مهــدی هاشــم زاده، مدیــر گــروه انــرژی اندیشــکده ماهــد:
بــازی دو ســر باخــت صــادرات انــرژی مجازی با سیاســت اعتبار مالیاتــی به بازی دو سر برد تبدیل خواهد شد.
در گفتگــویی در رابطــه بــا وضعیــت صنعتی کشور و ارزش افزوده بسیار پایین محصــولات صادراتــی گفت: در ســالی که گذشــت حجــم بالایی مالیــات خــام و نیمه خــام فروشــی از صادرکننــدگان اخذ شــد.
مقادیر زیــادی متانــول و ورق هــای فولادی را به عنوان مــواد اولیه میان دســت زنجیره ارزش صنایــع صــادر کردیم و مــواد فرآوری شــده با ارزش افزوده بســیا بالا هم واردات داشــتیم.
ایــن وضعیــت به یــک نــوع بازی دو ســر باخت برای کشــور و حتی مــردم نیز تبدیل شده است.
وی تصریــح کــرد: طــی یــک فرآینــد طولانــی؛ بــا ارزش افــزوده پاییــن و بســیار هزینه بر به تولید متانول از گاز طبیعی می پردازیم و آن را با قیمتی پایین تــر از خوراک اولیــه کــه گاز طبیعی اســت، صــادرات می کنیم و بــه فروش می رســانیم.
محصولات شرکت های فولاد نیز با وجود اینکه توسعه زنجیــره ارزش بهتــری از شــاخه متانولــی داشــتند امــا بــاز هــم بــه انــدازه ای کــه باید تکمیــل زنجیــره ارزش رخ نــداده اســت و صادرات محصــولات فولادی نیــز به مانند محصــولات پتروشــیمی مصــداق خــام و نیمــه خــام فروشــی اســت و ارزآوری بالایی نیز برای کشور ندارند.
ایــن کارشــناس اقتصــادی ادامــه داد: حیات این صنایع به رانت خوراک وابســته اســت و اگــر گاز بــه قیمــت واقعی بــه آن ها عرضه شــود، نمی توانند به فعالیت شــان ادامه دهنــد.
در وضعیت فعلــی صنایع ما به دلیــل وابســتگی بــه انــرژی ارزان نه تنها محصــولات بــا ارزش افــزوده بالایــی تولید نمی کند؛ بلکه صــادرات غیرنفتی کشــور نیــز شــدیدا بــه ســمت خــام فروشــی رفته اســت.
مســئله اصلــی در این نوع توســعه معیوب و مخرب این اســت که محصولات صنعتــی کشــور بــه هیچ وجــه ارزش ذاتــی بالایــی ندارنــد و عمــده ارزش صادراتی آن به دلیــل انــرژی مورداســتفاده در آن کالای صادراتــی اســت.
بنابرایــن در ایــن محــل محصــولات صادراتــی مــا نوعــی صــادرات انــرژی تحــت یــک کالای صنعتــی اســت کــه مفهــوم آن بــه صــادرات انــرژی مجازی نامیــده می شــود.
گرفتــاری محصــولات صنعتی ایران در تلــه انرژی مجــازی گرفتار شده اند و این وضعیت دیری نخواهد پایید که با ناترازی بیشتر انرژی از محل استفاده غیراقتصادی گاز، به مشــکل برخورند و در نتیجه پایداری زیادی نیز نخواهند داشت.
هاشــم زاده بــا اشــاره بــه لــزوم ایجــاد صرفه اقتصــادی در تکمیل زنجیــره ارزش و از صرفــه افتادن خام فروشــی و صــادرات انرژی مجــازی اضافه کرد: تکمیــل زنجیره ارزش مهم تریــن راهــکار بــرای جلوگیری از خام فروشــی و رهایی از تله صادرات انرژی مجازی است.
همچنین منوط کردن یارانه انــرژی بــه صنایعــی کــه در جهــت توســعه زنجیره ارزش به جای توسعه خام فروشی، تمرکز خواهند کرد؛ دیگــر رویکرد صنعتی اســت که کشــور باید به ســمت آن حرکت کند.
مدیــر گــروه انــرژی اندیشــکده ماهــد با اشــاره به اهمیت اجرایی شــدن سیاســت اعتبــار مالیاتــی گفــت: بهترین سیاســت برای رهایی از خام فروشــی صرف صنعتی، تســهیل ورود تحقیــق و توســعه و تامیــن مالی آن با سیاســت اعتبار مالیاتی است؛ در این سیاســت با تکیــه به اعطــای اعتبار مالیاتــی بــرای هزینــه کــرد در امــور تحقیق و توســعه مرتبــط بــا اقتصــاد دانــش بنیان و تکمیــل زنجیــره ارزش، عــلاوه بــر تامیــن مالــی ورود تحقیــق و توســعه و بــه صرفــه اقتصــادی رســیدن تحقیــق و توســعه برای بنگاه هــا، از محــل توســعه زنجیــره ارزش و افزایــش حاشــیه ســود فــروش، عایــدی بسیار بیشتری نسبت به اعتبار اعطایی به بنگاه های صنعتی، نصیــب دولت خواهد شــد و همیــن امــر وضعیت فعلــی صنعتی کشــور که یک بــازی دو ســر باخت اســت را به یــک بازی مثبــت با رابطــه برد بــرد تغییر خواهــد داد و ایــن سیاســت مهــم صنعتی برای اولین بار در طول صنعتی شدن کشور به مرحله اجرایی رســیده اســت و در قانون جهش تولید دانش بنیان برای بازارســازی و تامیــن مالــی شــرکت های دانــش بنیــان در طول زنجیره ارزش صنایــع، به تصویب رســیده اســت.
این سیاســت مهــم تجربه موفــق تطبیقــی در کشــورهای مختلف در حال توســعه را نیز به همراه داشــته است و اعطای اعتبار مالیاتی باید هر چه سریع تر اجرایــی شــود تا شــاهد تحــول صنعتــی در کشور باشیم.
«روزنامه جهان اقتصاد - 13 اسفند 1401»
[/sect id=[file]] |