بلاتکلیفی برنامه هفتم توسعه
زنگ خطر بودجه بدون برنامه به صدا درآمد 
با وجود این که 9 روز از ارائه لایحه بودجه 1402 به مجلس می گذرد، اما هنوز تکلیف برنامه هفتم توســعه مشــخص نیســت؛ اگرچه رییس جمهــور در هنگام ارائــه لایحه بودجه به مجلس، درخواســت تمدید برنامه ششم توسعه را هــم مطرح کرد.
البته تا پیش از این، مســوولان دولتی بارها اعلام می کردند که تا بهمن ماه برنامه هفتم توســعه را به مجلس تحویل خواهند داد، اما با وجود رسیدن به بهمن ماه، هنوز خبری از برنامه هفتم توسعه نیست.
اما نکته ای که در این میان مطرح اســت، این که خبرها حاکی از آن اســت که تمدید برنامه ششــم توسعه در مجلس هنوز به تصویب نرسیده است و برخــی از نمایندگان، از احتمال ارائه لایحه برنامه هفتــم به مجلس تا پایان ســال خبر می دهند.
در همیــن خصوص یک عضو کمیســیون برنامه و بودجــه و محاســبات مجلــس در گفت وگــو با خبرگــزاری خبرآنلاین می گوید: برنامه ششــم توســعه به طــور قطع تمدید می شــود.
هر زمان کمیسیون بررسی بودجه را شروع کند، برنامه ششم را بــرای مدت 6 ماهــه تمدید می کند. بنا بر این تا کلیت بودجه مصوب نشود، تمدید نمی شود.
تأخیر در ارائه برنامه هفتم چه آسیب هایی به دنبال دارد؟ جعفر قادری با اشــاره به آســیب هایی که تأخیر در تصویــب و اجرای برنامه ها برای اقتصاد کشــور خواهد داشت؟ می گوید: برنامه ها به هرحال 5 ساله نوشــته می شود و طولانی شــدن آن دیگر خیلی جالب نیست، ولی از روی ناچاری است، چون اگر بخواهیم منتظر بمانیم که دولت برنامه را بیاورد و اول برنامــه مصوب شــود و بعد بودجه را مصوب کنیم، شــاید به راحتی امکان پذیر نباشد، بنابراین راهی غیر از تمدید برنامه نداریم.
وی می افزاید: کشور بدون برنامه نمی تواند باشد.
همان طــور که یک ســری اســناد بالادســتی، میان دستی و پایین دستی داریم، بنابراین هر بودجه بایــد متکی به برنامه باشــد و هر برنامه متکی به اســناد بالادستی باشــد و سلسله مراتب برنامه ها رعایت شود.
عضو کمیســیون برنامه و بودجه مجلس تصریح می کند: این که برنامه نداشته باشیم و بدون برنامه بخواهیــم بودجه را بررســی کنیــم، خیلی جالب نیســت.
بودجه یک برنامه یک ساله است که باید مرتبط با برنامه 5 ســاله باشــد و برنامه 5 ساله نیز مرتبط با ســند 20 ســاله باشــد که سلسله مراتب فعالیت ها مشخص باشد.
قــادری با بیان این که نمی توانیم کشــور را بدون برنامــه اداری کنیم، عنوان می کند: ما باید اهداف بلندمدت را در نظر بگیریم و این که در میان مدت چقدر بخواهیم به اهداف برســیم، مشخص باشد.
وی تاکید می کند: این که ما بدون برنامه بخواهیم حرکت کنیم، کار ما به مانند شــخصی می ماند که اصلا جلوی چشمش را نگاه نمی کند و سر خود را زیــر انداختــه بدون این که بدانــد در پیش رو چه اتفاقاتی ممکن اســت بیفتد.
بر این اساس، ما اگر بدون برنامه بخواهیم حرکت کنیم، ممکن اســت به ســمت و ســویی برویم که ندانیم هدف مان چه بــوده و به این ترتیب، از اهداف دور می مانیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبان مجلس تاکیــد می کند: بــه این ترتیب، لازمه بررســی بودجه های یک ساله، داشتن برنامه چند ساله است.
عباس آرگون، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهــران نیز در گفت وگو با خبرآنلاین در باره تأخیر دولت در ارائه برنامه هفتم توسعه، می گوید: برنامه هفتم توسعه به طور قطع باید مقدم بر بودجه باشد؛ چرا که برنامه هفتم، برنامه 5 ســاله است و بودجه، برنامه سالانه است.
این دو باید در یک راستا باشد.
وی می افزاید: بودجه ســالانه نمی تواند جدای از برنامه ها باشــد.
ما برنامه می نویســیم که بتوانیم محقق کنیم و سیاســت ها را جامه عمل بپوشانیم.
بودجــه و برنامه نمی نویســیم کــه در کتابخانه بگذاریم و خاک بخورد.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران عنوان می کند: اول باید برنامه هفتم مشــخص باشد که، عملا یک پنجم برنامه چیســت و بودجه 1402 هفتم توســعه را بتواند محقق کند.
وقتی برنامه ای وجود ندارد، بودجه چگونه می خواهد آن را محقق کند!؟ پس از منظر کلی، تقدم برنامه هفتم بر بودجه باید مشخص شود.
آرگون تصریح می کند: بالاخره برنامه محوری باید در ســرلوحه کار مسوولان کشــور باشد و بدانیم هدف مــان چیســت، کجا می خواهیــم برویم و هدف مان چیســت تا بتوانیــم بودجه را بر همان اســاس بچینیم.
برنامه محوری بسیار مهم است.
در برنامه هفتم نیز باید به این نکته توجه شود که 6 برنامه توســعه ای گذشــته به کجا رسیده و چه نتیجه و خروجی ای داشته است.
وی متذکر می شــود: مــا باید یک ارزیابی ای از 6 برنامه گذشــته داشــته باشیم و نقاط قوت و ضعف آن و دلیل نرسیدن به اهداف در برنامه ها، ارزیابی و آسیب شناســی شــود و برنامه هــا متناســب با واقعیت ها و توانمندی های کشور تنظیم شود.
عضــو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران ادامه می دهد: درســت اســت که برنامه ها باید چالشی باشد، ولی نکته این جاست که باید برنامه ای نوشته شــود که محقق شدنی باشــد؛ یعنی با امکانات و ظرفیت ها و توانمندی های کشــور همخوان باشد و رویاپردازانه نباشد که قابلیت تحقق داشته باشد.
ما باید ارزیابی کنیم که 6 برنامه قبلی چقدر محقق شــده و چرا بخش هایی از آن محقق نشده باشد.
آرگون تاکید می کند: از دولت باید پرســید که چرا تدوین برنامه هفتم توســعه تا این حد تأخیر افتاده اســت.
ما هر چه فاقد برنامه باشــیم، به طور قطع آســیب های بیشــتری خواهیم دید.
حرکت بدون برنامه، آســیب های جبران ناپذیری برای کشــور دارد.
ما ســندهای بالادســتی و سند چشم انداز را داریــم و در ادامــه، بودجه را داریم که باید در یک مسیر باشد.
وی خاطرنشــان می کند: یکی از بحث های ما این بود که دولت ها برنامه محور نبوده اند و هر کســی، برنامــه خودش را دنبــال می کند؛ در صورتی که وقتــی برنامه وجــود دارد، باید همان برنامه دنبال شود.