ورود اقتصاد ایران به رُکود؟

این عدد نسبت به ماه قبل کاهش قابل توجهی را نشــان می دهد و حکایت از آن دارد که شرایط عمومی محیط کسب وکار در آبان ماه نسبت به ماه گذشته تنزل یافته است.

اعداد به دست آمده برای پنج مؤلفه اصلی شامخ کل، حاکی از کاهش مقدار تولید محصولات (46.24) افت قابل توجه در سفارشات جدید(43.91) افزایش ناچیز در سرعت تحویل سفارشات (51.73) و موجودی مواد اولیــه(51.26) و کاهش اندک در به کارگیری نیروی کار (48.88) است.

به طورکلی اعداد شــامخ کل به دســت آمده از ابتدای سال، بهبود قابل توجهی را در محیط کسب وکار نشان نمی دهند.

اگرچه در گزارش ماه گذشته عنوان شد که عدد به دست آمده برای مهرماه یعنی 50.10 ، کمترین عدد به دست آمده از ابتدای سال گذشته بود اما در آبان ماه شــاهد تنزل این عدد به 47.39 هســتیم؛ بنابراین می توان گفت شــامخ آبان ماه کمترین عدد از ابتدای سال 1401 است.

 این موضوع همچنین می تواند نشــانه ای برای ورود اقتصاد به رکود از ابتدای پاییز باشد.

دلایل کاهش 2.8 واحدی شامخ کل اقتصاد در آبان ماه را می توان در دو بعد داخلی و جهانی بررسی کرد.

تداوم تورم بهای مواد اولیه از ابتدای سال، ادامه ناآرامی های سیاسی در آبان مــاه، متلاطم بودن نرخ ارز، اعمال تحریم های جدید ایالات متحده علیه ایران و از بین رفتن خوش بینی ها به سرانجام برجام و رفع تحریم ازجمله مهم ترین دلایل داخلی هستند.

در اقتصاد جهانی نیز پیش بینی ها از ورود اقتصادهای بزرگ به رکود، ادامه تحولات سیاســی - نظامی جنگ روسیه - اوکراین و احتمال کشیده شدن دامنه جنگ به خاک لهستان و گمانه زنی ها در خصوص حمایت هــای جدیــد چین از بنگاه هــای اقتصادی با افزایش موارد مبتلا به کووید-19 مهم ترین رویدادهای مؤثر در آبان ماه بودند.

همچنین در بررسی شامخ صنعت باید به این نکته اشاره کرد که شامخ صنعت به دلایلی نظیر چشم انداز فزاینده قیمت مواد اولیه، با شــامخ کل دچار واگرایی شــده و باوجود افول شامخ کل، رشد کرده است.

شامخ صنعت در آبان مــاه 1401 ،یــک افزایش اندک را در وضعیت عمومی کسب وکارها نشان می دهد. (52.49)

از سوی دیگر، برای نخستین بار از ابتدای سال شاهد واگرایی بین شامخ کل و شامخ بخش صنعت هستیم به نحوی که شــامخ کل حاکی از افت شــرایط محیط کســب و کار و شــامخ صنعت حکایت از بهبود اندک وضعیت کسب و کارها دارد.

رشد شامخ صنعت درحالی اتفاق افتاده که دو بخش خدمات و کشاورزی که سهم زیادی در تعیین شــامخ کل دارند با کاهش نســبت به ماه گذشــته روبه رو بوده اند.

در بررسی شامخ خدمات و کشــاورزی، عدد شــامخ به دست آمده از نظرسنجی مدیران خرید در آبان ماه، حاکی از افت قابل توجه تولید )42.65) کاهش شــدید سفارشــات جدید (41.18) عدم تغییر ســرعت تحویل سفارشات (۵0 ) و افزایش اندک در موجودی مواد اولیه (52.94) است.

همچنین استخدام نیروی کار در بخش کشاورزی و خدمات طی آبان ماه کاهش یافته (4۷ ) و شاهد افت قابل توجه در صادرات و فروش محصولات این بخش نیز هستیم بترتیب 47.6 و 44.12 .

 افزایش شــدید قیمت مواد اولیه نیز از ســوی مدیران خرید بخش خدمات و کشــاورزی در آبان ماه گزارش شده است(80.88) افزایش بهای مواد اولیه و کاهش فــروش و صادرات محصول از چالش های جدی این بخــش اســت که می توانــد تبعات بعــدی از جمله ورشکســتگی بنگاه های اقتصادی فعال در این بخش را به همراه داشته باشد.

با توجه به رشــد شــامخ صنعت و افت شامخ دو بخش خدمات و کشاورزی می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که تأثیرپذیری بخش کشــاورزی و خدمات از شرایط عمومی محیط کسب و کار بیش از بخش صنعت است.

 همچنین سهم این بخش ها در محاسبه شامخ کل نیز بیشتر از بخش صنعت است.

«روزنامه اقتصادی نقش اقتصاد - 22 آذر 1401»