ناکارآمدی و شکست فیلترینگ
صدای اعتراض مجلس از وضعیت اینترنت کشور بلند شد: 
روز گذشته در حالی گزارش کمیسیون صنایع مجلس پیرامون کیفیت اینترنت و چالش های ایجاد شده برای شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی، قرائت شد که وضع اینترنت در کشور به خصوص تهران وضعیت مناسبی نداشت ولی مثل همیشه وزیر ارتباطات که به مجلس رفته بود از وضعیت مناسب اینترنت کشور دفاع کرد و با جملات تکراری پاسخ نمایندگان را به طور مستقیم و مردم را به شکل غیر مستقیم داد.
او با دفاع از عملکرد خود در کسوت وزیر ارتباطات نقدی جدی بر گزارش کمیسیون صنعت مجلس وارد کرد و عملا عملکرد دولت در حوزه آی تی را قابل دفاع دانست او در این جلسه به مساله مهمی اشاره کرد مبنی بر اینکه می توانیم بازار فیلتر شکن فروشان را جمع کنیم و موضوع مهمتری که بر آن اشاره کرد مساله رفع فیلتر کانال های فیلتر شده بود اما این ادعای بزرگی است که در قامت وی نمی گنجد .
در این میان وزیر سابق ارتباطات در خصوص گزارش مجلس گفت: گزارش ناکارآمدی و شکست برای فیلترینگ! گزارش مجلس در باره کیفیت اینترنت حاوی گزاره ی مهمی است: میزان ترافیک ناشناس(ترافیکی که سیستم فیلترینگ قادر به تشخیص پروتکل آن نیست) از 5 درصد به 25 درصد رسیده است! این یعنی ناکارآمدی و شکست برای فیلترینگ! این یعنی ناآگاهی حکمران حتی از نوع بخش بزرگی از ارتباطات بین الملل! یعنی افزایش تهدیدات سایبری علیه منافع ملی! می گفتند می خواهند با تصویب و اجرای طرح صیانت قدرت حکمرانی سایبری ایران را متحول کرده و افزایش دهند؛ چه افزایشی دادند بر اساس این گزارش روح الله عباسپور سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن ضمن قرائت گزارش این کمیسیون در بررسی کیفیت اینترنت و چالش های ایجاد شده برای شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی، گفت: طبق بررسی ها، ۶4 درصد از کاربران از فیلترشکن استفاده می کنند.
عباسپور گفت: طبق بررسی ها ۶4 درصد از کاربران از فیلترشکن استفاده می کنند و سهم پهنای باند ناشناس به 25 درصد رسیده است.
متن گزارش کمیسیون صنایع به شرح زیر است: برخی موانع پیش روی شهروندان در دسترسی آسان به اینترنت مطابق با گزارش های اخذ شده و بررسی های صورت گرفته در طی ماه های اخیر، شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی در دسترسی به سایت های اینترنتی با سه نوع اختلال مواجه می باشند:
- یکی از انواع موانع در دسترسی کاربران به اینترنت، زمانی است که کاربر با تجربه اختلال در دسترسی به سایت اینترنتی مورد نظر، پیام وقفه (Out Time) دریافت می کند که این وضعیت می تواند ناشی از دو عامل باشد: عامل نخست زمانی است که سایت مدنظر مجرمانه تلقی شده و بدون آن که کاربر دلیل آن را بداند درخواست دسترسی به آن قطع می شود.
این در حالیست که به استناد ماده 22 قانون جرایم یارانه ای - مصوب پنجم خرداد ماه 1388، تشخیص سایت های مجرمانه تنها در حوزه اختیارات کمیته تعیین مصادیق می باشد، و چنانچه سایتی با تشخیص کمیته قانونی مذکور فیلتر شده باشد، بایستی همچون روال سال های گذشته، صفحه "پیوندها" که درآن دلیل مسدودی سایت مذکور بنابر حکم کمیته تعیین مصادیق اشاره می شد، اکنون نیز همان صفحه یا صفحه ای مشابه با همان کارکرد، برای کاربر نمایش داده شود.
علاوه بر کمیته تعیین مصادیق مجرمانه بخش های زیر نیز در اعمال محدودیت و مسدودسازی نقش آفرین هستند: بر اساس آیین نامه داخلی برخی اختیارات برای مواجهه فوری با برخی محتوای مجرمانه به دبیرخانه کارگروه واگذار شده است.
مقامات قضائی بر اساس شکایت خصوصی بر اساس ماده 22 قانون جرایم رایانه ای قدرت پالایش محتوا دارند.
علاوه بر دو مرجع مذکور، برخی از شوراها و تنظیم گران بخشی نیز مصوباتی برای اعمال محدودیت و مسدودسازی دارند.
عامل دوم در مواجهه با پیغام وقفه (Time out ) برای کاربر می تواند ناشی از مسدود شدن سایت مقصد به دلیل تحریم های خارجی باشد که به نظر می رسد این عامل مسدودی نیز، مشابه مورد قبل، نیازمند اطلاع رسانی به کاربر در راستای شفاف سازی عامل فیلترینگ سایت مدنظر می باشد.
- اساس بررسی های به عمل آمده بیش از 300 هزار سکو و سرویس کاربران ایرانی را مورد تحریم قرار داده اند که در بین آنها سرویس های پر کاربردی قراردارند.
- کانه کاربران که از موضوع تحریم اطلاع ندارند، محدودیت در دسترسی به این سرویسها را ناشی از تصمیمات مراجع فیلترینگ در کشور می دانند و همین امر میزان نارضایتی کاربران را افزایش داده است.
1. مانع دیگر برای دسترسی آسان به درگاه ها زمانی است که علی رغم آن که فیلترشکن بر روی گوشی تلفن همراه کاربر روشن نیست کاربران می توانند متوجه پیام های دریافتی در اپلیکیشن های مسدود شده شوند اما امکان مشاهده پیام های مذکور را نخواهند داشت.
2. مانع دیگر در دسترسی آسان به اینترنت که به کرات از سوی شهروندان و کسب و کارهای اینترنتی مورد اشاره قرار گرفته است، هنگامی است که کاربر، درخواست اتصال یا دسترسی به یک دامنه یا سایت را ارسال می کند، اما آنچنان با کندی سرعت مواجه است که در نهایت کاربر از ورود به سایت مورد نظر انصراف می دهد.
دلیل این اختلال نه به خاطر اعمال سیاست مسدودسازی توسط دستگاه های متولی، بلکه به علت کاهش پهنای باند و افزایش ترافیک می باشد که می تواند هم ناشی از محدودیت های اعمال شده بر روی پهنای باند و هم ناشی از افزایش استفاده از فیلترشکن باشد که در هردو صورت منجر به کاهش سرعت اتصال و افزایش هزینه کاربران می گردد.
توضیح اینکه علاوه بر کاهش سرعت، اثرات منفی دیگری در استفاده از VPN بر شبکه را می توان اینگونه عنوان داشت:
- بازشدن نشت فعال
- پایین آمدن پهنای باند
- مخاطرات امنیتی برای خود کاربر و شبکه ارتباطی
- قرار گرفتن اطلاعات کاربر در معرض دسترسی غیر مجاز هکرها جمع بندی و پیشنهادات:
- یکی از مهمترین پارامترهای موثر در ایجاد مشکلات فنی در تسهیل دسترسی کاربران به اینترنت افزایش ترافیک شبکه از طریق استفاده از روش ها و نرم افرازهای موسوم به فیلترشکن می باشد که اغلب در قالب باج افزار با ایجاد آسیب های امنیتی در شبکه به جمع آوری اطلاعات مشترکین اقدام می کنند.
با وجود آن که برخی از گزارش ها از افزایش آمار استفاده کنندگان از فیلترشکن در طی چندماه اخیر حکایت دارد، اما تاکنون گزارش دقیقی برای شفاف سازی آمار موجود، ارقام قابل ملاحظه هزینه های فیلترشکن و تحمیل آن بر سبد هزینه های خانوارها و در نهایت ارائه راهبردهای موثر برای کاهش استفاده از فیلترشکن ها توسط مشترکین، از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ارائه نشده است.
- در چندماه اخیر، ضرر و زیان احتمالی کسب و کارهای اینترنتی، متاثر از مشکلات شبکه اینترنت، محل مناقشه بخش خصوصی و دستگاه های متولی در دولت بوده است، این درحالی است که انتظار می رود با عنایت به هدف گذاری دولت برای رشد سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی در پایان برنامه هفتم توسعه به 15 درصد، در گام نخست، درخصوص چنین مصادیقی تعیین تکلیف و رفع ابهام شود.
2. عدم پاسخگویی شفاف، اتخاذ مبهم، تشتت حکمرانی رویکردهای بعضا در سطح ملی و وجود متولیان متعدد باعث افزایش نارضایتی کاربران و به ویژه اخلال در بازار کسب و کارهای اینترنتی شده است.
3. یکی از دلایل ایجاد اختلال در دسترسی شهروندان به شبکه اینترنت، استهلاک زیرساخت های موجود و عدم سرمایه گذاری در این حوزه است که اکنون آثار واقعی آن همزمان با مشکلات اقتصادی کشور و شرایط تحریمی خارجی گریبانگیر شبکه ارتباطی و مخابراتی کشور شده است که در طول سالهای 1392 تاکنون حجم سرمایه گذاری ها به یک سوم رسیده است.
بایستی از یک سو راهکارهایی برای افزایش درآمد زایی و از سوی دیگر تدبیر مشوق های مناسب برای سرمایه گذاری به ویژه از جانب بخش خصوصی در این حوزه توسط دولت مدنظر قرار گیرد.