فناوری غول چراغ جادو نیست

 

 

 

 

 

 

عمده داروهایی که در آن ســال ها در کشور مصرف می شــدند، وارد و مابقی نیز توسط شرکت های چندملیتی در ایران ساخته می شد، اما با وجود مشکلات کشور در ۴ دهه اخیر به ویژه تحریم ها، داروسازان موفق شدند که پایه های صنعت ملی داروسازی را پی ریزی کنند و در مدت کمی موفق شدند کــه ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز بازار را تامین کنند، اما متاسفانه امروزه چالش های صنعت دارو باعث شده است که فعالان این صنعت با معضلات زیادی در تولید مواجه شوند.

 

معضلات و چالش های صنعت دارو را باید در جای دیگری جست.

 

بی شک کیفیت داروهای تولیدی به شرط دسترسی به مواد اولیه با کیفیت بالا در کشور در مقایسه با سایر محصولات تولیدی، بسیار بالا است، چرا که داروها طبق استانداردهای بین المللی ارزیابی می شوند و این تولیدات ملزم به رعایت اســتانداردهای سختگیرانه ای هستند.

 

در واقع، از آنجایی که کنترل و نظارت بر داروهای تولیدی و وارداتی هر دو با یک روش انجام می گیرد، بنابراین تولیدات داخلی می توانند از نظر کیفی با تولیدات خارجی رقابت کنند، اما چالش های دارویی اکوسیســتم نوآوری تاثیر جدی بر کیفیت محصولات دارویی می گذارد.

 

تولید هر محصولی دارای 2 بعد اصلی است که یک بُعد مربوط به کاربرد فناوری و دانش های نوین است و بُعد دیگر به اقتصاد کشور بازمی گردد.

 

اینکه فکر کنیم همه مشکلات کشور در تولید محصولات و کیفیت، با اکوسیستم نوآوری حل می شود، حاصل کج فهمی در باره اکوسیستم دانش بنیان است.

 

انتظارات از شرکت های دانش بنیان زیاد است و بیشتر مردم فکر می کنند که دانش بنیان ها توانایی حل هر معضلی را در کشور دارند؛ در حالی که دانش و فن؛ مشکل اقتصاد، نیروی انسانی و کمبود بودجه را حل نمی کند.

 

اینها مولفه هایی هستند که بر کیفیت، تاثیر جدی می گذارند و اساس اکوسیستم دانش بنیان، یافتن راهکارهای بهره وری و صرفه جویی در زمان و افزایش راندمان است.

 

چالش های صادرات دارو به دریافت تاییدیه های بین المللی گره خورده و در ایران به دلیل تحریم ها، دریافت این تاییدیه ها دشوار است و همین امر منجر به محدود شدن امکان صادرات می شود.

 

یکی دیگر از چالش های اصلی صنعت دارو که گریبان دانش بنیان ها را هم گرفته، تجویز یا توصیه استفاده از داروی خارجی توسط پزشکان است.

 

بسیاری از داروسازان و پژوهشگران حوزه دارو متفق القولند که برای اینکه اطمینان به داروی تولید داخل بیشتر شود، باید کارآزمایی بالینی در کارخانه های دارویی انجام شود، چرا که در همه جای دنیا، کمیته های علمی برای بررسی شواهد سودمندی داروها، تشکیل می شــود که هیچ وابستگی به دولت ها و کمپانی های دارویی ندارند و تنها بر اساس شواهد علمی کار می کنند.

 

به اعتقاد من، چنین کمیته های علمی نیز باید در کشــور تشکیل شوند که فارغ از هرگونه وابستگی به وزارت بهداشت (سازمان غذا و دارو)، شرکت های دارویی و...، به صورت مستقل در زمینه کیفیت داروهای تولید داخل، فعالیت کنند.

 

بی شک فن و دانش کمک بهره ورانه به صنعت دارویی کشور می کند.

 

برای مثال، اگر قرار است محصولی با عبور از ۱۰ مسیر، تولید شود، فناوری فرآیند تولید را به 5 مسیر کاهش می دهد و موجب افزایش بهره وری می شود.

 

این فرآیند در نهایت، منجر به کاهش هزینه تمام شده برای تولید یک محصول خواهد شد؛ اما برای افزایش کیفیت باید پارامترهای دیگری هم وجود داشته باشند.

 

چالش اصلی در صنعت دارو دسترسی و کاربرد فناوری و تکنولوژی نیست؛ چرا که نیروی متخصص و زیرساخت کافی وجود دارد و آنچه نداریم، تامین نقدینگی و تخصیص ارز برای فعالان این صنعت است.

 

عزیز محمدی با اشاره به الزام تامین ارز یارانه ای به دلیل قیمت گذاری دستوری گفت: در این مولفه هم، مشکلات عدیده ای وجود دارد که در نهایت صنعت دارو را با چالش های اساسی روبه رو می کند.

 

مشکلات تخصیص ارز و نقدینگی، سد راه کیفیت تولید محصولات دارویی است؛ این مشکل در تامین مواد اولیه، کمبود دارو و کیفیت تولیدات خودنمایی می کند.

 

در غیر این صورت، در فرآیند تولید دارو، نیروی انسانی، ماشین آلات و خطوط به روال قبل وجود داشته و در این بخش ها هیچ تغییری ایجاد نشده است.

 

«رفرانس ARS » به عنوان معیاری برای سنجش استانداردهای دارویی محصولی دانش بنیان است که چند سالی موفق به تولید انبوه آن شده ایم.

 

این محصول برای آنالیز محصولات کمی و کیفی و مواد اولیه دارویی کارخانجات داروسازی استفاده می شود.

 

برای اینکه محصولات کارخانجات آنالیز شوند و در دسترس قرار بگیرند، باید با این استانداردها ارزیابی شوند.

 

این رفرانس شاخص کیفی برای محصولات دارویی به حساب می آید و خوشبختانه توانسته ایم به این استانداردها دسترسی پیدا کنیم.

 

 

«روزنامه اقتصادی امروز - 8 شهریور 1402»