مرتضی برکاته
کلیــد واژه تولیــد سال هاســت بر زبان ها جــاری اســت، امــا احتمالا مهمترین حلقه گمشده در اقتصاد کشــور را باید در همین نقطــه یافت، آنجا که تولیــد به روایت اغلب فعالان این بخش با مشکلات بزرگ و کلاف سردرگم حمایت و نظارت رو به رو شده است.
ســال های متمادی است که مسئولان ایرانی به طرق مختلــف از اهمیت تولید می گویند.
بنابراین نمی توان گفــت که درک مدیریتی این مهم وجود نداشته است.
حتی نمی توان گفت مسئولان تلاشی برای کاهش مشکلات تولیــد نکرده اند.
چرا که فشــارها از ســمت تولیدکنندگان و ابــراز نارضایتی ها در ابعاد مختلف به آنها منتقل شــده و سازوکارهایی هم در نظر گرفته شد.
با این وجود باید گفت مجموع تلاش ها به بهبود وضعیت تولید ختم نشده و آخرین آمارها نشان می دهد که تولید در ایران با یک سوم ظرفیت فعال اس..
اما سوال این است که چرا به رغم تلاش های انجام شده و تمایل شدید مسئولان در دهه های گذشته برای بالندگی تولید که در شــعارها و وعده ها به وفور یافت می شــود، اوضاع تولید اینگونه اســت؟
پاســخ به این ســوال را باید در سیاست های کلانی جســت وجو کرد که خواســته یا ناخواســته در جهت تضعیف تولید بخصوص بخش های مولد صنعتی در کشــور عمل کرده است.
نگاهی به آمارهای موجود از فراز و نشــیب بخش های تولیدی نشــانگر این موضوع مهم اســت که سیاســت خارجی ایران و تحریم ها اثرگذاری مســتقیمی در افت و خیز تولید دارد.
نمودارها همزمان با فشارهای تحریمی کاهش تولید را نشــان داده اند. کمبود مــواد اولیه و ارز در دســترس برای تولید از یکسو بنیه و راندمان نهایی صنعت را کاهش داده و از ســوی دیگر موجب تعدیل نیــروی کار و جابجایی معنادار مشــاغل از بخش های صنعتی به خدمات شــده است.
نمونه بارز این ادعا را باید در آخرین پژوهش ها درباره افزایش سهم خدمات از رشد اقتصادی یافت.
افزایش ســهم خدمات در کیــک اقتصادی ایران در ســال های گذشته همپای ارزش افزوده ای که ایجاد کرده است منجر به بهبود اشــتغالزایی نشده و حتی درباره کیفیت این رشد و افزایش سهم حرف و حدیث های فراوانی وجود دارد.
گرچه خدمات در دنیای امروز سهم بیش از 70 درصدی را در کشورهای توسعه یافته تصاحب کرده و قابل اعتناســت اما کیفی بودن آن عیار مهمی اســت که باید مورد توجــه قرار گیرد.
در این باره گلایه بخش های صنعتی کشــور شنیدنی اســت.
آنها بر این عقیده اند که بنگاه های تولیدی با کمبود ســرمایه در گردش مواجه اند و تحریم ها نیز توان صادراتی آنها را به شــدت کاهش داده، در حالی که نرخ اســتهلاک این بخش با توجه به کمبودهای موجود بالا رفته اســت.
بسیاری از بخش های تولیدی در کشــور از صنعت داروســازی گرفته تا بخش های نفت و گاز با همین مشکل بزرگ دست به گریبانند که برای نوسازی و به روزرسانی تولید امکانی ندارند.
این رویه در آینده می تواند ظرفیت های تولیدی کشور را به مراتب کاهش و کارگران بیشتری را در گردونه تعدیل قرار دهد.
از این منظر تامین سرمایه درگردش برای بخش های مختلف تولیدی روزنه حیات اســت.
مســئولان ناگزیرند دیر یا زود برای این معضل جدی چاره اندیشی کنند.
«روزنامه مواجهه اقتصادی - 22 اسفند 1402»
[/sect id=[file]] |