راهکار جلوگیری از ورشکستگی صندوق های بازنشستگی

نماینــدگان مجلــس شــورای اســامی 28 آبان مصوبه افزایش ســن بازنشســتگی را تصویب کردند و هدف از تصویب این بند از لایحه برنامه هفتم توســعه کاهش ناتــرازی صندوق هــای بازنشســتگی و تقویــت تــوان صندوق ها اعلام شده است.

بــه دلیــل تأثیرگــذاری ایــن مصوبــه بــر طیف گســترده ای از شــاغلان، پــس از رســانه ای شــدن جزئیــات آن نظرات موافق و مخالف متعددی از سوی نمایندگان مجلــس، صاحــب نظران و تشــکل های صنفی مطرح شــد.

یــک عضــو کارگــری شــورای عالی کار عــلاوه بــر مخالفــت صریــح با مصوبه افزایش ســن بازنشســتگی گفــت: نماینــدگان مجلــس در مقــام نمایندگان مردم بایستی ریشه مشکلات صندوق ها را دریابند.

معــاون پیشــین وزیــر رفاه و نماینــده ادوار مجلس نیز معتقــد اســت، ا گــر صندوق های بازنشســتگی اصلاح نشوند، به هیچ روشی نمی توان با نرخ تورم و بیکاری مقابلــه کــرد؛ زیــرا کســری بودجــه ای کــه صندوق ها بر بودجه تحمیل می کنند، با استقراض تأمین می شود.

علی ا کبر لبافی، معاون اسبق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در باره وضعیت صندوق های بازنشستگی و راهکارهای تقویت توان تأمین مالی صندوق ها بدون اتــکا بــه حمایت هــای مالی به «راهبرد معاصر» گفت: در حــال حاضــر 17 صنــدوق بازنشســتگی وجــود دارد که در حوزه های مرتبط با بازنشستگان اعم از تأمین اجتماعی، لشــکری، کشــوری و صندوق های خاصی مانند فولاد و سایر سازمان ها، موضوعات بیمه ای و حمایت های متعاقب را پوشش می دهند.

وی افزود: نکته اصلی اینکه در اساســنامه و ســازوکار اصلی نظام بازنشســتگی کشــوری و تأمین اجتماعی این گونــه پیــش بینــی شــده اســت، فــرد شــاغل بدون شــرط ســنی باید به مدت 30 ســال کار کند تا در نهایت با 30 روز حقوق بازنشســته شــود، یعنی بیمه پرداز در سه دهه باید برای بازنشسته شدن حق بیمه بپردازد.

معاون اسبق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان کرد: طبیعتا با گذشت بیش از سه دهه پرداخت حق بیمــه، فــرد بایــد از مزایــای مالــی و حقوق بازنشســتگی مطابق با شرایطی که متناسب با وضعیت شاغلان در قانون آمده اســت، اســتفاده کند؛ اما نکته مهم اینکه پوشــش هــای بیمــه ای و مالــی برای بازنشســتگان در صندوق ها متفاوت از هم است.

کارشــناس صندوق های بازنشســتگی معتقد اســت: انتصاب های دســتوری و سفارشــی به وسیله مدیران رده های بالا موجب شد مدیران کار بلد و شایسته ای در رأس هیئت مدیره صندوق های بازنشستگی قرار نگیرند، لذا یکی از مشکلات جدی منابع صندوق ها را می توان به بی عملی مدیران در بهره وری منابع بیمه ای افراد شاغل در 30  سال گذشته ربط داد.

وی افــزود: ا گــر مدیــران کارآمــدی در رأس صندوق ها قرار می گرفتند و نظارت بر عملکرد مالی آن ها جدی بــود، امــروز صنــدوق های بازنشســتگی با بحران مالی جدی مواجه نبودند.

لبافی با ارائه چند راهکار عنوان کرد: یکی از راهکارهای جلوگیری از ورشکستگی صندوق های بازنشستگی و ایجاد تعادل در مناسبات مالی صندوق ها این است صندوق های فولادی، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، پالایشگاهی و شرکت های بزرگ بخش عمده ای از نیاز منابع مالی صندوق های تأمین اجتماعی و مرتبط با خود را تأمین کنند.

وی افــزود: بــا وجــود ایــن، روندها تاکنــون بر این مبنا قــرار داشــته اســت کــه شــرکت ها بیــش از آنکــه متعهد بــه تولیــد منابعــی بــرای ذخایر صندوق بازنشســتگی باشــند، متعهــد بــه رســیدگی بــه خــود و پرسنلشــان هستند.

این موارد و ریخت و پاش ها در هیئت مدیره ها بسیار دیده می شود.

لبافی یادآور شد: نکته حائز اهمیــت اینکــه با وجود 17 صندوق بازنشســتگی باید نظــام پرداخت مشــترک بــرای همه صندوق ها وجود داشــته باشــد، امــا 17 نظــام پرداخــت متفــاوت وجود دارد، بــه گونــه ای کــه برخــی صندوق هــا مانند تأمین اجتماعــی کــه شــاغلان زیــادی دارد، تفاوت بســیاری میــان پرداختــی بــه بازنشســتگان بــا شــاغلان تأمیــن اجتماعی که 70 هزار نفر هستند دیده می شود.

وی افــزود: دریافتــی شــاغلان حــوزه تأمیــن اجتماعی بســیار متفاوت از حوزه کشــوری و صندوق های بیمه دیگــر اســت، حتــی دریافتی کارکنــان تأمین اجتماعی به مراتب بیشتر از بیمه شدگان و بازنشستگان تأمین اجتماعــی و طبعــا یکــی از چالــش هــا تفــاوت در نظام تعیین دستمزد است که چالش ایجاد می کند.

کارشناس صندوق های بازنشستگی تصریح کرد: تنها راهکار جلوگیری کامل از ورشکســتگی صندوق های بازنشســتگی بهــره وری شــرکت هــای تابــع بــا ســرمایه گــذاری در بخــش مولــد البتــه بــه شــرط اســتفاده از مدیران مستقل و توانمند با نظارت های قوی است.

لبافی گفت: کاهش هزینه صندوق های بازنشستگی و جایگزینی این تفکر در مدیران صندوق ها که «منابع مالی صندوق ها ذخایری ارزشمند و متعلق به بیمه پردازان و در راســتای توســعه کشــور اســت» می تواند زمینه ســاز خودکفایی و اســتقلال صندوق ها شــود.

متأســفانه تاکنــون در ایــن زمینــه اقدام خاصی انجام نشــده، زیــرا نظــارت بــر عملکــرد مدیــران صنــدوق ها بسیار پایین و بی اثر بوده است.