چرخش پاکستان برای توسعه همکاری های اقتصادی با ایران
. 
پایگاه خبری-تحلیلی "میدل ایســت مانیتور" در گزارشــی با اشاره به وقوع تغییر و تحولات قابل توجه راهبردی و ژئوپلیتیک در عرصه بین المللی، به طور خاص به گرایش قابل تامل دولت پاکســتان جهت توســعه روابط با ایران پرداخته و این رویکرد، اسلام آباد را حامل منافع و دستاوردهای قابل ملاحظه ای برای این کشور ارزیابی کرده است.
ایران و پاکستان پیوندهای تاریخی، فرهنگی، زبانــی، و جغرافیایــی زیادی دارنــد و البته که از ظرفیت های اقتصادی قابل ملاحظه ای نیز برخوردار هستند.
آن ها در منطقه ای مشــترک قــرار دارند و چیــزی در حدود ۹۰۹ کیلومتر مرز مشترک دارند.
ایران و پاکستان هر دو از حیث دارا بودن منابع طبیعی، کشــورهای غنی هســتند و البته که ظرفیت ها و اهرم های اقتصادی متنوعی نیز دارند.
دو کشور میزبان دو بندر مهم و راهبردی یعنی چابهار و گوادر هستند و البته که از حیث مذهبی و ادبی نیز پیوندهای قابل توجهی میان دو کشور دیده می شود و ملت های دو طرف به نوعی به یکدیگر گره خورده اند.
اخیرا بیســت و یکمین نشست و جلسه سازمان همکاری اقتصادی ایران-پاکســتان تصمیم گرفته که روابط تجاری دو طرف تا پایان ســال جاری میلادی به ۵ میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
طی ســال جاری، ابراهیم رئیســی، رئیس جمهور ِ در تاریخ ۱۸ ایران و شــهباز شریف نخســت وزیر پاکستان، نخستین بازار مرزی دو کشــور را افتتاح کردند.
این بازار تنها یکی از 6 بازار مرزی است که قرار است در جوار مرزهای ایران و پاکستان و در قالب یک توافق میان دو طرف که در ســال ۲۰۱۲ منعقد شده، افتتاح گردد.
این بازار در روستای پیشین در جنوب منطقه بلوچستان پاکستان که در مجاورت مرز ایران قرار دارد، افتتاح شــده اســت.
رئیسی و شریف همچنین به صورت رسمی یک خط انتقال برق را که برق ایران را به مناطق روستایی پاکستان منتقل می کند، افتتاح کردند.
نخست وزیر پاکستان به رئیس جمهور ایران اطلاع داد که کشورش هر اقدامی را انجام خواهد داد تا امنیت مرزی با ایران را تقویت کند.
وی همچنین از ابراهیم رئیسی درخواست کرد تا به اسلام آباد سفر کند و در عین حال تاکید کرد که ایران و پاکستان عزم جدی جهت توسعه پیوندهای تجاری و اقتصادی خود دارند.
نخست وزیر پاکستان همچنین گفت که مذاکرات در مورد کریدور اقتصادی چین و پاکســتان و توافق تجارت آزاد نیز مسیر خوبی را طی می کند و گشایش های قابل توجهی در این حوزه در راه است.
روابط میان ایران و پاکستان در سال های گذشته به واسطه فعالیت های ناامن کننده افراد و گروه های تروریستی از داخل خاک پاکستان علیه منافع و امنیت ایران، با چالش های جدی رو به رو بوده است.
در این چهارچوب شاهد بوده ایم که برخی از گروه های افراط گرا و تروریســت از طریق خاک پاکســتان به مرز ایران حمله کرده و با این تحرکات خود سبب تشدید تنش ها میان تهران - اسلام آباد شده اند.
سال ۲۰۱۳ ، دو کشور توافقی را امضا کردند که به پاکستان اجازه می داد گاز ایران را علی رغم تهدیدات و مخالفــت هــای آمریکا دریافت کند.
در آن زمان، تهران تاکید داشت که غرب هیچ حقی ندارد که بخواهد در روند این پروژه کارشــکنی کند.
با این حــال، تحریم های غرب و مخصوصا آمریکا علیه ایران مانعی جدی جهت عملیاتی شدن این پروژه بوده است.
پاکستان سعی داشته تا نوعی توزان را در روابط خود با ایران و عربستان سعودی(به عنوان دو قدرت رقیب منطقه ای) ایجــاد کنــد.
با این حال، امضای توافق تنش زدایی از روابط دو جانبــه میــان تهران و ریاض با میانجی گری چین در ماه های گذشته سبب شده تا جو جدیدی نیز در قالب معادلات منطقه ای برقرار شود.
افتتاح بازار مرزی جدید میان ایران و پاکستان و در عین حال انتقال خط ۱۰۰ مگاواتی انتقال برق از ایران به پاکستان، در نوع خود از وقوع تحولات تازه در روابط دو کشور خبر می دهد.
در این میان، پروژه های انرژی و نفت میان ایران و پاکستان، نقشی قابل تامل در تسهیل و توسعه روابط دو کشور خواهد داشــت.
همزمان با توســعه همکاری های دو کشور در دیگر عرصه ها نظیر انرژی خورشیدی، هیات هایی از دو طرف احتمالا از کشور مقابل بازدید خواهند کرد.
مساله ای که تعمیق بیشتر روابط را به دنبال خواهد داشت.
ایران و پاکستان پیشینه ای طولانی از دوستی را در دل تاریخ به ثبت رسانده اند که در نوع خود می تواند تداعی کننده نمادی از وحدت اســلامی نیز باشد.
با این حال، این پیوندهای نزدیک هنوز جلوه های عینی خــود را در عرصــه های تجاری و ســرمایه گذاری به نمایش نگذاشته اند.
افتتاح بازار مرزی جدید میان ایران و پاکستان می توان به مرکزی برای توسعه مراودات اقتصادی میان دو کشور تبدیل شود و فرصت های تازه ای را جهت اوج گیری تجارت محلی فراهم سازد.
در عین حال، اقدام ایران در انتقال برق به پاکستان نیز تا حد زیادی مشکلات مرتبط با تامین برق پاکستان را حل خواهد کرد و می تواند زمینه ساز توسعه همکاری ها در حوزه های گسترده تر باشد.
پاکستان می تواند نفت و گاز مورد نیاز خود را از ایران و با قیمت های پایین تر از بازار جهانی بخرد و منابــع مالــی قابل توجهی را آن هم در شــرایطی که اقتصاد پاکستان با چالش های جدی دست به گریبان است، پس انداز کند.
در عین حال، ایران نیز جدای از دسترسی به منابع درآمدی تازه به واسطه گسترش روابط تجاری خود با پاکستان، می تواند خطوط تجاری جدیدی را با همکاری اســلام آباد ایجاد کند و منافع قابل ملاحظه ای را در ابعاد مختلف کســب کند.
در این میان باید توجه داشته باشیم که توسعه مراودات تجاری مرزی ایــران و پاکســتان می تواند بــه رونق اقتصادی این مناطق و تقویت رفاه مردم بلوچ در پاکستان و ایران نیز کمک های قابل توجهی کند.
در این شرایط می توان امیدوار بود که با گسترش تعاملات مردم با مردم "در دو ســوی مرز ایران و پاکســتان،" شاهد تضعیف جدی فعالیت گروه های افراط گرا، تروریست و به طور خاص کاهش رویه های فرقه گرایانه در منطقه باشیم.
زغال ســنگ نیز دیگر حوزه ای اســت که ایران و پاکســتان با محوریت آن می توانند به توسعه روابط دوجانبه خود اقدام کنند.
واردات زغال ســنگ از آفریقای جنوبی بســیار گران است.
به دلیل وجود خط لوله صلح، توانایی های پاکستان جهت تامین نیازهای انرژی خود تا حد زیادی افزایش یافته اســت.
ایران پیشنهاد برقراری یک سیستم مبادله ای و تهاتری را به پاکستان داده که در قالب آن ایران به پاکستان نفت می دهد و در ازای آن، غلات و محصولات زراعی پاکســتان را دریافت می کند.
علی رغم امیدواری های پاکستان جهت دریافت انرژی ارزان روسیه، بهای کشتیرانی جهت انتقال نفت روسیه به پاکستان بسیار بالا است.
فشارها علیه صادرات نفت روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین و تحمیل تحریم های غرب علیه روســیه، به شــدت افزایش یافته اند و البته که همکاری با روســیه در این حوزه بســیار پرهزینه نیز شده است.
موضوعی که عملا ایران را به شریکی جذاب برای پاکستان تبدیل می کند.
شاید برخی به طرح این سوال بپردازند که چرا پاکستان به نفت و تولیدات پتروشیمی ایران نیاز دارد؟ دلیل روشن است زیرا انرژی ایران قیمتی مقرون به صرفه دارد.
در عین حال، وابستگی پاکستان به نفت و منابع انرژی عربستان سعودی را نیز کاهش می دهند و در نوع خود تقویت کننده روابط دوجانبه تهران-اســلام آباد هم هستند.
باید توجه داشت که تنها ۲۰ درصد از نیازهای نفتی پاکستان از طریق منابع این کشور تامین می شوند.
باقی مانده نیازهای انرژی این کشور وارد می شوند و هزینه ای که در این حوزه صرف می شــود نیز چیزی در حدود ۲۲.۲ میلیارد دلار است.
پاکستان در شرایط کنونی با چالش های جدی اقتصادی و سیاســی دســت و پنجه نرم می کند.
به طور خاص در حوزه اقتصادی این کشــور تحت تاثیر افزایش بهای انرژی اســت و نمی تواند با قیمت های بالا در این حوزه کنار بیاید.
از این رو، چشم اندازهای تازه برای همکاری اقتصادی با ایران می توانند حامل مزایای قابل توجهی برای پاکستان باشند.