اقتصاد ایران گرفتار تله ارزی

 

 

 

 

به زعم کارشناسان، بازشد ن قفل تحریم های یکجانبه بین المللی یگانه راه حل طبیعی شدن فرآیند های تجاری ایران است.

 

سهراب دل انگیزان، اقتصاددان و عضو هیات علمی د انشگاه رازی کرمانشاه در این رابطه به اقتصاد ۲۴ گفت: در شرایط کنونی بازار، پیش بینی قیمت دلار محدود می شود به دامنه ۴۳ تا زیر ۵۰ هزار تومان.

 

وی اد امه د اد: البته نکته مهم در مورد قیمت دلار این است که همیشه این بازار ممکن است ما را غافلگیر کند .

 

اگر اتفاق غافلگیرکننده (به هر سمت؛ چه پایین و چه به سمت بالا) بیفتد یعنی دلار بیش از هزار تومان یا دو درصد در یک روز نوسان کند؛ آن زمان می توان گفت آن اتفاق موثر بوده است.

 

این اقتصاد دان با بیان اینکه نوسان های کنونی قیمت دلار در بازار طبیعی است، گفت: در شرایط کنونی بازار ارز، قیمت دلار هر روز بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ تومان نوسان می کند که یک اتفاق معمول است.

 

به گفته دل انگیزان، احتمالا دلار در همین بازه کنونی یعنی ۴۳ هزار تومان تا زیر ۵۰ هزار تومان در نوسان خواهد بود، ولی از ابتد ای پاییز بسته به شرایط ممکن است دلار در کانال های دیگری قرار بگیرد .

 

دل انگیزان در پاسخ به سوال اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه آیا شکایت ایران از کره جنوبی در باره استرداد مطالبات از بانک های این کشور قانونی است و استرد اد این پول ها با توجه به تحریم ایران عملی است؟ گفت: شرایط کنونی ایران مثل شرایط عراق در زمان صدام برای جهان شده است؛ یعنی تنها می توانیم بگوییم نفت در برابر غذا و دارو.

 

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، تنها غذا و داروست که می تواند به صورت تهاتری وارد کشور شود .

 

البته این موضوع نتیجه مدیریت اقتصادی کشور در طول تمام دوران پس از انقلاب بوده است.

 

مشاور اقتصادی اتاق بازرگانی کرمانشاه با تاکید بر اینکه امکان مبادله بین المللی بانک ها و موسسات بین المللی با کشور ما وجود ندارد، گفت: به دلیل تحریم های بین المللی و قرارداشتن ایران در لیست سیاه اف ای تی اف امکان مبادله بانک های بین المللی با کشور ما وجود ندارد و به همین دلیل، عملا شکایت ایران از کشورهای دیگر برای استرداد دلارهای بلوکه شده در حد حرف است.

 

به گفته دل انگیزان، کره جنوبی نیز اعلام کرده که این دلارها، پول ایران است و ایران می بایست از تحریم خارج شود تا بتواند آن را وارد کشور خود کند ؛ بنابراین باید سعی کنیم برنامه بین المللی کشور را به سمت و سویی ببریم که تحریم ها برداشته بشود، زیرا این تنها راه است.

 

عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه به اقتصاد ۲۴ گفت: ما با هند، پاکستان، افغانستان و حتی عراق به مرحله تهاتر رسیده ایم.

 

این در حالی است که عراق تنها کشوری بود که می توانستیم با آن کار کنیم، ولی عراق نیز اعلام کرده که عمان واسطه مبادله کالا های ما خواهد شد.

 

ما کی با عمان پول یا کالا رد و بدل می کرد یم که الان بتوانیم این کار را کنیم؟ دل انگیزان در پایان خاطرنشان کرد: نشانه ها حاکی است وارد یک تله یا قفل ارزی شده ایم که این تله و قفل می تواند خسارت های بسیار بزرگی بزند و در سال ۱۴۰۲ نشانه های این تله و قفل کاملا قابل رویت است.

 

همین که عراق می گوید من دلارهایتان را به عمان می دهم که به شما برگرداند نشانه این است که در تله ارزی گرفتار شده ایم، زیرا اگر ما با عراق بده بستانی داشتیم، با عمان بده بستان محدودی داشتیم.

 

این است که مساله در حال پیچیده تر شدن و پاسکاری است.

 

بر اساس این گزارش، براساس اظهارات کارشناسان، تهاتر نفت، اما تبعات بسیار زیادی دارد.

 

اولین مشکل اعلام آمادگی جهت تهاتر، کاهش کارت های شرکت ملی نفت ایران جهت چانه زنی قیمتی و بازاریابی است.

 

مشتریان فعلی نفت ایران که در شرایط سخت تحریم در حال خرید نفت از ما هستند، با اعلام چنین موضعی، می توانند تقاضای قیمت کمتر و شرایط بازپرد اخت بهتر کنند.

 

از طرف دیگر، مشتریان فعلی ممکن است تمایل کمتری به خرید نفت از ایران داشته باشند چرا که عملیات تهاتر، عملیات پیچیده ای است که ریسک و هزینه این مشتریان را افزایش خواهد داد از این رو تعداد مشتریانی که قادر به تطابق با شرایط فعلی هستند، کاهش می یابد.

 

نکته مهم دیگر است که کشورهایی، چون هند، چین و کره که مشتریان فعلی نفت ما هستند، تمایلی به تهاتر نفت با اقلام صنعتی یا سرمایه ندارند و صرفا می توانند اقلام خوراکی و یا دارویی را به ایران ارسال کنند.

 

در چنین شرایطی ایران، ناخواسته خود را تحت برنامه «نفت در برابر غذا» قرارمی دهد.

 

برنامه ای که سالهاست غرب به دنبال اجرایی سازی آن در ایران بود ه و هست! در چنین شرایطی، غرب اصطلاحا دورزدن تحریم ایران را "کانالیزه" خواهد کرد.

 

این بدان معناست که غرب دیگر نگران دورزدن تحریم توسط ایران نیست و می داند پول نفتی که از دورزدن تحریم حاصل می شود به حساب ایران واریز نشد ه و تنها صرف تهاتر با غذا و دارو خواهد شد.

 

در چنین شریطی، امکان نظارت غرب، علی الخصوص آمریکا، بر روند تحریم ایران و روش های دورزدن تحریم فراهم می شود.

 

این دقیقا همان نگرانی است که بارها دلواپسان در مورد FATF بیان کرد ه اند.

 

حال باید پرسید چرا دلواپسان، نگران نظارت آمریکا بر روابط اقتصادی ایران در شرایط تحریم نیستند ؟ نگرانی دیگر در خصوص طرح "تهاتر نفت"، امکان کنترل اقتصاد ایران است.

 

تجربه نشان داده، مادامی که پول نفت صرف خرید اقلام خوراکی و دارویی شود، بازار داخلی کاملا وابسته به عرضه غذا و دارو توسط این کشورها خواهد شد، که این امر تهدید بزرگ امنیت ملی ماست.

 

کشورها و شرکت های خریدار نفت، ایران را مجبور به واردات محصولات مدنظر آن ها نموده و باعث می شوند منابع تامین غذا و دارو در داخل کشور به مرور به حاشیه رانده شوند چرا که ایران مجبور به وارد ات گسترد ه می شود تا بتواند معاد ل فروش نفت خود، کالا دریافت کند.

 

این امر- که در علم اقتصاد با نام «بیماری هلندی» شناخته می شود - باعث خواهد شد منابع ارزی ایران بجای واردات کالا های پایه صادرات (مانند مواد اولیه کارخانجات)، صرف واردات کالا های مصرفی و غیر صادراتی شود.

 

بروز بیماری هلندی نیز به نوبه خود می تواند اقتصاد ملی را از حالت صنعتی بیرون بیاورد.

 

اما شاید مهمترین تهدید چنین طرحی، این است که غرب، می تواند با تحت فشار قراردادن کشور های مشتری نفت ایران جریان ورود غذا و دارو به ایران را مختل کند .

 

در حقیقت اجرای این طرح می تواند راه تنفس کشور را در اختیار کشور های غربی قراردهد و هر زمان که آن ها اراده کنند، این مجرای تنفسی را ببندد و ایران را از نظر انسانی، اقتصادی، دیپلماتیک و حتی نظامی تحت فشار قرار د هند.

 

در پایان باید گفت، تحریم ها و روش های اجرای آن طی سال های اخیر به شدت هوشمند و هدفمند شده و با طرح ها و اید ه های سنتی نمیتوان آن ها را بی اثر کرد.

 

شاید یکی از دلایلی که د ولت قبل تن به چنین طرح هایی نمی داد ، هوشمند ی و نگرانی آن ها از همین تبعات بود ه است.

 

 

«روزنامه اقتصادی اسکناس - 10 مرداد 1402»