صادرات؛ تنها راه ادامه دادن به حیات صنعتی!

 

 

 

 

 

 

اما اکنون وضعیت چگونه است؟ صنعت لوازم خانگی ایران دارای تولیدکنندگان متعددی از میان بخش خصوصی کشور است که همین امر مانع از ایجاد انحصار در این صنعت شده است.

 

به گفته معاون وزیر صنعت در حال حاضر مشکلات صنعت لوازم خانگی به تامین ارز، مالیات و تامین اجتماعی بر می گردد، در حالی که برخی قوانین مربوط به اوایل انقلاب است و باید اصلاح شوند.

 

دانش بنیان ها باید موتور نوآوری صنعت باشند محمد حسین تهرانچی، مدیر عامل شرکت نانیوا و از اعضای انجمن صنایع لوازم خانگی با اشاره به 42 سال فعالیت صنعت لوازم خانگی با 312 عضو واحد تولیدی اعم از تامین کنندگان قطعات، مواد، محصولات نهایی و غیره گفت: صنعت لوازم خانگی بعد از خودروسازی دومین صنعت پیشرو و موثر در اقتصاد ایران و  GDP  است.

 

این نماینده انجمن خاطر نشان کرد: آنچه که در صنعت کل کشور به خصوص صنعت لوازم خانگی مغفول مانده علوم کاربردی است و به عبارتی صنعت لوازم خانگی از علوم کاربردی محروم است.

 

لذا از شرکت های دانش بنیان توقع همکاری داریم.

 

وی با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی حدود 300 هزار نفر اشتغال آفرینی مستقیم و یک میلیون نفر اشتغال آفرینی غیر مستقیم دارد، افزود: در واقع ما صنعت پیشرو برای صنایع فولاد و پتروشیمی ها هستیم و از این صنایع انتظار داریم از این فرصت استفاده کنند و خدمات خوبی به مصرف کنندگان خود که لوازم خانگی است بدهند.

 

حرکت به سمت درآمدهای غیر نفتی از طریق تولیدات لوازم خانگی تهرانچی خاطر نشان کرد: صنعت لوازم خانگی می تواند عاملی برای حرکت به سمت درآمد بدون نفت باشد بنابراین باید متناسب با نیازهای بازارهای خارجی کالا تولید کنیم اگر نه در سایه تحریم ها فقط در داخل فروش داریم.

 

وی اضافه کرد: همانطور که می دانید اخیرا دولت به خودرو سازها اعلام کرده دیگر ارزی تخصیص نخواهد داد و خود باید ارز مورد نیاز را تامین کنند.

 

بنابراین در صنعت لوازم خانگی نیز برای ادامه دادن به حیات صنعتی خود راهی جز حرکت به سمت صادرات نداریم.

 

به این ترتیب ابتدا باید نیاز مشتریان را در مواد اولیه و محصول نهایی بشناسیم تا بتوانیم کالاهایی صادراتی تولید کنیم.

 

شرکت های دانش بنیان موتور نوآوری در صنعت لوازم خانگی این فعال صنعت لوازم خانگی در ادامه اذعان داشت: این صنعت ارزش افزوده حدود 15درصد ایجاد می کند یعنی 15 درصد از ثروت کشور توسط لوازم خانگی ایجاد می شود.

 

به این ترتیب ما معتقدین چاپخانه اصلی پول باید در کارخانجات باشد چون این ها هستند که تولید سرمایه می کند و لذا ما ضرابخانه کشور هستیم و برای کشور خلق پول می کنیم.

 

وی گردش مالی صنعت لوازم خانگی را 6 میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: از شــرکت های دانش بنیان انتظار داریم وظیفه ذاتی خود که تولید دانش و دانش محور بودن است توجه کنند.

 

تهرانچی گفت: متاسفانه الان دانش بنیان ها غالبا مشغول تولید ثروت از طریق تولید انبوه هستند.

 

در حالی که انتظار داریم موتور نوآوری ها در صنعت لوازم خانگی باشند؛ یعنی دانش باید از طریق دانش بنیان ها به صنعتگران انتقال یابد.

 

موانع پیش روی صنعت لوازم خانگی عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفت: قیمت محصولات تولید شده برای صنایع پایین دست ثابت و دستوری است، اما قیمت مواد اولیه تولیدی در شرکت های فولادی و پتروشیمی مدام افزایش پیدا می کند.

 

عباس ابهری افزود: شرکت های فولادی در طول سال چندین بار قیمت ورق های فولاد را افزایش می دهند، اما قیمت لوازم خانگی که از این ورق ها تولید می شود ثابت است باید حداقل به اندازه تاثیر افزایش قیمت فولاد ما هم بتوانیم قیمت محصول نهایی خود را افزایش دهیم.

 

وی اضافه کرد: تامین ارز برای واردات برخی از قطعات از دیگر مشکلات این صنعت است، زیرا حتی اگر ما بیش از 95 درصد یک محصول را در داخل تولید کرده باشیم، اما فقط یک قطعه کوچکی از آن وارداتی باشد همان قطعه کوچک؛ چنانچه به موقع وارد نشود می تواند تمام خط تولید را تعطیل کند یعنی اگر ارز به موقع تخصیص پیدا نکند و قطعات مورد نیاز بموقع وارد نشود باعث توقف تولید می شود.

 

عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفت: از طرفی با توجه به تورم موجود؛ هر سال نیاز داریم تا منابع مالی بیشــتری را برای سرمایه در گردش در اختیار داشته باشیم، اما سرمایه گذاران و ســهام داران توان تزریق نقدینگی مورد نیاز را ندارند و ناچاریم به سراغ تسهیلات بانکی برویم؛ امسال بانک ها بدلیل سیاست های کنترل تورم هیچ پولی به صنایع ندادند و تسهیلات بانکی قطع شده است و حالا این صنعت با مشکل تامین نقدیندگی مواجه است.

 

ابهری با بیان اینکه قوانین دست و پاگیر باعث شده تا صنعتگران بخش زیادی از وقت خود را صرف تفسیر قوانین و حل اختلافات با سازمان های دولتی کنند افزود: یکی از سازمان های دولتی در یکسال بیش از هزار بخشنامه صادر کرده بود و ما باید بخشی از نیروی انسانی خودر را فقط صرف رسیدگی به امور بخشنامه های جدید کنیم.

 

چالش تولید لوازم خانگی با قوانین فوری یک تولیدکننده لوازم خانگی گفت: قوانین فوری و بدون مشورت با تولید کننده باعث شده تولیدکنندگان بجای تمرکز بر رشد تولید مداوم، گرفتار حل و فصل مشکلات با سازمان های دولتی باشند.

 

مجتبی شفاعی در حاشیه نشست فعالان صنعت لوازم خانگی با معاون وزیر صمت گفت: مشکلاتی نظیر تامین نقدیندگی و تامین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه از یکسو و قوانین دست و پاگیر سازمان تامین اجتماعی و امور مالیاتی از سوی دیگر، موانع مختلفی را در مسیر تولید ایجاد کرده اند به طوری که تولید کننده نمی تواند از تمام ظرفیت های خود برای تولید استفاده کند و مدام وقت و انرژی خود را صرف رفع این موانع می کند.

 

وی ادامه داد: یکی از دلایل بروز مشکلات این است که مسئولین در دستگاه های مختلف، زمانی که می خواهند دستورالعمل یا قانون جدیدی را به اجرا درآورند از نظر فعالان صنعت استفاده نمی کنند و تعاملی با صنعتگران ندارند بطور مثال اگر قرار است در حوزه گمرک، قوانین تغییر کنند بهتر است که نماینده ای از واردکنندگان در جلسات حضور داشته باشند تا بتوانند نظر های خود را به گوش مسئولان برسانند، این به معنی دخالت در سیاستگذاری ها نیست فقط انتظار داریم، نظرات شنیده شود.

 

این تولیدکننده لوازم خانگی گفت: برخی قوانین جدید در حوزه تولید و واردات باید چند ماه قبل از اجرا، اطلاع رسانی شوند تا تولید کننده بتواند براساس آن ها برنامه ریزی لازم را داشته باشد و یکباره با یک رویداد جدید مواجه نشود.

 

مهمترین راهکار عبور از چالش های کنونی صنعت لوازم خانگی یک کارشناس صنعت لوازم خانگی ضمن بیان اینکه آمارهایی که درباره تولید و صادرات لوازم خانگی ارائه می شود با واقعیت های جامعه همخوانی ندارد و از طرفی هر چهار ضلع درگیر در این صنعت یعنی تولیدکننده، توزیع کننده، مصرف کننده و دولت از شرایط کنونی ناراضی هستند بر این عقیده است مهمترین راهکار ارتقای صنعت این است که اول نقش خودمان را در مناسبات جهانی تعریف کنیم .

 

آمارها با واقعیت بازار همخوانی ندارد «احسان فدایی» کارشناس بازار و صنعت لوازم خانگی اظهار داشت: امروز در بازار لوازم خانگی هر چهار بخش درگیر در این صنعت ناراضی از شرایط کنونی هستند.

 

این چهار بخش شامل: تولیدکننده، توزیع کننده یا فروشنده، مصرف کننده و حتی خود مجموعه های دولتی مانند گمــرک.

 

وی در خصوص متضرر شــدن دولت از این شــرایط بر این نکته اذعان می کند چون واردات قانونــی وجود ندارد و حجم قاچاق و واردات غیرقانونی بسیار بالاست دولت دست اش از این بازار کوتاه شده و نمی تواند حقــوق گمرکی و عوارض را دریافت کند.

 

از طرف دیگر چون واردات قانونی وجود ندارد واردکننده رسمی نیز کاملا از شرایط ناراضی است و نمی تواند درست فعالیت کند.

 

موانع ارزی؛ چالش اصلی صادرات لوازم خانگی احسانی فدایی در بخش دیگری از گفتگوی خود به آمارهای اعلام شده صادرات می پردازد و می گوید این آمارها باید با واقعیت های موجود تطبیق داده شــود.

 

از دید وی در همه جای دنیا نه فقط در بخش لوازم خانگی بلکه در همه صنایع انتخاب نهایی مصرف کننده بر اســاس توصیه های اخلاقی و شعارها شکل نمی گیرد، بلکه عامل اصلی چیزیســت تحت عنوان «مزیت رقابتی».

 

این کارشناس صنعت لوازم خانگی ادامه می دهد که مزیت رقابتی دو بخش است: یکی بخش تکنولوژی و کیفیت و دیگری بحث قیمت.

 

قیمت در کشورهایی که شرایط خوبی ندارند اولویت است اما در بخش تکنولوژی کشورهای منطقه انتخاب آزاد دارند و در شرایط تحریمی نیستند و به همین دلیل از مزیت بازار آزاد بهره می برند و برندهای معتبر بین المللی در آن کشورها حضور دارند.

 

از طرف دیگر این برندها با روش دامپینگ یعنــی ارائه قیمت های پایین تر بازار منطقه را رقابتی کرده و با قیمت مناسب و با تکنولوژی به روز محصول خود را ارائه می کنند.

 

وی در ادامه به بحث موانع ارزی به عنوان یکی از موانع کلیدی بازار لوازم خانگی اشاره می کند و می گوید برندهای ایرانی نه تنها مشوق های صادراتی ندارند بلکه صادرکنندگان حتی در صورت فروش نمی توانند به دلیل تحریم های بانکی و «اف ای تی اف» ارز خود دریافت کنند.

 

فدایی در ادامه به یک مانع بزرگ دیگر در این صنعت اشــاره می کند و می گوید: حتی اگر در بهترین حالت ارز صادراتی هم دریافت شــود چون ارز باید در داخل با قیمت دولتی به فروش برود صادرات صرفه اقتصادی خود را از دست می دهد چرا که تولید با ارز آزاد است اما فروش ارز دریافتی با قیمتی پایین تر از بازار.

 

از دید وی این فرایند منطق اقتصادی ندارد و حتی اگر در خوشبینانه ترین حالت بازار صادراتی هم وجود داشته باشد و هرچقدر هم تولیدکننده اراده این کار را داشته باشد باز هم در این شــرایط کم خواهد آورد.

 

وی همچنین آمارهای مربوط به صادرات را گمراه کننده می دانند و از دید وی آمارهای صادرات در بهترین حالت شامل به اصطلاح «کالاهای سفید» مانند یخچال، ساید بای ساید، ماشین ظرف شویی، تلویزیون و...  نیست و آمارها بیشتر شــامل فروش بخاری و یا کولر آبی به کشورهای فقیر مانند افغانستان یا بعضا پاکستان و عراق و سوریه است که صادرات همین محصولات هم در آینده با توجه به تکنولوژی موجود در کشورهای اطراف از یک طرف و محدودیت سوخت و انرژی در کشورهای خاورمیانه جایگاه خود را از دست خواهد داد.

 

فدایی در ادامه عنوان می کند ما نه در صادرات موفق هستیم و نه در واردات و نه در اضلاع مختلف این صنعت یعنی تولید، توزیع، مصرف و دولت و هیچکدام شرایط مناسبی در بازار لوازم خانگی ندارند.

 

مهمترین راهکار برای حل و فصل معضلات لوازم خانگی این کارشناس صنعت لوازم خانگی در ادامه به آینده این صنعت و هدف گذاری رشد تولید و صادرات پرداخت و گفت متاسفانه صرفــا یاد گرفتیم که با آمارها بازی کنیم و این تصور را ایجاد می کنیــم که با ارائه آمارهای کمــی عملا به هدف موردنظر رســیدیم، در صورتی که واقعیت موجود آن چیزی هست که در کف بازار و در زندگی مردم مشــاهده می شود.

 

وی در ادامه گفت: در برنامه توسعه ششــم طبق نظر مرکز پژوهش های مجلس میزان تحقق تنها 27 درصد بوده آن هم در شرایطی که در دوران برنامه ششــم شرایط اقتصادی نسبتا بهتر بود .... وی می گوید بدون تردید اگر روال بر مبنای ارائه چنین آمارهایی پیش برود مطمئنا شرایط بهبود نخواهد یافت.

 

احسان فدایی در پایان صحبت هایش به مهمترین راهکار حل و فصل معضلات بازار لوازم خانگی اشاره می کند و اظهار داشت: تنها اتفاق مثبت که می تواند شرایط را تا حدی بهبود ببخشد این است که نقش خودمان را در پازل و مناسبات جهانی بفهمیم و نحوه نقش آفرینی خودمان را تعیین کنیم و واقعیت های موجود را بپذیریم.

 

از همه مهمتر اینکه پذیرفتن «اف ای تی اف» به شدت در صنعت و مراودات تجاری ما می تواند تا حد زیادی مفید و مؤثر باشد.

 

در حال حاضر حتی معاهداتی که با کشورهای حوزه خلیج فارس امضا شده هیچکدام عملیاتی نمی شوند چرا که ایران جز اف ای تی اف نیست و این مسئله برای آنها اهمیت دارد.

 

در کشورهای بزرگ دنیا دولت ها اگر تصمیم سیاسی بگیرند بخش خصوصی جدا از تصمیم دولت ها عمل می کند.

 

مثال چین در سطح بین الملل در کنار ایران اســت اما در بحث عملیاتی هیچ کدام از بانک های چینی حاضر به همکاری با ایران نیستند و دولت هم نمی توانند به بانک ها دستور بدهد.

 

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 29 مرداد 1402»