مناطق آزاد مسیری برای مدرن سازی اقتصاد بحرین

 

 

 

" پادشاهی بحرین یک کشور جزیره ای است که بین سواحل عربستان سعودی(15.5 مایلی) و ایران )124 مایلی) قرار گرفته است.

 

بحرین توسط یک سلطنت موروثی اداره می شود و یکی از اعضای شــورای همکاری خلیج فارس است (عربستان ســعودی، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان).

 

خاندان آل خلیفه، از سال 1783 بر بحرین حکومت می کنند.

 

پادشاه حمد بن عیسی آل خلیفه (73 ساله) چهاردهمین پادشاه حاکم آل خلیفه و دومین حاکم از زمان اســتقلال پادشاهی جزیره در ســال 1971 است (تا سال 2002 ، سران "امیر" و س پ س دولت بحرین ابتدا به عنوان "حکیم" نامیده می شدند).

 

شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه از سال 1999 قدرت را دراین کشور در اختیار دارد و بحرین را به یک پادشــاهی مشروطه تبدیل کرده و عنوان خود را از امیر به پادشــاه تغییرداد.

 

قانون اساســی به پادشاه اختیارات گسترده ای می دهد، از جمله انتصاب همه وزیران و قضات و اصلاح قانون اساسی.

 

مســاحت این کشورحدود 767 کیلومتر مربع اســت.

 

پایتخت بحرین شهر منامه اســت، و اکثر ســاکنان این کشور عرب هستند.

 

بر اســاس برآورد ســال 20۱9 جمعیت بحرین 1.450.000 نفــر بوده که بیش از 700.000 هزار از آنها شهروندان خارجی هستند، بحریــن منابع مالی کمتری نســبت به ســایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارد و کسری بودجه دائمی بالایی دارد.

 

اکتشاف نفت در دهه 1920 آغاز شــد و تولید آن در دهه های بعد دنبال شد.

 

پیش از کشف نفت، اقتصاد بحرین بر تجارت و غواصی مروارید متمرکز بود.

 

هم اکنون اقتصاد بحرین عمدتا بر پایة فعالیتهای بازرگانی ً و خدمات (حدود 2/64 )% و بخش ســاختمان )حدود 3/17 )% اســت .

 

پــس از آن بخش های صنایع و نفت (حدود ۱2 )% و بخش کشــاورزی )حدود ۵/6 )% قرار دارند.

 

بحرین طی پنجاه سال به عنوان یک کشــور مستقل، طبق تعریف بانک جهانی به کشوری با درآمد بالا تبدیل شده است.

 

حاکمان پادشاهی از ثروت محدود نفت کشور با کمک همسایگان بزرگتر شورای همکاری خلیج فــارس برای ایجاد یک اقتصاد مبتنی بر خدمات مالی و گردشــگری اســتفاده کرده اند که در آن درآمد ســرانه بحرین معادل برخی از کشورهای اروپای غربی مانند اســپانیا، پرتغال و جمهوری چک است.

 

اقتصاد بحرین وابسته به بانک داری، خدمات هواپیمایی و فرود گاهی، بندرهای مجهز صنعتی، صنایع ساخت و تعمیر کشتی و ناوها و تولید آلومینیوم(کشور اول در خاورمیانه و پنجم در جهان) است.

 

اگرچه اقتصاد کلی بحرین به دور از تولید هیدروکربن متنوع شده است، دولت برای 70 تا 80 درصد درآمد به نفت و گاز وابسته است.

 

برنامه تنوع بخشــی به اقتصاد بحرین از منابع هیدروکربنی ناپایدار به بخش هایی مانند بانکداری و مالــی، تجــارت و صنعت، خرده فروشــی و گردشگری براساس ابلاغ های سند 2030 کشور اســت.

 

این ســند ارائه ای یکپارچه از چشم انداز اقتصادی پادشــاهی بحرین است که چشم انداز بلندمدتی را برای مســیرهای آینده اقتصاد ملی در یک دوره زمانی که تا ســال 2030 ادامه می یابد تعیین می کند.

 

چشــم انداز 2030 مهم ترین سند در این کشور و مبنای برنامه ریزی های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بحرین است.

 

بر اساس سند 2030  بحرین باید موقعیت خوددر زنجیره ارزش جهانی را بازنگری و منابع جدید قدرت اقتصادی آینده خود را شناســایی کند.

 

تقویت بهره وری و نوآوری بعنوان شــروط اساســی مدرن سازی اقتصــادی و مزیــت اصلی فعالیت شــرکتی و اقتصادی مورد تاکید سند می باشد.

 

ســند 2030 با هدف شــکل دادن به آینده بدون نفت بحریــن ، برای یافتن فرصت های اقتصادی در بخش های غیر نفتی وافزایش تولید ناخالص داخلی به تشــویق سرمایه گذاری در بخش های مالی، خدمات تجاری، گردش گری، لجســتیک و ایجاد زیرساخت های با استاندارد بین المللی که مزیت های محیط سرمایه گذاری بحرین را افزایش داده و آن را به اقتصاد جهانی پیوند دهد، می پردازد.

 

همچنین بخش مالی موتــور فعالیت اقتصادی بحرین در سند چشم انداز2030 است.

 

علاوه براین رقابت پذیری، عدالت و پایداری بعنوان سه اصل اساســی برای تبدیل بحرین به یک اقتصاد مدرن و شــکل دادن به مکانی ممتازبرای فعالیت های اقتصادی بنگاه ها و کســب و کارها معرفی شده است.

 

بنا به اذعان سند 2030 ، منطقه GCC شاهد رشد اقتصادی بالایی بوده اســت.

 

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بــه مراکز نوظهور مالی، صنعتی و گردشگری تبدیل شده اند.

 

افزایش قیمت نفت منجر به ورود سرمایه عظیمی شد که سرمایه گذاران را بر آن داشت تا به جستجوی فرصت های سرمایه گذاری امیدوارکننده ادامه دهند.

 

انتظار می رود این رشد به دلیل نوسانات جو اقتصاد جهانی، هرچند با نرخ های متفــاوت، ادامه یابد.

 

بحرین موقعیت خوبی برای استفاده از این فرصت دارد و مزیت های زیادی را برای سرمایه گذاران فراهم می کند، از جمله: ایجاد یک محیط تجاری توسعه یافته، دولت توسعه یافته و باثبات و جامعه چندفرهنگی جاه طلبانه.

 

مناطق آزاد تجاری در پادشــاهی بحرین در مسیر تحقق اهداف ســند چشــم اندازو مدرن سازی اقتصاد کشور از ســازه های توسعه ای بی بدیل است.

 

این مناطق دارای مزیت رقابتی با زیرساخت های هدفمنــد، امکانات تخصصــی، قوانین و مقــررات جداگانه، اتصال انحصــاری به بنادر و ســایر مناطق عمده صنعتی از طریق سیستم های حمل و نقل چند وجهی هســتند.

 

بحرین با اتکا به مناطق آزاد، در حال تنوع بخشــیدن به اقتصاد خود از منابع هیدروکربنی ناپایدار به بخش هایی مانند بانکداری و مالی، تجارت و صنعت، خرده فروشــی و گردشگری است.

 

فعالیت اقتصادی و تجاری در برخی از مناطق خاورمیانه دشورای های خاصی دارد، اما بحرین به عنوان آزادترین منطقه اقتصادی در خاورمیانه شناخته می شود.

 

از این رو سهم زیادی از تجارت های اروپایی و آمریکایی را در منطقه به خود اختصاص می دهد.

 

این جایگاه به واسطه مزیت های است که در این مناظق شکل گرفته است.

 

برخی از این مزیت ها عبارتند از: مجاز بودن مالکیت 100 درصد خارجی برای اکثر مشاغل، عوارض صفر برای شرکت های خدمات دهنــده منطقــه آزاد اعــم از واردات و صادرات، شرکت های مناطق آزاد می توانند برای پنج سال اول بهره برداری از تخفیف برق استفاده کنند، 100 درصد تخفیف زمین در مناطق صنعتی دولتی برای ســه سال اول، سیاست های تجاری ساده، مجاز بودن خدمات محلی برای شرکت خارجی بحرینی در خارج از منطقه آزاد معافیت از عوارض واردات و صادرات، مالیات صفر درصد شرکت های مستقر در این مناظق، موقعیت استراتژیک در خاورمیانه با هزینه های عملیاتی کم و اتصال عالی به عربستان سعودی و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بحرین دارای چند منطقــه آزاد و ویژه اقتصادی اســت که همه آنها در 20 مکان برتر برای سرمایه گذاری داخلی، توسعه اقتصادی و گسترش کسب و کار در گــزارش مجله FDI مناطق آزاد جهانی آینده 13/2012 رتبه بندی شده اند:

 

1- منطقه آزاد لجستیک:

 

 (BLZ) این منطقه در سال 2008 افتتاح شد، در قلب شهر صنعتی سلمان در منطقه صنعتی الحید در مجاورت بندر خلیفه بن سلمان و پانزده دقیقه از فرودگاه بین المللی بحرین قرار دارد.

 

اکنــون، BLZ  به یک مرکز حمل و نقل منطقه ای با لجستیک بســیار یکپارچه تبدیل شده است، زیرا توســط بنادر و دریانوردی در وزارت حمل و نقل و مخابرات برای ارائه زیرساخت انبارداری و لجستیک پشتیبانی از جریان کالا از بندر خلیفه بن سلمان طراحی و اجرا می شود.

 

علاوه بر این، منطقه لجستیک بحرین از قیمت گذاری تهاجمی و خدمات در سطح جهانی در عملیات واردات، صادرات، صادرات مجدد، کاهش زمان مورد نیاز برای تخلیه و حمل مجدد، یک موقعیت جغرافیایی استراتژیک که دسترسی آسان به بازارهای شورای همکاری خلیج فارس را فراهم می کند، سود می برد.

 

همه این امکانات، BLZ  را به عنوان مقصدی برای شرکت هایی که به دنبال دسترسی به منطقه خلیج فارس هستند، قرار می دهد.

 

خدمات پشتیبانی لجستیکی (یعنی واردات مواد خام و تجهیزات، فعالیت های حمل و نقل) توزیع منطقه ای(یعنی صــادرات کالاها و محصولات نهایی) حمل و نقل(یعنی توزیع نقطه نهایی دریا به هوا و دریا به زمین) پردازش، مونتاژ و بسته بندی ذخیره سازی و انبارداری محصولات آژانس های مســافرتی مالی، بیمه و سرمایه گذاری خدمات مشاوره و مدیریت.

 

منطقه لجســتیک بحرین به عنوان یک توســعه لجستیکی برجسته و پیشگام با اهداف کلی ایجاد اشتغال کافی و با ارزش افزوده بالا، ترویج مشارکت بخش خصوصی و ایجاد سرمایه گذاری مستقیم و خارجی مســتقیم برای بحرین راه اندازی شده است.

 

 

2- منطقه آزاد فــرودگاه بین المللی بحرین (BIA) :

 

 ۱927 به عنوان اولین فرودگاه خدمت رسانی به پادشاهی بحرین تأسیس شد و به عنوان یک قطب مهم هوانوردی در منطقه عمل می کند.

 

این فرودگاه به چندین شرکت هواپیمایی پاسخ می دهد و برای بیش از 30 سال یک مرکز توزیع حیاتی برای شرکت های باربری جهانی بوده است.

 

باند 3900 متری فرودگاه، زمین عالی را برای عملیــات محموله هوایی ارائه می دهد.

 

ظرفیت های تخصصی مناسب فرودگاه بین المللی بحرین به ویژه مراکز بســته بندی و ارسال محموله هوایی، خدمــات حمل و نقل هوایی، پایــگاه های اضافی پارکینــگ هواپیما، مزرعه سوخت مدرن برای ذخیره سازی سوخت هواپیما و ســاختمان های کارآمد انرژی و آب و ظرفیت برنامه ریزی شده برای جابجایی ۱4 میلیون مسافر در سال بخشی از ظرفیت های این منطقه است.

 

فــرودگاه بیــن المللی بحرین بــا ارائه امکانات فرودگاهی درجه یک و لجستیک هوایی مدرن به عنوان محرک رشــد اقتصادی در منطقه عمل می کند.

 

خدمات انقلابی ارائه شده در BIA در راستای هدف وزارت حمل و نقل و ارتباطات برای تبدیل ترمینال موجود به یک تسهیلات در سطح جهانی مطابق با چشم انداز اقتصادی بلندمدت پادشاهی بحرین 2030 و شــهرت آن به عنوان یک شرکت مالی پیشــروو مرکز فرهنگــی و هوانوردی در خاورمیانه است.

 

 

3- پارک ســرمایه گذاری بین المللی بحرین (BIIP)  :

 

پارک سرمایه گذاری بین المللی بحرین(BIIP)  در ســال 2005 توسط وزارت صنعت، تجارت، و گردشــگری (MOICT) بــه عنــوان منطقه استراتژیک پادشــاهی برای جذب شرکت های چند ملیتی و شــرکت های بومی صادراتی برای قرار دادن خدمات تولیدی و حرفه ای در بحرین تاسیس شد.

 

این منطقه یکی از هفت منطقه صنعتی است که در اختیار وزارت اطلاعات است.

 

هر یک از مناطق نیازهای تجاری و سرمایه گذاری مختلفی را برآورده می کند.

 

این پارک بین المللی، یک پارک صنعتی به مساحت 2.5 میلیون متر مربع واقع در شهر صنعتی سلمان است که با هدف رشد بخش صنعتی اقتصاد و در عین حال افزایش ســرمایه گذاری مســتقیم خارجی در پادشــاهی بحرین آغاز شــد.

 

پروژه های ارزش افزوده BIIP از نظر اســتراتژیک در سواحل شمالی بحرین قرار دارد و تنها پنج دقیقه از منطقه لجستیک بحرین (BLZ) و ده دقیقه از بندر شیخ خلیفه بن سلمان(KBSP)  فاصله دارد.

 

       100  درصد مالکیت خارجی بدون نیاز به حداقل ســرمایه بدون محدودیت اســتخدام برای پنج سال اول.

 

دسترسی تجاری آزاد به ایالات متحده آمریکا.

 

دسترســی بدون گمرک بــه بازارهای شــورای همکاری خلیج فــارس تحت منطقه تجارت آزاد عرب بزر (GAFTA) ، دسترسی بدون گمرک به سنگاپور، نروژ، سوئیس، ایسلند و لیختن اشتاین .

 

معافیت از عوارض واردات مواد خام و تجهیزات.

 

       100 درصد بازگرداندن سرمایه و مالیات شرکت صفر درصد تضمین شده برای ده سال .

 

رویه های ساده با چندین مزیت تخصص و استعداد یک استخر بین المللی سرمایه انسانی، موقعیت استراتژیک در مجاورت منطقه لجستیک بحریــن (BLZ) ،3.3  کیلومتری منطقه ســرمایه گذاری(BIWWharf) ، نزدیکی به بندر خلیفه بن ســلمان 3.6 کیلومتر، بیست دقیقه از فرودگاه بین المللی بحرین و 50 کیلومتر از مسیر شاه فهد که بحرین را به عربستان سعودی متصل می کند، بخشی از مزایای راه اندازی کسب و کار در پارک سرمایه گذاری بین المللی بحرین است.

 

در راستای استراتژی ملی صنعتی، دولت بحرین پارک ســرمایه گذاری بین المللی بحرین (BIIP) را مکانی در ســطح جهانی برای کسب و کارهای متمرکــز بین المللی که بــه بازارهای منطقه ای و بین المللی خدمات ارائه می کنند، توسعه داده است.

 

 

4- منطقه سرمایه گذاری:(BIW)

 

BIW  اولین و تنها پارک سرمایه گذاری صنعتی با مالکیت و مدیریت بحرین است که از مشارکت عمومی-خصوصی بین " اینووســت" و دولت بحرین به نمایندگی از وزارت صنعت، بازرگانی و گردشگری (MOICT)  حاصل شده است.

 

این پروژه نوآورانه یک منطقه صنعتی با کاربری مختلط را ارائه می دهد که شامل هفت منطقه مختلف است که بر اســاس نوع عملیات تقسیم می شوند.

 

این منطقه شامل فضاهای تجاری، مناطق لجستیکی، مراکز فناوری اطلاعات، فضاهای تجاری و املاک توسعه مسکونی اســت.

 

پارک تجاری BIW که در ســال 2007 راه اندازی شد، یک پارک تجاری 60703 متر مربعی در اســکله ســرمایه گذاری بحرین اســت و هزینه پــروژه 6۰ میلیون دلاری آمریکا را به همراه داشته است.

 

هدف اصلی BIW کمک به رشــد سریع صنعتی بحرین، جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تنوع بخشیدن به اقتصاد ملی و در عین حال ادغام عملیات آن با ســایر مناطق صنعتی، بنادر و مراکز لجســتیکی در منطقه است.

 

علاوه بر این، آنها در حال همسویی نزدیک با برنامه ها و ابتکارات ملی دولت بحرین هســتند که راه را برای دستیابی به چشم انداز اقتصادی بحرین 2030 هموار می کند.

 

مالکیت 100 درصد خارجی در بیشتر دسته ها، معافیت از مالیات ، شــرکت ها بــدون مالیات شخصی و تکلیفی و بدون نیاز به شرکای بحرینی یا ســهامداران یا حامیان مالی، شرکت های LLC و ســهامداران آنها مشمول هیچ نوع مالیاتی در بحرین نمی شوند.

هیچ گونه عوارضی بر کالاهای وارد شده و صادر شده از منطقه آزاد اعمال نمی شــود همه از مزایای راه اندازی کسب و کار در اسکله سرمایه گذاری بحرین است.

 

 

5- بندرشیخ خلیفه بن سلمان: (KBSP)

 

بندر شیخ خلیفه بن سلمان (KBSP)  در سواحل شــمالی بحرین که در سال 2009 تأسیس شد، قطب اصلی حمل و نقل برای خلیج فارس شمالی است.

 

موقعیت استراتژیک در وسط خلیج فارس بــا ظرفیت عالی، عملیات کارآمد، زمان گردش سریع تر و زمان عبور کوتاه برای کشتی ها.

 

 موقعیــت این بندر در قلب شــورای همکاری خلیج فــارس (GCC) بحریــن را به گزینه ای ایــده آل برای حمــل و نقل کانتینری به ویژه به بازارهای کویت، عراق، عربستان سعودی تبدیل خواهد کرد.

 

بندر خلیفه بن ســلمان (KBSP)  در حــال حاضر بــا 47 درصد ظرفیت خود کار می کند.

 

KBSP  اتصال عالی با منطقه لجستیک بحریــن، فرودگاه بین المللــی بحرین و پارک سرمایه گذاری بین المللی بحرین ارائه می دهد که به عنوان دروازه ای برای کالاهای مبتنی بر حمل و نقل برای دسترســی به بازار بحرین و خارج از آن عمل می کند.

 

بندر خلیفه بن سلمان با هدف تقویت تجارت و جذب سرمایه گذاری در بخش های زیرمجموعه حمل و نقــل، کشــتیرانی و ســایر بخش های لجستیکی در پادشــاهی بحرین است، زیرا در یک منطقه صنعتی و ســرمایه گذاری با وسعت 247 هکتار واقع شده است که این روند را تسهیل می کنــد.

 

هدف این منطقــه تقویت بخش های صنعتی و ســرمایه گذاری بین المللی در بحرین از طریق توســعه زیرساخت ها برای پرورش و حفظ منطقه و بهبــود بخش های ارتباطی قابل توجهی مانند فرودگاه بین المللی بحرین است.

 

منطقه آزاد توزیع بار به مساحت 95 هکتار نیز در نزدیکی بندر واقع شده است.

 

همه این تسهیلات برای سرمایه گذاران بین المللی شورای همکاری خلیــج فارس که می توانند از توافقنامه تجارت آزاد که بین بحرین و ایالات متحده امضا شــده است، بهره مند شوند، باز است.

 

این منطقه آزاد سرمایه گذاران را قادر می سازد تا حضور خود را به سرعت در منطقه تقویت کنند زیــرا فرودگاه بین المللی بحرین - که تنها چند دقیقه با منطقه فاصله دارد - و مسیر شاه فهد که بحرین را به عربستان سعودی متصل می کند، هر دو دسترسی آسان به منطقه را فراهم می کنند.

 

دولــت بــا ایجاد نقاطی برای ذخیــره و توزیع محصولات بین المللــی وارداتی یا تولیدی در منطقه آزاد به دنبال حمایت از اقتصاد است.

 

این منطقه از تمامی امکانات و زیرساخت های مورد نیاز سرمایه گذاران برخوردار بوده و از خدمات لازم نیز پشــتیبانی خواهد شــد.

 

علاوه بر این، دولت بحرین سرمایه گذاری را در همه بخش ها به طور کلی و به ویژه در بخش های لجستیک و حمل و نقل تشویق می کند و تأثیر مستقیم آن بر اقتصاد را درک می کند.

 

        بنا بر این، تلاش می کند تا شرکت های توزیع بار را به بحرین جذب کند.

 

با رشد اقتصادی خلیج فارس بدون شک با سرعت قابل توجهی، کســب و کارها در حال گسترش هستند و نیازهای آنها به فعالیت های لجستیک و حمل و نقل کالا نیز افزایش می یابد.

 

شرکت های بین المللی می توانند از انواع مشوق های ارائه شده از جمله تسهیلات در همه بخش ها، ساده سازی مراحل ثبت، معافیت مالیاتی و آزادی ســرمایه خارجی بهره مند شوند.

 

بحرین با بهره مندی از ظرفیت و پتانسیل مناطق آزاد در مدتــی کوتــاه، گام های بلندی در زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی ومدرن سازی اقتصاد خود براســاس ابلاغ های سند چشم انداز 2030 برداشته است.

 

 

«زوزنامه اقتصاد کیش  - 8 خرداد 1402»