت ترجیحی محقق شد و در گام بعد گفت و گو برای آغاز تجارت آزاد کلید خورد.
به گزارشی در سال های اخیر امضای موافقت نامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا یکی از مهم ترین ماموریت های متولی تجارت کشور بوده است؛ ماموریتی که از نگاه متولی امسال به پایان می رسد، ولی به باور برخی کارشناسان تحقق این رویداد بدون حل سایر چالش های نمی تواند عامل جهش صادرات باشد.
به باور این کارشناسان حذف تعرفه ها بدون حل مشکلات ناشی از تحریم های گسترده از جمله تحریم های بانکی، نبود زیرساخت های لازم در حوزه های مالی و تجاری و نبود رویه های تجاری صحیح در ایران و مشکلات حمل ونقل و لجستیک(ترانزیتی و دریایی) نمی تواند رشد قابل توجهی را در توسعه تجارت به ویژه صادرات رقم بزند.
البته لیست تعرفه ها نیز مهم است.
براین اساس نیز پس از اجرایی شدن موافقت نامه تجارت ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا از آبان ماه سال ۱۳۹۸، مقرر شده بود دو طرف به سمت آزادسازی سراسری کالاها و انعقاد موافقت نامه تجارت آزاد حرکت کنند.
در این راستا نیز توافق شد هریک از طرفین نسبت به تعیین فهرست منفی اقدام کنند.
سازمان توسعه تجارت، از دی ماه سال ۱۳۹۹ اقدام به نظرخواهی از سازمان های دولتی مرتبط با تولید(صنعتی و کشاورزی) کشور و بخش خصوصی کرد.
توسعه تجارت ایران با کشورهای پیرامونی و همسایه، از اهداف اسناد بالادستی و برنامه های رونق و جهش تولید کشور و جزو اقدامات مبتنی بر کاهش آثار منفی تحریم ایران توسط آمریکا به حساب می آید.
به عنوان بخشی از اقدامات در راستای نیل به این اهداف، ایران از پیش از دو سال گذشته، اقدام به انجام مذاکراتی برای انعقاد موافقت نامه با اتحادیه اقتصادی اوراسیا کرد.
موافقت نامه تجارت ترجیحی میان ایران و اتحادیه مزبور از آبان ماه سال ۱۳۹۸ عملیاتی شده که گام ابتدایی برای کسب و اعطای امتیازات تجاری فی مابین دو طرف قلمداد می شود.
هدف از انعقاد موافقت نامه مزبور، حرکت به سمت ایجاد شرایط تسهیل تجارت از طریق اعطا و کسب امتیازات تجاری به صورت کاهش موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای طرفین است.
علاوه بر این و به منظور تسهیل هرچه بیشتر تجارت ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، دو طرف تجاری توافق کردند که از موافقت نامه تجارت ترجیحی به سمت آزادسازی تجاری کالاها - حذف تعرفه واردات و انعقاد موافقت نامه تجارت آزاد - حرکت کنند.
انتظار طرفین از این اقدام، توسعه تجارت(صادرات و واردات) است که این امر ممکن است از طریق ایجاد تجارت و انحراف تجارت صورت پذیرد.
هرچند آزادسازی تجاری می تواند به توسعه تجارت فی مابین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا منجر شود، ولیکن در مورد برخی از کالاهای تولیدی کشورها، ممکن است به از بین رفتن بخشی یا تمام فرآیند تولید آن کالاها در کشور مقابل بینجامد، بنابراین به طور معمول در چارچوب این گونه موافقت نامه ها، کشورهای عضو می توانند حسب توافق، تعداد محدودی از کالاها را تحت عنوان فهرست کالاهای منفی - حساس- از شمول آزادسازی تجاری مستثنی کنند.
براساس توافق اولیه میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، حداکثر ۲۰ درصد از کدهای تعرفه ای هریک از طرفین، مشمول فهرست منفی خواهند شد.
هنگامی که از نگاه تجار ایرانی به موضوع نگاهی بیندازیم، این موضوع بدان معنی است که این دسته از کالاها به طور مستمر و تا زمانی که طرفین توافق کنند، از فرآیند اعطای امتیاز تعرفه ای ایران به اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا خارج می شود، البته نه بدان مفهوم که اعضای این اتحادیه نمی توانند صادراتی به ایران داشته باشند یا آنکه ایران برای واردات از آنها محدودیتی قائل خواهد شد، بلکه بدین معناست که ایران در این گروه از کالاها(کالاهای مشمول فهرست منفی) میان واردات از اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سایر کشورهای دنیا، هیچ تفاوت و ترجیحی قائل نخواهد شد، اما باقی مانده این فهرست )۸۰ درصد از کالاهای وارداتی ایران از جهان و اوراسیا)، در قالب فهرست مثبت جهت اعطای امتیاز تعرفه ای متقابل مبادله خواهند شد که توافق شده حذف تعرفه آنها در یک بازه زمانی یک تا ۱۰ ساله به ثمر بنشیند.
رئیس سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه تجارت آزاد با اوراسیا یعنی یک بازار ۷۰۰ میلیارد دلاری پیش روی تولید ایران، گفت: به احتمال زیاد از سال آینده تجارت آزاد ایران با این اتحادیه اجرا می شود.
خرداد ماه سال ۹۸ برقراری تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا با مصوبه مجلس وارد فاز اجرایی شد؛ آبان ماه همان سال نیز موافقتنامه تجارت ترجیحی بین ایران و این اتحادیه به امضا رسید و در ادامه مذاکرات برای تبدیل این موافقتنامه به موافقتنامه تجارت آزاد که مسیری برای به صفر رساندن تعرفه تجارت حدود ۸۰ درصد کالاها است، آغاز شد.
پس از ۲ سال و نیم مذاکره در سال ۹۷ یک موافقت نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اوراسیا امضا کردیم که طبق این موافقت نامه، ایران از طرف اوراسیا در ۵۰۰ قلم کالا امتیاز کاهش تعرفه دریافت کرد و به این کشورها در ۳۹۰ قلم کالا با کاهش بخشی از تعرفه ها امتیاز داد.
بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ ،گردش تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران از ۳.۲ میلیارد دلار به ۵ میلیارد دلار افزایش یافت.
در این رابطه علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه حضور فعالان ایران در اتحادیه ها و پیوندهای منطقه ای مورد تاکید است، اظهار کرد: با توجه به تاکید دولت بر لزوم ایفای نقش فعالانه تر در اتحادیه ها و پیوندهای اقتصادی، طی یک سال گذشته ۹ نشست در مورد اوراسیا برگزار کردیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران افزود: بر اساس آنچه که اعلام شده پس از بررسی و تأیید دولت ها در مورد جزئیات مذاکرات انجام شده، تا پایان آذرماه تصویب نهایی تجارت آزاد با اوراسیا تعیین تکلیف می شود و در صورت تداوم این رویه، از سال آینده (۱۴۰۲) تجارت آزاد با اوراسیا کلید می خورد.
معاون وزیر صمت ادامه داد: بر اساس مذاکراتی که تاکنون انجام دادیم، مقرر شده ۹۳ درصد کدهای تعرفه ای ایران و اوراسیا برای گروه های کالایی مانند خودرو، لوازم خانگی، پوشاک، دارو، صنایع غذایی و محصولات کشاورزی در زمره گروه های سبز قرار گرفته و صفر شود.
وی با اشاره به قرارگیری ۷۰۰ قلم کالا در تجارت ترجیحی موقت با اتحادیه اوراسیا طی سه سال گذشته، گفت: تجارت ترجیحی موجب افزایش ۵۵ درصدی صادرات ما به این اتحادیه شد؛ بنابراین وقتی تجارت آزاد با اوراسیا اجرایی شود یعنی یک بازار ۷۰۰ میلیارد دلاری پیش روی صنعت و تولید ما ایجاد می شود که می توان از طریق آن تجارت را به نحو مطلوب گسترش داد.
گفتنی است، اتحادیه اورآسیا یک بلوک اقتصادی متشکل از ۵ کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که با برخورداری از حدود ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت فعال، دارای یک هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی، رتبه اول در تولید نفت، رتبه دوم در تولید گاز و رتبه چهارم در تولید برق می باشد که یکی از پر رونق ترین بازارهای سرمایه گذاری در جهان به شمار می آید.
«روزنامه اقتصادی اسکناس - 25 مهر 1401»
[/sect id=[file]] |