عطا بهرامی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی
یکی از موضوعاتی که به صورت مستقیم در افزایش نرخ تورم طی سال های اخیر تاثیر گذار بوده است مساله بنگاه داری بانکهاست؛ موضوعی که به دلیل عدم برخورد قاطع دولت و بانک مرکزی همچنان صورت می گیرد و بانکها بدون کمترین نگرانی از عواقب برخورد با آنها در موضوع بنگاه داری همچنان در این عرصه آنگونه که می خواهند عمل می کنند.
اصل ماجرا این است که بنگاه داری بانکها باعث شده به بخش های مولد وامی ندهند به همین خاطر نگران بازگشت تسهیلات داده شده نیستند، در حالی که یکی از کارکرد بانکها اعطای وام و بازگشت اقساط است تا بانک محل امنی برای درآمد زایی داشته باشد اما در ایران همه چیز متفاوت است.
در ایران بانکها به شرکت های زیر مجموعه خود وام می دهند اما مساله این است که وام ها و اقساط داده شده به شرکت ها و بنگاه های زیر مجموع برنمی گردد ضمن اینکه املاکی که با خلق پول خریداری شده اند نیز پولی به نظام بانکی در کوتاه مدت یا میان مدت برنمی گرداند به این خاطر به سراغ بازار بین بانکی و بانک مرکزی برای تامین نقدینگی می روند و با خلق پولی که صورت می گیرد فشار تورمی بسیار بزرگی به مردم تحمیل می شود.
خروجی بنگاه داری نظام بانکی کشور تحمیل تورم های دو رقمی است چون به صورت ممتد و بدون در نظر گرفتن قاعده یا ضابطه خاصی پول خلق می کنند؛ وارد بازار دارایی ها می شوند و با خریداری ملک و شرکت باعث می شوند دارایی ها گران قیمت گذاری شوند.
گران قیمت گذاری شدن دارایی ها کسب و کارهایی که با دارایی گران اداره می شوند را طبیعتا تحت الشعاع قرار می دهد به همین خاطر یک تورم ممتد داریم که پایانی بر آن متصور نمی شود.
در این موضوع شکی نیست که بنگاه داری بانکها در ذات خود خلاف قانون است پس چون تخلف است اصلا نباید اتفاق بیفتد اما طی دو دهه گذشته به خاطر اهمال کاری و عدم برخوردهای جدی با بانکهای متخلف اعم از دولتی یا خصوصی شاهد افزایش نرخ تورم بوده ایم.
اگر بانک مرکزی میلی به برخورد با بانکهای متخلف دارد باید در وهله اول به هیچ عنوان ریسک بانکها را نخرد و در مرحله بعد بانکهای زیان ده و ناتراز را تعطیل کند در این هنگامه است که می توان با اطمینان خاطر گفت بانک مرکزی وارد دور برخورد قاطعانه با بانکهای متخلف شده است.
کنترل ترازنامه، توضیح خواستن یا نصیحت کردن و جلسه گداشتن با بانکهای متخلف به هیچ وجه در کاهش و حذف بنگاه داری بانکها موثر نیست؛ چرا که بانکها به صورت روزانه کسری های خود را با خلق پول جدید تامین می کنند.
با اینکه رئیس بانک مرکزی در اوایل سال جاری وعده برخورد و تعطیلی بانکهای زیان ده و ناتراز را در شهریور امسال داده بود اما نزدیک به دو ماه از شهریور می گذرد اما بانک مرکزی در این موضوع برخورد جدی و قاطعی صورت نداده است.
«روزنامه اخبار صنعت - 3 آبان 1402»
[/sect id=[file]] |