برنامه راهبردی توسعه صنعت پتروشیمی

 

 

 

 

 

 

این صنعت همواره به عنوان یک صنعت ارزش آفرین در اقتصاد ملی مطرح بوده است و طی سالیان گذشته، رشد فزاینده مصارف متنوع محصولات پتروشیمیایی در جهان و ایجاد بازاری گسترده در این حوزه و همچنین ارزآوری قابل توجه، زمینه توسعه صنعت پتروشیمی را با هدف تأمین نیاز صنایع داخلی کشور و حضور در بازارهای بین المللی فراهم نموده است.

 

شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران طی نیم قرن فعالیت، چند برنامه توسعه را به اجرا درآورد و موفق شد صنعت پتروشیمی ایران را به صنعتی در کلاس جهانی ارتقا دهد و پس از گذشت بیش از نیم قرن از ایجاد و توسعه این صنعت مهم، نقش سازنده آن در راستای شکوفایی اقتصادی کشور، توسعه پایدار، بومی سازی فناوری، توسعه صنایع پایین دستی، صادرات غیرنفتی، توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت، ایجاد ارزش افزوده و اشتغال آفرینی بر کسی پوشیده نیست.

 

اکنون 116 طرح پتروشیمی با حجم سرمایه گذاری حدود 100 میلیارد دلار در کشور در حال اجراست که به گفته مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، امسال 12 مجتمع تازه پتروشیمی به مجتمع های پتروشیمی کشور افزوده می شود.

 

 7 عملیات اجرایی جدید در دولت سیزدهم:

 

1 -عملیات اجرایی طرح تولید پروپیلن از پروپان (PP/PDH )شرکت پالایش پارسیان سپهر شهریورماه 1401 با هدف تکمیل زنجیره ارزش و ظرفیت تولید سالانه 450 هزار تن پروپیلن، 300 هزار تن پلی پروپیلن، 100 هزار تن آکریلیک اسید و سوپرجاذب ها آغاز شد.

 

این طرح به منظور افزایش زنجیره ارزش 536 هزار تن پروپان از محل تولیدات شرکت پالایش پارسیان سپهر با سرمایه 488 میلیون یورویی و 29000 هزار میلیارد ریالی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس احداث خواهد شد.

 

2 -عملیات اجرایی طرح PP/PDH پتروشیمی پارس هفتم شهریورماه 1401 آغاز شد.

 

طرح PDH پتروشیمی پارس با ظرفیت تولید 600 هزار تن پروپیلن و 500 هزار تن پلی پروپیلن و سرمایه گذاری 645 میلیون دلار و 66 هزار میلیارد ریال در مدت 48 ماه در منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه) احداث می شود.

 

سالانه 700 هزار تن پروپان از محل تولیدات پتروشیمی پارس و 3.8 هزار تن اتیلن از پتروشیمی های منطقه به عنوان خوراک در این واحد مصرف می شود.

 

بازگشت سرمایه این طرح 17.18 درصد و دوره بازگشت سرمایه عادی از زمان احداث، هشت سال و نیم و درآمد کل سالانه در زمان بهره برداری کامل 567 میلیون دلار است که سود خالص سالانه 160 میلیون دلاری نصیب پتروشیمی پارس خواهد کرد.

 

3-شرکت پالایش گاز بیدبلندخلیج فارس تولید پلی پروپیلن را به منظور تکمیل زنجیره ارزش و تولید ارزش افزوده و اشتغال زایی در منطقه بهبهان در دستور کار قرار داد و به این منظور عملیات اجرایی طرح تولید پروپیلن از پروپان (PDH) را شهریورماه 1401 آغاز کرد.

 

این طرح در دوران اجرا برای حدود 5 هزار نفر و در دوران بهره برداری برای 500 تا 600 نفر اشتغال زایی مستقیم خواهد داشت.

 

4 -عملیات اجرایی پروژه یک میلیون و 650 هزار تنی پترولافین فن آوران پاییز 1401 کلید خورد و پس از تکمیل مطالعات امکان سنجی و صدور مجوزهای لازم، با مشارکت سهامداران خود وارد مرحله عملیاتی ساخت شد.

 

هدف از احداث این واحد با توجه به لزوم تغییر راهبردهای تولیدی از خام فروشی به سوی اهداف با سودآوری مطمئن و پایدارتر، تأمین خوراک لازم برای زنجیره ارزش تعریف شده این محصول در پترولافین فن آوران اعلام شده است.

 

قرار است با توسعه زنجیره تولید در حوزه صنایع پایین دست متانول، سالانه 280 هزار تن پلی اتیلن سبک و سنگین خطی و 450 هزار تن پلی پروپیلن در کنار دیگر محصولات جانبی تولید شود.

 

این طرح در فاز پروژه حدود 3 تا 4 هزار نفر اشتغال زایی مستقیم خواهد داشت و در زمان بهره برداری و عبور از فاز پروژه دارای ساختار نیروی انسانی 800 نفری خواهد بود.

 

5 -عملیات اجرایی طرح «سبزواره پتروشیمی همت» با سرمایه گذاری 300 میلیون یورو به منظور تولید سالانه یک میلیون و 75 هزارتن اوره گرانول در 22 آذرماه 1401 در عسلویه آغاز شد.

 

طرح پتروشیمی همت در زمینه تولید اوره گرانول با استفاده از آمونیاک مازاد مجتمع های پتروشیمی داخل کشور و دی اکسیدکربن مازاد حاصل از ونت های فرآیندی مجتمع های پتروشیمی پارس، پارسیان سپهر و فرساشیمی در منطقه عسلویه اجرا می شود.

 

برآورد سرمایه گذاری ثابت داخلی و خارجی این طرح 300 میلیون یورو است که با پایان عملیات اجرایی و ورود به عرصه بهره برداری، حدود 600 هزار تن آمونیاک مازاد از دیگر مجتمع ها، 830 هزار تن دی اکسیدکربن مازاد از مجتمع های منطقه عسلویه به عنوان خوراک مصرف و روزانه 3 هزار و 250 تن اوره گرانول (معادل یک میلیون و 75 هزار تن در سال) تولید می کند.

 

6 -عملیات اجرایی طرح تبدیل گاز به محصولات با ارزش افزوده بالاتر(GTX)  شرکت پتروشیمی تفتان آریا در نیمه دوم سال 1401 آغاز شد.

 

برای اجرای گام نخست این طرح که در چابهار، قطب سوم صنایع پتروشیمی ایران احداث می شود، 1.4 میلیارد دلار اعتبار در نظر گرفته شده است.

 

 

هدف از اجرای طرح GTX ، تولید محصولات پایین دست زنجیره ارزش متانول، شامل اسید استیک، فرملادئید، وینیل استات مونومر و محصولات زنجیره پلی ال (پلی یورتان) شامل بوتان دیول و ... است.

 

7 -عملیات اجرایی طرح PP/PDH پلیمر کنگان با هدف تکمیل زنجیره ارزش یازدهم اسفندماه 1401 با حضور وزیر نفت و معاونش در امور پتروشیمی آغاز شد.

 

طرح پروپان به پروپیلن و پروپیلن به پلی پروپیلن (PP/PDH)شرکت توسعه پلیمر کنگان با ظرفیت اسمی سالانه 600 هزار تن پروپیلن و 600 هزار تن پلی پروپیلن در ضلع جنوب شرقی فازهای 24-22 پارس جنوبی احداث می شود.

 

714 هزار تن پروپان مورد نیاز این طرح از پارس جنوبی و روزانه 1.28 میلیون مترمکعب گاز طبیعی از سوی شرکت ملی گاز ایران به عنوان خوراک تأمین می شود.

 

گسترش تجارت خارجی و تکمیل زنجیره ارزش، مهمترین اقدامات صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم در همین راستا معاون وزیر نفت با اشاره به گسترش روابط دیپلماسی در دولت سیزدهم، گفت: این شرکت مذاکرات فراوانی با کشورهای همسایه و همسو داشته که به توسعه همکاری های خارجی در زمینه فروش کاتالیست، مواد شیمیایی، صدور خدمات فنی و مهندسی، تامین تجهیزات و قطعات منجر شده است.

 

«مرتضی شاهمیرزایی» ، به نقش حائز اهمیت توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در اقتصاد کشور اشاره کرد و اظهار داشت: ایجاد ارزش افزوده، ارزآوری، اشتغال زایی، محرومیت زدایی و تکمیل زنجیره تأامین صنایع گوناگون کشور، با توسعه صنعت پتروشیمی به ارمغان می آید.

 

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به ضرورت توجه به توسعه صنایع تکمیلی به ویژه در شرایط تحریم های ظالمانه علیه ایران تاکید کرد و افزود: صنعت پتروشیمی نماد اقتصاد مقاومتی و درون زایی اقتصادی در عرصه صادرات غیرنفتی است.

 

وی، به گسترش روابط بین الملل در دولت سیزدهم اشاره کرد و گفت: شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز به دنبال سیاست افزایش همکاری ها با کشورهای همسایه و همسو در این دولت، مذاکرات فراوانی با کشورهای روسیه، ازبکستان، ارمنستان، هندوستان، پاکستان، آفریقا و کشورهای شرق دور داشته که به گسترش همکاری های خارجی صنعت پتروشیمی ایران در زمینه فروش کاتالیست و مواد شیمیایی، صدور خدمات فنی و مهندسی، تامین تجهیزات و قطعات منجر شده است.

 

شاهمیرزایی، مهمترین اقدام در دولت سیزدهم را برنامه ریزی برای دستیابی به قله تکمیل زنجیره ارزش دانست و اضافه کرد: به این منظور شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان تنظیم گر و سیاست گذار صنعت پتروشیمی، سند توسعه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی را تدوین و ابلاغ کرد.

 

وی گفت: همسو با تحقق این هدف، شرکت ملی صنایع پتروشیمی فرصت های سرمایه گذاری در زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی را با هدف افزایش ارزش افزوده و درآمدزایی، کاهش خام و نیمه خام فروشی، رفع نواقص موجود در زنجیره ارزش کشور برای کاهش واردات، خودکفایی در تأمین بازار داخلی و افزایش تاب آوری، کاهش ارزبری، اشتغال زایی و تنوع بخشی سبد محصولات و در نتیجه مقاصد صادراتی به سرمایه گذاران معرفی کرد.

 

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ادامه داد: طرح های زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در قالب 20 بسته در پنج زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن، آروماتیک و بوتیلن به مجموع ظرفیت اسمی سالیانه 3.8 میلیون تن با سرمایه گذاری 4.2 میلیارد دلار و با قابلیت تولید سالیانه 4.4 میلیارد دلار از انواع محصول پایین دستی ارائه شد.

 

پتروشیمی مصداق بارز جلوگیری از خام فروشی؛ مصرف روزانه یک میلیون بشکه معادل نفت خام شاهمیرزایی با تاکید بر اینکه طرح های زنجیره ارزش بر اساس دسترسی هلدینگ ها به خوراک های مورد نیاز، در قالب طرح های ملی خودکفایی به آنها ابلاغ شده است، تصریح کرد: شماری از هلدینگ ها برای سرمایه گذاری در این زمینه پیش قدم شده اند و تاکنون چند موافقت نامه اصولی برای طرح های زنجیره ارزش صادر شده است.

 

وی ادامه داد: صنعت پتروشیمی هم اکنون با ظرفیت اسمی سالیانه بیش از 92 میلیون تن، روزانه حدود یک میلیون بشکه معادل نفت خام از منابع هیدروکربوری را به مواد ارزشمند پتروشیمی تبدیل می کند، به طوری که این صنعت در سال 1401 نزدیک به 27 میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته است.

 

معاون وزیر نفت یادآور شد: پتروشیمی های گچساران، دی آریا پلیمر خمین، پارس گلایکول، فاز نخست پالایش گاز شهدای هویزه خلیج فارس، واحد دوم هوای فشرده دماوند انرژی عسلویه، پیش تراکم کارخانه گاز و گاز مایع 900 و 1000 و مخازن نه گانه مخازن سبز پتروشیمی عسلویه طرح هایی هستند که طی دو سال فعالیت دولت سیزدهم به بهره برداری رسیده اند.

 

شاهمیرزایی، از افتتاح پنج طرح پتروشیمی تا پایان سال 1402 خبر داد و تصریح کرد: ظرفیت صنعت پتروشیمی با بهره برداری های جدید تا پایان سال 205 میلیون تن افزایش می یابد.

 

امضای 23 قرارداد و تفاهمنامه با داخلی ها شاهمیرزایی خاطرنشان کرد: 85 درصد فروش صادراتی در سال 1400 معادل 12.7 میلیارد دلار و 91 درصد فروش صادراتی سال 1401 معادل 14.55 میلیارد دلار از سوی مجتمع های تولیدی پتروشیمی در سامانه ارزی نیما فروخته شده است.

 

وی با بیان اینکه شرکت ملی صنایع پتروشیمی همسو با اجرای سیاست های کلان و استفاده حداکثری از توانمندی های داخلی گام برمی دارد، اظهار کرد: اقدام های متعددی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی همسو با شناسایی و همکاری با شرکت های دانش بنیان انجام شده است؛ از این رو 107 شرکت دانش بنیان در سال 1400 و 234 شرکت دانش بنیان در سال 1401 در حوزه اجرا و ساخت تجهیزات داخل صنعت پتروشیمی برای همکاری شناسایی شدند.

 

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه شرکت ملی صنایع پتروشیمی بنا به ضرورت تمرکز بر توسعه ساخت داخل، توانمندسازی شرکت های دانش بنیان و به هم رسانی کسب وکارهای این حوزه اقدام به تأسیس مرکز نوآوری و خودکفایی صنعت پتروشیمی کرده است، ادامه داد: شرکت ملی صنایع پتروشیمی از طریق شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی 23 قرارداد و تفاهم نامه همکاری در حوزه تولید دانش های فنی، کاتالیست ها و مواد شیمیایی با شرکت های داخلی امضا کرده است.

 

شاهمیرزایی با اشاره به اینکه هم اکنون بیش از 85 درصد کاتالیست های صنعت پتروشیمی بومی سازی شده است، یادآور شد: شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی متعهد شده است تا پایان دولت سیزدهم همه کاتالیست های مورد نیاز صنعت پتروشیمی را با کمک شرکت های دانش بنیان داخلی سازی کند.

 

 

«روزنامه اخبار صنعت - 6 شهریور 1402»