کلید توسعه صادرات غیرنفتی در دست کیست؟

 

 

 

 

 

 

در شرایط فعلی اقتصاد استفاده از توانمندی ها و ظرفیتهای بالای تعاونی ها به ویژه تعاونی های تولیدی و صادراتی و فراهم کردن بستر توسعه صادرات محصولات غیرنفتی علاوه بر اشتغالزایی، ارزآوری بسیاری برای کشور دارد.

 

در حال حاضر بسیاری از کشورهای همسایه عمده مقاصد صادراتی تعاونی ها به شمار می روند.

 

با توجه به آنکه گسترش بازارهای جهانی بخش تعاون و توسعه صادرات تعاونی ها یکی از رویکردهای اساسی وزارت تعاون در سال جاری بوده، انتظار می رود سال آینده سهم تعاونی ها در صادرات رشد قابل توجهی داشته باشد.

 

تعاونی ها بنگاه هایی هستند که در توسعه صادرات و شناسایی بازارهای هدف صادراتی نقش موثری دارند و محصولاتی همچون فرش، زعفران، پسته و خرما از جمله کالاهای صادراتی به شمار می روند که بخش اعظمی از آنها توسط تعاونی ها صادر می شود.

 

تعاونی ها ظرفیت های بالایی در صادرات غیرنفتی دارند و با توجه به شرایط اقتصادی کشور می توان از توانمندی های صادراتی بخش مردمی تعاون به نحو شایسته استفاده کرد.

 

 

صادرات یک میلیارد دلاری تعاونی ها در 9  ماهه امسال

 

بر اساس گزارش ها در 9 ماهه امسال صادرات بخش تعاون بیش از یک میلیارد دلار بوده که 16 درصد افزایش را نسبت به سال گذشته نشان می دهد.

 

تعاونی ها از جمله بنگاه هایی هستند که در توسعه صادرات و کسب بازارهای هدف نقش بسزایی دارند.

 

در حال حاضر بیشترین سهم صادرات متعلق به بخش های کشاورزی، صنایع غذایی، صنایع دستی، فرش دستباف و صنایع معدنی است.

 

محصولاتی نظیر خرما، زعفران، پسته و فرش از جمله کالاهای صادراتی به شمار می روند که بخش اعظمی از آنها توسط تعاونی ها صادر می شود.

 

البته تعاونی های مرزنشین هم فعالیت چشمگیری در حوزه صادرات محصولات غذایی، مصنوعات پلاستیکی، لوازم خانگی و چای و برنج دارند که ارزش افزوده خوبی را نصیب کشور می کند.

 

علیرغم آنکه تعاونی ها ظرفیت های بالایی در صادرات غیرنفتی دارند ولی آنچنان که باید از توانمندی های بخش تعاون کشور استفاده نشده است با این حال معاون وزیر تعاون در گفت و گو با ایسنا، توسعه صادرات و گسترش بازارهای جهانی تعاونی ها را رویکرد اصلی دولت سیزدهم دانسته و می گوید: ایجاد پاویون ویژه فعالان بخش تعاون در نمایشگاه های داخلی و خارجی، فرصت مناسبی برای آشنایی با بازارهای هدف، تقویت بازار تعاونی ها و کسب درآمدهای بیشتر است.

 

مهدی مسکنی از افزایش حجم صادرات تعاونی ها در سال جاری خبر داده و می گوید: در 9 ماهه امسال بیش از یک میلیارد دلار صادرات بخش تعاون را داشتیم که 16 درصد افزایش نسبت به سال گذشته را نشان می دهد.

 

به گفته معاون وزیر تعاون، تنها در سه ماه نخست امسال 115 میلیون دلار صادرات تعاونی ها با محوریت کشورهای عراق، روسیه، افغانستان، پاکستان و ترکیه انجام گرفته که نشان دهنده رونق صادرات بخش تعاون کشور است.

 

بسیاری از کارشناسان، نقش تعاون را به جهت کارکردهای آن در صادرات غیرنفتی، ارزآوری و توسعه اقتصادی تاثیرگذار می خوانند و بر لزوم فراهم کردن زیرساخت های لازم برای حمایت از بازاریابی و سوق دادن تعاونی ها در عرصه صادرات تاکید دارند.

 

نقش اقتصاد بخش تعاون در فرایند توسعه تعاونی های رسمی یا اقتصاد بخش تعاون ناشی از وضعیت پیش آمده در حوزه اقتصاد و منابع انسانی بعد از انقلاب صنعتی بود و راهی میانی و وسط بود که در بادی امر از طریق تعاونیهای مصرف و تأمین نیازمندیها از منابع اصلی تولید و امکان و توانایی بهبود اثربخش در سبد هزینه های خانوار کارگران را واقعیت می بخشید.

 

تعاونی های مصرف سپس گسترش و وارد حوزه های تولیدی، اعتباری، مسکن و خدمات شدند، آنگونه که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه چون هند و مصر و ... اقتصاد بخش تعاون به عنوان هدف توسعه و در بخشی دیگر از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به مثابه اصلی ترین ابزار و وسایل و الزامات توسعه به کار گرفته شدند.

 

اقتصاد بخش تعاون ضمن تأثیرپذیری از پدیده جهانی شدن و فرایند تکمیل چرخه سازمان تجارت جهانی (W.T.O)بر روندها و فرایندهای آن نیز اثرگذار بوده است و به نوعی کنش متقابل و تعامل با آن داشته است.

 

گسترش تعاونی ها در حوزه ها و شاخه های مختلف و گوناگون مصرف، تولید، اعتبار، مسکن و خدمات و یا در نوعی طبقه بندی بر حسب گرایش های بخشی در کشاورزی، صنعت و خدمات با اجرایی و عملیاتی شدن این نوع از فعالیتهای اقتصادی در کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه موقعیت نظام تعاونی را در میان نظامهای اقتصادی به عنوان راه سوم، راه وسط و یا موج سوم مطرح کرد، به طوری که بسیاری از اندیشمندان و محققان حوزه های توسعه و اقتصاد با مطالعات و تحقیقاتی که در فرایند توسعه و روند اقتصادی کشورها انجام داده اند به این نتیجه دست یافته اند که اگر در آلمان، آمریکا، سوئد، فرانسه، انگلیس، سنگاپور و هند و .... بخش تعاون وجود نداشت چرخ اقتصادی این کشورها از حرکت باز می ایستاد.

 

بر همین اساس است که برای افزایش ظرفیتها در شرایط نوین اقتصاد جهانی و تأمین یکپارچگی و هماهنگی در برنامه ریزی و اجرایی کردن راهبردهای بخش تعاون در بستر جهانی شدن، اتحادیه بین المللی ترویج و توسعه تعاونیها در سال 1971 تأسیس شده است که اعضای آن را اتحادیه بین المللی تعاون، سازمان بین المللی کار، سازمان خوارو بار جهانی، سازمان ملل متحد و فدراسیون بین المللی تولید کنندگان محصولات کشاورزی تشکیل گردید کمیته بین المللی ترویج و توسعه تعاونی ها با چنین اعضایی مهم و جهانی برای افزایش مزیت نسبی از طریق مهندسی ارزش در تعاونی ها فعالیت می نماید.

 

 

سهم تعاونیهای فعال در اقتصاد کشورها

 

- در بلژیک تعاونیهای داروسازی سهمی حدود 5/19 درصد را به خود اختصاص می دادند.

 

 - در برزیل 40 درصد سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص ملی به وسیله تعاونی های تأمین می شود که 6 درصد آن هم صادر می شود.

 در سال 2006 تعاونیهای کشاورزی برزیل 5/7 میلیون تن محصولات کشاورزی به ارزش 83/2 میلیارد دلار به 137 کشور در سرتاسر جهان صادر کرده اند.

 

 - در بولیوی 25 درصد از پس انداز کل اقتصاد توسط تعاونیها صورت می گیرد.

 

 - تعاونی ها در کانادا 35 درصد از کل تولید شکر جهان را تأمین کردند.

 

- تعاونیها در ساحل عاج 26 میلیون دلار در تأسیس مدارس، ساخت جاده های روستایی و ایجاد کلینیک های مامایی نقش داشته اند.

 

- در کلمبیا 6463 تعاونی سهمی برای 25/5 درصد از تولید ناخالص ملی را در سال 2005 به خود اختصاص داده اند.

 

- تعاونیهای سلامت، خدمات بهداشتی را برای حدود 5/15 درصد از جمعیت کشور فراهم کردند تعاونی ها، تولید قهوه کلمبیا را از آن خود کردند.

 

- تعاونیهای مالی 8/5 درصد از بازار خدمات مالی را به خود اختصاص داده اند.

 

-  در دانمارک تعاونیها 37 درصد بازار را در اختیار داشتند از تولید محصولات گوشتی، 96 درصد از تولید محصولات لبنی، 50 درصد از تولید تخم مرغ، 34 درصد از محصولات باغی و 2/34 درصد از کل سپرده ها را در بانک های دانمارک به خود اختصاص داده اند.

 

- تعاونیهای مصرف در مجارستان 4/14 درصد از فروش محصولات غذایی و به طور کلیه محصولات خرده فروشی را در سال 2004 دارا بودند.

 

- در ژاپن ارزش محصولات تعاونیهای کشاورزی 90 میلیارد دلار بوده است که 91 درصد از کشاورزان ژاپن عضو این تعاونیها بودند.

 

- در کره جنوبی 2 میلیون کشاورز عضو تعاونیهای کشاورزی هستند(90 درصد از کل کشاورزان) و تولید بالغ بر 11 میلیارد دلار با به خود اختصاص داده اند.

تعاونیهای شیلات در کره هم در حدود 71 درصد از سهم بازار را دارا هستند.

 

- در کویت، اتحادیه تعاونی مصرف 80 درصد از کل تجارت خرده فروشی را در سطح ملی، به خود اختصاص می دادند.

 

- در لتونی اتحادیه تعاونی مرکزی 3/13 درصد از کل بازار محصولات غذایی را دارا هستند.

 

- در مولداوی اتحادیه تعاونیهای مصرف 6/8 درصد از بازار مصرف کننده را در اختیار دارند.

 

- در نروژ تعاونی های محصولات لبنی 99 درصد از تولید شیر، تعاونیهای مصرف 7/8 درصد از صادرات و تعاونیهای جنگلی 76 درصد از تولید چوب و الوار را با خود اختصاص داده اند، 5/1  میلیون نفر از 5/4 میلیون نفر عضو تعاونی ها هستند.

 

- در لهستان تعاونیهای لبنی 75 درصد از کل تولیدات محصول لبنی را به خود اختصاص دادند.

 

- در سنگاپور تعاونیهای مصرف 55 درصد از بازار محصولات موجود در سوپر مارکت ها را در اختیاردارند.

 

- در اسلوونی، تعاونیهای کشاورزی 72 درصد از تولید شیر 79 درصد از احشام 45 درصد از تولید گندم و 77 درصد از تولید سیب زمینی را در اختیار دارند.

 

- در سوئد تعاونیهای مصرف 5/17 درصد از بازار را در سال به خود اختصاص داده اند.

 

- در انگلستان، بزرگترین آژانس های مسافرتی را تعاونیها تشکیل می دهند.

 

- در اروگوئه تعاونیها 90 درصد از کل تولید شیر، 34 درصد از کل تولید عسل و 30 درصد از تولید گندم را دارا هستند 60 درصد از تولید تعاونیها به بیش از 40 کشور در سرتاسر جهان صادر می شوند.

 

- در ویتنام تعاونیها در 6/8 درصد از تولید ناخالص داخلی نقش دارند.

 

-  در آمریکا بیش از 30 تعاونی درآمد سالانه ای بیش از یک میلیارد دلار را دارا هستند و 100 تعاونی برتر در آمریکا در سال 2005 در مجموعه درآمدی بالغ بر 117 میلیارد دلار داشتند.

 همچنین 30 درصد از محصولات کشاورزی توسط 3400  تعاونی کشاورزی به فروش رسیده است.

 

- در کشور فنلاند تعاونیهای مصرف 25 درصد و تعاونیهای تولید شیر 25 درصد بازار را در اختیار دارند و بانکهای تعاونیهای اعتباری 2/3 درصد سپرده های بانکها را در اختیار دارند.

 

- در قبرس بانکهای تعاونی اعتبار 30 درصد پس انداز بانکی را در اختیار دارند و تعاونیهای بازاریابی محصولات کشاورزی 35 درصد کل بازاریابی محصولات را مدیریت می کنند.

 

 

 

«روزنامه اخبار صنعت - 8 اسفند 1401»